«Πλευρές του μοντερνισμού» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Δύο μουσικά αριστουργήματα του 20ού αιώνα, αντιπροσωπευτικά δείγματα του κινήματος του μοντερνισμού, όπως αυτός εκδηλώθηκε στις δύο όχθες του Ατλαντικού, παρουσιάζει η Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής στις 30 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.

Πρόκειται για τη Σερενάτα για σόλο βιολί, άρπα, κρουστά και ορχήστρα εγχόρδων του Λέοναρντ Μπέρσταϊν, ένα νεοκλασικό έργο με τζαζ επιρροές που γράφτηκε με αφορμή το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και την Εξαϋλωμένη Νύχτα (σε μεταγραφή για ορχήστρα εγχόρδων) του Άρνολντ Σαίνμπεργκ, πρώιμο τονικό δείγμα γερμανικού εξπρεσιονισμού. Σολίστ στο βιολί για τις ανάγκες της Σερενάτας του Μπέρνσταϊν, ο Σίμος Παπάνας.

Τη συναυλία ανοίγει η Σουίτα για ορχήστρα εγχόρδων του Νίκου Αθηναίου, (που εκτός από συνθέτης συμμετέχει στη συναυλία αυτή και με την ιδιότητα του αρχιμουσικού) μία σειρά από έξι μικρής διάρκειας μουσικά κομμάτια που φέρουν τους τίτλους: πρελούδιο, χορός, φαντασία, τραγούδι, ιντερμέτζο και φινάλε.

Το έργο γράφτηκε στην Κολωνία το 1978, και πρωτοπαρουσιάστηκε τον ίδιο χρόνο στο Μάνχαΐμ από την Ορχήστρα εγχόρδων της Νοτιοδυτικής Γερμανίας. Στη συναυλία θα το ακούσουμε σε νέα γραφή (Οκτώβριος 2010).

Η Σερενάτα για σόλο βιολί, άρπα, κρουστά και ορχήστρα εγχόρδων του Λέοναρντ Μπέρσταϊν αποτελεί δημιουργία του 1954. Για τη σύνθεσή της ο Μπέρνσταϊν εμπνεύστηκε από το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα, τον σπουδαιότερο ίσως από τους Σωκρατικούς διαλόγους στον οποίο παρουσιάζονται αρχαίοι φιλόσοφοι να συνδιαλέγονται για τη φύση της αγάπης με τον καθένα ομιλητή να αναπτύσσει το συλλογισμό του βασιζόμενος στα λεγόμενα προηγούμενων ομιλητών.

Την ίδια λογική φαίνεται να ακολουθεί ο συνθέτης στη Σερενάτα, όπου μουσικά θέματα επανεμφανίζονται συχνά σε διαφορετικά σημεία του έργου, εξεταζόμενα ωστόσο από διαφορετικές οπτικές γωνίες και σε διαφορετικά πλαίσια

Η συναυλία ολοκληρώνεται με το πιο δημοφιλές ίσως από τα έργα του γεννημένου στη Βιέννη Άρνολντ Σαίνμπεργκ, κορυφαίου συνθέτη και θεωρητικού με τεράστια επιρροή στην εξέλιξη της μοντέρνας μουσικής κυρίως εξαιτίας της μεθόδου του “δωδεκαφθογγισμού” (ατονικότητας) την οποία ανέπτυξε στη σύνθεση μουσικής.

Γραμμένη στην αρχική της μορφή για δύο βιολιά, δύο βιόλες και δύο βιολοντσέλα, η Εξαϋλωμένη Νύχτα, την οποία θα απολαύσουμε σε μεταγραφή για ορχήστρα εγχόρδων γράφτηκε το 1899, πολύ πριν ο συνθέτης αναπτύξει την τεχνική που τον έκανε διάσημο, και ως προς αυτό θεωρείται από τα ‘εύκολα’ έργα του. Με ύφος νεο-ρομαντικό και με έκδηλες επιρροές από τον Μπραμς και τον Βάγκνερ, η Εξαϋλωμένη Νύχτα σημείωσε τεράστια επιτυχία στην πρώτη της παρουσίαση το 1902. Ακόμη, λέγεται πως εντυπωσίασε τόσο πολύ τον Γκούσταβ Μάλερ, που έκτοτε και μέχρι τον θάνατό του ανέλαβε αρωγός του Σαίνμπεργκ.

Η εκδήλωση εντάσσεται στον Κύκλο «Μετατροπίες» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Πηγή: Η Καθημερινή (24.11.2010).