Δευτέρα 31 Μαΐου 2010

Τέταρτη Πλατφόρμα Χορού στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Έξι χρόνια μετά την οργάνωση της Πρώτης Πλατφόρμας Σύγχρονου Ελληνικού Χορού στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η Πλατφόρμα έχει γίνει θεσμός και έχει συμβάλει αποφασιστικά τόσο στην προβολή των ελληνικών ομάδων στο εξωτερικό όσο και στην ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα στην εγχώρια και τη διεθνή σκηνή του χορού. Η φετινή, τέταρτη, διοργάνωση έχει τίτλο «Μια ματιά στη σύγχρονη ελληνική χορευτική δημιουργία» και πραγματοποιείται από 5 ώς 8 Ιουνίου, με τη συμμετοχή δέκα χορευτικών ομάδων.

Οι συνολικά δέκα παραγωγές της πλατφόρμας, που εντάσσονται στον Κύκλο «Χορός στο Μέγαρο Μουσικής», παρουσιάζονται ανά 3 (στις 5 και 7/6) και δύο (στις 6 και 8/6) και ξεκινούν στις 9.00 το βράδυ.

Ο κριτικός και αναλυτής χορού Ντόναλντ Χούτερα και η χορογράφος και θεωρητικός του χορού, Ανα Σάντσεζ-Κόλμπεργκ, θα βρίσκονται στη σκηνή -μετά το πέρας των παραστάσεων- και θα συνομιλούν με τους δημιουργούς, παρουσία του κοινού. Η 4η Πλατφόρμα Χορού αποτελεί συνδιοργάνωση του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Πηγή: newsroom - ΔΟΛ (31.05.2010).

Δεύτερη ημερίδα των Labs.opengov

Καινοτομικές προτάσεις για τον ανασχεδιασμό των υπηρεσιών που προσφέρει το δημόσιο στους πολίτες θα παρουσιαστούν στην 2η Ημερίδα των Labs.opengov που θα πραγματοποιηθεί σήμερα Δευτέρα 31/05 και ώρες 12:00 - 18:00, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, (Αμφιθέατρο Λεωνίδας Ζέρβας), Βασ. Κωνσταντίνου 48.

Συνολικά έχουν υποβληθεί 41 προτάσεις για τον ανασχεδιασμό ηλεκτρονικών υπηρεσιών στους τομείς του περιβάλλοντος, της υγείας, του τουρισμού και της αγροτικής ανάπτυξης !

Τα σχόλια και η βαθμολογία των εγγεγραμμένων χρηστών του Labs συνέβαλλαν στο να ξεχωρίσουν οι 10 προτάσεις που θα παρουσιαστούν στην ημερίδα. Ολόκληρο το πρόγραμμα της ημερίδας θα μεταδίδεται ζωντανά απο την ιστοσελίδα http://labs.opengov.gr/

Το Labs.OpenGov.gr είναι μια δράση της Ομάδας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και τις Νέες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών του γραφείου του Πρωθυπουργού η οποία γίνεται στο πλαίσιο της ανοικτής διακυβέρνησης. Βασίζεται στην παραδοχή ότι στη σύγχρονη εποχή οι καινοτόμες ιδέες είναι περισσότερο διάσπαρτες απο ποτέ στους κόλπους της κοινωνίας και της αγοράς. Η δράση επιχειρεί να δώσει στο σχεδιασμό των κρατικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών μια συμμετοχική και κάπως αποκεντρωμένη ματιά. Αποστολή του Labs.OpenGov.gr είναι να έρθουν στην επιφάνεια και να αξιοποιηθούν οι γνώσεις, οι δεξιότητες, οι εμπειρίες και το μεράκι που διαθέτουν τόσο οι δημιουργικοί πολίτες της χώρας όσο και οι ευρύτεροι χρήστες των ηλεκτρονικών υπηρεσιών

Πηγή: Το Βήμα (31.05.2010).

Προεδρικό διάταγμα προβλέπει τη σύσταση Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Τη σύσταση Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προβλέπει Προεδρικό Διάταγμα. Σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία. Στην Γενική Γραμματεία θα υπάγονται τα Τμήματα: 1) Διεθνών Οργανισμών και 2) Ίσης Μεταχείρισης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Έργο της θα είναι: 1) Η καθιέρωση και ενίσχυση κανόνων διαφάνειας στη λειτουργία των θεσμών του κράτους, λαμβανομένων υπόψη και των αρμοδιοτήτων άλλων Υπουργείων, 2) Ο σχεδιασμός, η επεξεργασία, ο συντονισμός και η παρακολούθηση της εφαρμογής πρωτογραμμάτων και σχεδίων δράσης κατά της διαφθοράς, 3) Η εμπέδωση και η προαγωγή της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, με την ανάληψη όλων των αναγκαίων σχετικών πρωτοβουλιών, μεταξύ των οποίων και η συμμόρφωση προς τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.

Ακόμη, ορίζεται ότι η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σχεδιάζει, επεξεργάζεται και εισηγείται τις προτεραιότητες της πολιτικής και τους άξονες δράσης για την διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτελεσματική άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ αναλαμβάνει και προωθεί τις σχετικές νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές πρωτοβουλίες και παράλληλα παρακολουθεί την εφαρμογή τους. Παράλληλα, μεριμνά για την παρουσίαση των εθνικών θέσεων στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων διεθνών οργανισμών, ενώ αναπτύσσει, μελετά και συντονίζει δράσεις που προωθούν την διαφάνεια και εξασφαλίζουν την ακώλυτη άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πηγή: Το Βήμα (30.05.2010).

Είναι ο εγκέφαλός μας μάντης;

Γυρίζετε στο σπίτι σας όπως κάθε μέρα από τη δουλειά, στρίβετε μηχανικά στη γωνία, φθάνετε στην είσοδο και ξαφνικά βλέπετε ότι η καγκελόπορτα δεν είναι πια πράσινη αλλά άσπρη. «Α, βάψανε τα κάγκελα!» σκέφτεστε και συνεχίζετε τον δρόμο σας αμέριμνοι. Η αλλαγή του χρώματος στην εξώπορτα σάς προκάλεσε μια μικρή έκπληξη, αλλά σε καμία περίπτωση ανησυχία. Την ώρα εκείνη όμως, χωρίς εσείς να το καταλαβαίνετε, μέσα στο κεφάλι σας σήμανε συναγερμός.

Στον εγκέφαλο δεν αρέσουν οι εκπλήξεις. Αντιθέτως, όπως όλα δείχνουν, ο «υπολογιστής» του οργανισμού μας κάνει τα πάντα για να τις αποφύγει. Νέες έρευνες υποστηρίζουν ότι ίσως τελικά η βασική λειτουργία του δεν είναι τόσο το να ανταποκρίνεται στα εξωτερικά ερεθίσματα όσο το να προβλέπει αυτά που πρόκειται να συναντήσει στο μέλλον. Οσο οι προβλέψεις του είναι σωστές όλα βαίνουν καλώς και μπορεί να λειτουργεί, κατά κάποιον τρόπο, στον «αυτόματο πιλότο» εξοικονομώντας ενέργεια και βαδίζοντας με ασφάλεια. Οταν όμως οι «μαντικές» του ικανότητες αποδεικνύονται εσφαλμένες τίθεται σε εγρήγορση. Και δικαίως. Τα λάθη του είδους δεν βοηθούν στην επιβίωση.

Το ότι ο εγκέφαλός μας κάνει προβλέψεις φαίνεται ίσως προφανές. Το «αισθανόμαστε» σε δεκάδες στιγμές της καθημερινότητάς μας. Στη νευροεπιστήμη όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Παραδοσιακά ο εγκέφαλος αντιμετωπιζόταν από τους ειδικούς ως «δέκτης» πληροφοριών, ο οποίος έχει ως κύριο ρόλο να αντιδρά στα ερεθίσματα που λαμβάνει από το περιβάλλον και όχι να προσπαθεί να τα προλάβει. «Η ιδέα ότι ο βασικός σκοπός του εγκεφάλου είναι να προβλέπει τα εξωτερικά ερεθίσματα,να προβλέπει το περιβάλλον,δεν είναι διαδεδομένη στη νευροεπιστήμη» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Λαρς Μούκλι, επιστήμονας του εγκεφάλου, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.

Αυτό, όπως εξηγεί, οφείλεται σε έναν βαθμό και στις ερευνητικές μεθόδους των επιστημών που μελετούν τον εγκέφαλο, οι οποίες βασίζονται συνήθως σε πειράματα στο εργαστήριο, σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, όπου οι ειδικοί προκαλούν διάφορες αλλαγές και μετά παρακολουθούν τις αντιδράσεις. «Το 95% των πειραμάτων γίνονται έτσι» τονίζει. «Εμείς επιχειρούμε μια διαφορετική προσέγγιση, σχεδιάζοντας πειράματα ώστε να αποδείξουμε ότι η ιστορία και το γενικό πλαίσιο κάνουν τη διαφορά και ότι ο εγκέφαλος ασχολείται τελικά με το να κάνει προβλέψεις».

Αυτό ακριβώς αποδεικνύεται στην έρευνα που δημοσίευσε πρόσφατα μαζί με την Αριεν Αλινκ του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Γερμανίας στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Νeuroscience», εντοπίζοντας νέες, «προγνωστικές» λειτουργίες στον πρωτογενή οπτικό φλοιό (V1), μια περιοχή του εγκεφάλου που ως πριν από μερικά χρόνια εθεωρείτο από τις πιο γνωστές στους επιστήμονες. Η παραδοσιακή άποψη ήταν ότι ο V1, ο οποίος δέχεται τις πληροφορίες μέσω των ματιών και του οπτικού νεύρου, σχετίζεται κυρίως με την επεξεργασία των οπτικών σημάτων χωρίς να έχει συμμετοχή σε «ανώτερες» λειτουργίες όπως η μνήμη ή οι νοητικές απεικονίσεις και ο συμβολισμός. Η έλευση της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fΜRΙ) άρχισε όμως να ανατρέπει τα δεδομένα αποκαλύπτοντας ότι ο οπτικός φλοιός δεν περιορίζεται μόνο στις απλές οπτικές λειτουργίες, αλλά έχει επίσης σημαντικά υψηλότερα καθήκοντα.

«Ο πρωτογενής οπτικός φλοιός σχετίζεται με τη μνήμη αλλά και με την οπτική χωρική προσοχή. Ακόμη και όταν δεν υπάρχει οπτικό ερέθισμα,αλλά κάποιος περιμένει κάτι να μπει στο οπτικό του πεδίο,η δραστηριότητα σε αυτή την περιοχή του φλοιού αυξάνεται υπερβολικά» εξηγεί ο ερευνητής. «Εχουμε πολλές ενδείξεις ότι η κύρια ασχολία του εγκεφάλου είναι το να “μιλάει” στον εαυτό του,οι διάφορες περιοχές του συνομιλούν διαρκώς μεταξύ τους και έχουν ανώτερες γνωσιακές λειτουργίες» . Ο οπτικός φλοιός εκτός από το να «βλέπει» παράλληλα «ακούει» πολλές πληροφορίες, τις οποίες επεξεργάζονται άλλες περιοχές του εγκεφάλου και φθάνουν ως αυτόν με τρόπο ο οποίος ακόμη παραμένει άγνωστος. «Στην έρευνα που δημοσιεύσαμε πρόσφατα» λέει ο κ. Μούκλι «δείχνουμε μόνο μια πλευρά αυτών των λειτουργιών, την εμπλοκή του οπτικού φλοιού στη συνεχή διατύπωση προβλέψεων. Αλλες μελέτες μας όμως, οι οποίες ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί,δείχνουν ότι ο V1 σχετίζεται και με πολλά άλλα πράγματα,όπως για παράδειγμα με τις ψευδαισθήσεις».

Για να ελέγξουν την προβλεπτική ικανότητα του πρωτογενούς οπτικού φλοιού οι ερευνητές σχεδίασαν πειράματα που βασίζονται στην οφθαλμαπάτη της φαινόμενης κίνησης. «Εχουμε δύο φωτεινές κουκίδες που αναβοσβήνουν, σε απόσταση η μία από την άλλη» εξηγεί ο κ. Μούκλι «και όταν αυτό γίνεται εναλλάξ φαίνεται σαν να πρόκειται μόνο για μία κουκίδα η οποία κινείται επάνω κάτω». Επειδή ο V1 επεξεργάζεται κάθε σημείο του χώρου σε διαφορετική θέση, οι ερευνητές έχουν στην ουσία μπροστά τους έναν «χάρτη» του φλοιού στον οποίο μπορούν να δουν ποιες θέσεις ενεργοποιούνται κάθε φορά ανάλογα με το οπτικό σήμα που φθάνει στον εγκέφαλο. Δύο κουκκίδες που δεν αναβοσβήνουν με τρόπο που να δίνει την εντύπωση της κίνησης εμφανίζονται σε αυτό τον χάρτη σε απόσταση η μια από την άλλη. «Οταν όμως έχουμε την οφθαλμαπάτη της φαινόμενης κίνησης» λέει ο ερευνητής «βλέπουμε κάτι εκπληκτικό στον φλοιό,μια μικρή ενεργοποίηση του διαστήματος ανάμεσα στις δύο κουκκίδες. Δεν υπάρχει πραγματική κίνηση, όμως η οφθαλμαπάτη πυροδοτεί μια δραστηριότητα στο ενδιάμεσο διάστημα».

Ο κ. Μούκλι και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν πρώτοι αυτή την ενδιάμεση δραστηριότητα πριν από μερικά χρόνια και θέλησαν να δουν ποιος μπορεί να είναι ο σκοπός της. «Η θεωρία μου» λέει «ήταν ότι προβλέπει ότι υπάρχει ένα ερέθισμα που κινείται επάνω κάτω». Για να τη διερευνήσουν εισήγαγαν ένα πραγματικό ερέθισμα, μία ακόμη κουκκίδα, στη μέση της απόστασης. Ανάλογα με το αν η κουκκίδα αναβόσβηνε συντονισμένα με την πρόβλεψη ή όχι, η επεξεργασία του ερεθίσματος θα έπρεπε να είναι διαφορετική. Και αυτό ακριβώς συνέβη. «Οταν η οφθαλμαπάτη ταίριαζε στην πρόβλεψη,η δραστηριότητα που πυροδοτούσε ήταν μικρότερη.Οταν δεν ταίριαζε,η ενεργοποίηση ήταν μεγαλύτερη. Αυτό ήταν και το βασικό εύρημά μας, ότι αυτή η οπτική περιοχή, ο V1, μπορεί επίσης να μας πει αν ένα ερέθισμα ταιριάζει ή δεν ταιριάζει στις περιβάλλουσες πληροφορίες» .

Οταν οι προβλέψεις του αποδεικνύονται σωστές, ο εγκέφαλος παραμένει «ήρεμος», κάτι το οποίο του επιτρέπει να εξοικονομεί ενέργεια. Οταν τα πράγματα δεν συμφωνούν με τα αναμενόμενα, οι νευρώνες δραστηριοποιούνται. Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακόμη ποια είναι η σημασία αυτής της δραστηριότητας. «Θα μπορούσε να σημαίνει δύο πράγματα» λέει ο κ. Μούκλι. «Ισως είναι ένα “σήμα σφάλματος”,η πρόβλεψη παραβιάστηκε και οι πρωτογενείς περιοχές στέλνουν σήμα στις άλλες λέγοντας “κάτι δεν πάει καλά και εμείς δεν το προβλέψαμε”.Μπορεί όμως και να συμβαίνει το άλλο, ίσως όταν η πρόβλεψη επαληθεύεται η επεξεργασία της να είναι πολύ αποτελεσματική και πολύ γρήγορη και να μην προκαλεί έντονη δραστηριότητα» .

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (30.05.2010).

Γκάλοπ

Κινδυνεύει το ευρώ; Πότε θα βγούμε από την οικονομική κρίση; Εχετε επισκεφθεί το νέο μουσείο Ακρόπολης; Να επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα; Χωράει νέο κόμμα στο πολιτικό σκηνικό της χώρας μας; Ποια η γνώμη σας για το iPad; Αυτές και ένα σωρό ακόμα ερωτήσεις θα βρείτε συγκεντρωμένες στο www.galop.gr. Το site είναι αφιερωμένο στις σφυγμομετρήσεις κάθε είδους, πάνω σε κάθε πιθανό και απίθανο θέμα και όσοι από εσάς αγαπάτε τους αριθμούς και τις μετρήσεις, ο ιστότοπος θα σας αρέσει στα σίγουρα. Οι υπόλοιποι μπορείτε απλά να ρίξετε μια ματιά και αν θέλετε να συμμετάσχετε σε κάποια από τα γκάλοπ.

Πηγή: Ελευθεροτυπία (25.05.2010).

Κυριακή 30 Μαΐου 2010

Αυστραλοί υπουργοί και βουλευτές υπέρ της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας

Δώδεκα μέλη της πολιτειακής Εργατικής κυβέρνησης της Βικτόριας (υπουργοί, υφυπουργοί, βουλευτές και γερουσιαστές) στηρίζουν την περίληψη της ελληνικής γλώσσας στο Εθνικό Πρόγραμμα Διδασκαλίας Γλωσσών.

Με επιστολή τους προς την αντιπρόεδρο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Αυστραλίας και υπουργό Παιδείας, Τζούλια Γκίλαρντ, οι υπογράφοντες την επιστολή εκφράζουν την πίστη τους, ότι η ελληνική γλώσσα είναι «γλώσσα εθνικής προτεραιότητας» και πρέπει να περιληφθεί στις γλώσσες, που θα διδάσκονται στα κρατικά σχολεία της χώρας. Τα μέλη του πολιτειακού κοινοβουλίου υπενθυμίζουν στην υπουργό Παιδείας, ότι η ελληνική γλώσσα ομιλείται και διδάσκεται ευρύτατα σε ολόκληρη την Αυστραλία, σε κρατικά και εθνοτικά σχολεία.

«Η ελληνική γλώσσα έχει ιδιαίτερη ακαδημαϊκή σημασία. Η παγκόσμια σκέψη και ο δυτικός πολιτισμός έχουν επηρεαστεί άμεσα από τον ελληνικό πολιτισμό, γενικά, και την ελληνική γλώσσα, ειδικά», τονίζουν και προσθέτουν. «Μεγάλο μέρος της αγγλικής γλώσσας και της διανόησης της Δύσης, έχουν τις ρίζες τους στην ελληνική γλώσσα και σκέψη. Πολλά από τα κείμενα, που έχουν επηρεάσει, τη γλώσσα και τη σκέψη μας εγράφησαν στην ελληνική γλώσσα.

Πιστεύουμε, ότι η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ενισχύει τη μάθηση σε πολυάριθμους τομείς της παιδείας, μεταξύ των οποίων τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Μηχανολογία, η Ιστορία, η Φιλοσοφία, η Νομική, το Δράμα, οι Τέχνες και η αγγλική γλώσσα. Γι' αυτό πιστεύουμε ακράδαντα, ότι η ελληνική γλώσσα πρέπει να περιληφθεί ως γλώσσα εθνικής σημασίας στο Εθνικό Πρόγραμμα Διδασκαλίας Γλωσσών που διαμορφώνει η Αυστραλιανή Επιτροπή Προγραμματισμού και Αξιολόγησης ACARA.

Πηγή: Η Καθημερινή (29.05.2010).

Κανόνες συμπεριφοράς προς μετανάστες

«Oδηγός συμπεριφοράς της Ελληνικής Αστυνομίας προς θρησκευτικές και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες». Αυτός είναι ο τίτλος του 36σέλιδου φυλλαδίου το οποίο αυτή την περίοδο βρίσκεται στο τυπογραφείο και σε σύντομο χρονικό διάστημα θα πάρουν στα χέρια τους οι αστυνομικοί που υπηρετούν σε όλη την Ελλάδα αλλά και οι δόκιμοι που ακόμα σπουδάζουν στις Σχολές της ΕΛ.ΑΣ.

Πρόκειται για τον οδηγό συμπεριφοράς του προσωπικού της Αστυνομίας και αναφέρεται στο τι πρέπει να κάνει ο αστυνομικός κατά τον έλεγχο, την προσαγωγή, τη σύλληψη και την κράτηση ατόμων που ανήκουν στις συγκεκριμένες ομάδες. Ειδικότερα αφορά άτομα που είναι παιδιά μεταναστών, άλλων φυλών, Ρομά, μουσουλμάνοι, εβραίοι, ινδουιστές και σιχ, βουδιστές, ανήλικοι, ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρία και με διαφορετικό «γενετήσιο προσανατολισμό», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ο οδηγός συντάχθηκε από συνεργάτες του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Σπύρου Βούγια σε συνεργασία με διάφορους φορείς όπως τον Συνήγορο του Παιδιού, τη Μουσουλμανική Ενωση Ελλάδας, τις κοινότητες θρησκευτικών δογμάτων και άλλων θρησκειών αλλά και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Στο φυλλάδιο σημειώνονται οι ιδιαίτερες συνήθειες κάθε θρησκείας, όπως για παράδειγμα τι φαγητό τρώνε.

Επίσης σε ό,τι αφορά τους ανηλίκους τονίζεται χαρακτηριστικά ότι οι αστυνομικοί δεν πρέπει να τους φορούν χειροπέδε ς «εκτός και αν συντρέχει διαπιστωμένος κίνδυνος φυγής ή βί αιης συμπεριφοράς». Τους ηλικιωμένους ο αστυνομικός πρέπει να τους προσφωνεί πάντα με το επώνυμό τους συνοδευόμενο από «κύριε/κυρία» και όχι με εκφράσεις όπως «παππού/γιαγιά». Επιπροσθέτως να μεριμνά ώστε να έχουν επαρκή ποσότητα νερού. Παράλληλα δίνονται ειδικές συμβουλές για το πώς πρέπει να αντιδράσει το προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. εάν το ηλικιωμένο πρόσωπο πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλη συναφή διαταραχή.

Επιπλέον ζητείται από τους αστυνομικούς να δείχνουν «ιδιαίτερη προσοχή στις περιπτώσεις των τραβεστί (ανδρών που έχουν προχωρήσει σε εξωτερικές αισθητικές επεμβάσεις και ντύνονται γυναικεία ή το αντίθετο) και των τρανσέξουαλς (ατόμων που έχουν προχωρήσει σε επέμβαση αλλαγής φύλου) και να αποφεύγουν προσβολές που αφορούν την εμφάνισή τους». Αναφερόμενος στο θέμα της έκδοσης του φυλλαδίου ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Σπύρος Βούγιαςμιλώντας στο «Βήμα» επεσήμανε: «Θέλουμε να αποκαταστήσουμε τη διαταραγμένη σχέση ανάμεσα στον έλληνα πολίτη και στον αστυνομικό, και θα το καταφέρουμε. Εχουμε όραμα για τη νέα Αστυνομία και τη βούληση να το πραγματοποιήσουμε». Ο κ. Βούγιας συμπλήρωσε ακόμη: «Η ΕΛ.ΑΣ. πρέπει να είναι δίπλα στον πολίτη και όχι απέναντί του. Να είναι σοβαρή και αποτελεσματική χωρίς να είναι επιθετική. Και κυρίως να σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τη διαφορετικότητα και τα ατομικά δικαιώματα με σωστή επαγγελματική συμπεριφορά. Μόνον έτσι ο πολίτης θα σέβεται με τη σειρά του τον αστυνομικό και θα εκτιμά την πολύτιμη παρουσία του».

Πηγή: Το Βήμα (29.05.2010).

Σάββατο 29 Μαΐου 2010

Ευρήματα κάτω από την Ακρόπολη

Ενα αρχαίο χορηγικό μνημείο «υψώνεται» σιγά σιγά στον βράχο της Ακρόπολης πάνω από το διονυσιακό θέατρο. Πρόκειται για το μνημείο του Θρασύλλου που αναστηλώνεται στην είσοδο του σπηλαίου όπου είχε κατασκευαστεί πριν από 2.300 χρόνια. Στις πλαγιές και στις υπώρειες του βράχου και γύρω από αυτόν, δημόσια κτίρια και ιερά αποκαλύπτουν τα μυστικά τους, ενώ κάθε επέμβαση στην Πλάκα φέρνει στο φως μικρές ή μεγαλύτερες ανακαλύψεις.Γιατί Αρχαία Αθήνα δεν ήταν μόνο η Ακρόπολη... Καταιγιστικές ήταν λοιπόν οι πληροφορίες για τα ευρήματα και τις δράσεις της Α΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων που έδωσε χθες το απόγευμα ο προϊστάμενός της κ. Αλέκος Μάντης στην ομιλία του για το έργο των δύο τελευταίων ετών. «Κτίριο συνοδείας» στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης ήταν το μνημείο του Θρασύλλου (320-319 π.Χ. και 271-270 π.Χ.) το οποίο διατηρούνταν σχεδόν ακέραιο ως το 1827, οπότε «υπέκυψε» στον βομβαρδισμό του Κιουταχή κατά την πολιορκία του Ιερού Βράχου. Αρχιτεκτονικά μέλη του μάλιστα χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για την ανέγερση της ρωσικής εκκλησίας. Η σχεδιαστική αποτύπωση του μνημείου όμως από πολλούς περιηγητές έχει αποβεί εξαιρετικά χρήσιμη για τους αναστηλωτές που εργάζονται σήμερα στο έργο.

Ε ίναι γνωστό ότι είχε τη μορφή ενός μαρμάρινου ναΐσκου με δίφυλλη θύρα και κάλυπτε την είσοδο ενός από τα φυσικά σπήλαια του βράχου. Στο επιστήλιό του έφερε την επιγραφή του Θρασύλλου, ενώ στη ζωφόρο υπήρχαν ανάγλυφοι στέφανοι ελιάς και στο κέντρο ένας από κισσό. Λόγω μεγέθους και θέσης εξάλλου ήταν ορατό από πολύ μακριά- γι΄ αυτό ο Θράσυλλος, παρ΄ ότι μέγας χορηγός, είχε θεωρηθεί πολύ ματαιόδοξος. Η παράσταση του φόνου των Νιοβιδών από τον Απόλλωνα και την Αρτεμη όμως, που σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία υπήρχε στο εσωτερικό του σπηλαίου, δεν σώζεται. Ούτε φυσικά το άγαλμα του Διονύσου για το οποίο μιλούν άλλες πηγές. Στο πλαίσιο του έργου πάντως έχει γίνει η συντήρηση των τοιχογραφιών του ναϊδρίου της Παναγίας της Σπηλιώτισσας, το οποίο δημιουργήθηκε εκεί στους νεότερους χρόνους.

Ενα ακόμη χορηγικό μνημείο, αυτό του Νικία, τα αρχιτεκτονικά μέλη του οποίου βρέθηκαν διάσπαρτα στην Ακρόπολη, πρόκειται να αποκατασταθεί συνοπτικά, ενώ στο Θέατρο του Διονύσου και στο Ασκληπιείο συνεχίζονται οι αναστηλωτικές εργασίες επί μέρους τμημάτων.

Oλη η Πλάκα ένας αρχαιολογικός χώρος! Μόνο στον ΝΑ τομέα της χρειάστηκε να γίνει έλεγχος σε περισσότερα από 30 ακίνητα, ενώ από τις ανασκαφές προέκυψε μεγάλος αριθμός κινητών ευρημάτων, 125 από τα οποία είναι μαρμάρινα θραύσματα γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών. Πέρα από αυτά, μνημεία άγνωστα ή ελάχιστα γνωστά έρχονται στο φως. Οπως:

Το Γυμνάσιο του Αδριανού ενδέχεται να είναι ένα μεγάλο κτίριο που έχει εντοπισθεί στην Πλάκα κάτω από κτίρια του ΥΠΠΟ αλλά και ιδιωτικά, εκεί όπου θα εγκατασταθεί το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Η συνέχιση των ανασκαφών, καθώς το έργο έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, μπορεί να δώσει απαντήσεις. Μία λουτρική εγκατάσταση εξάλλου, που αποκαλύφθηκε στο αρχοντικό των Μπενιτζέλων, θεωρείται ότι μπορεί επίσης να συνδέεται με το Γυμνάσιο.

Μία πύλη της Ιουστινιάνειας Περιόδου και μεγάλο μέρος ενός ορθογώνιου πύργου του τείχους της Αθήνας της Υστερορωμαϊκής Εποχής ήρθαν στο φως σε ακίνητο της οδού Αδριανού. Μαζί και τα κατάλοιπα του ναού της Παναγιάς της Κρυσταλλιώτισσας. Ολα μνημεία που εδώ και περισσότερα από 80 χρόνια είχαν «εξαφανισθεί».

Σε ακίνητο επί των οδών Αιόλου και Δεξίππου, όπου βρισκόταν το πρώτο ξενοδοχείο των Αθηνών (από το 1837) βρέθηκε τμήμα του τείχους της Υστερορωμαϊκής Εποχής αλλά και τμήμα του αμφιθεάτρου της Βιβλιοθήκης του Αδριανού.

Θεσμός της αθηναϊκής πολιτείας οι χορηγίες των δραματικών αγώνων που λάμβαναν χώρα στο Θέατρο του Διονύσου είχαν και τον... δρόμο τους: την οδό των Τριπόδων, ένθεν και ένθεν της οποίας ήταν τοποθετημένοι οι τρίποδες με τα αφιερώματα των χορηγών. Οπως ανακοίνωσε ο κ. Μάντης, η Εφορεία Ακρόπολης θα προχωρήσει τώρα στην αποκατάσταση και ανάδειξη αυτής της οδού στο σημείο της αφετηρίας της, που ήταν το αρχαίο θέατρο. Ηδη απομακρύνθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονταν στο τμήμα αυτό, ενώ θα ακολουθήσει η διάστρωση της οδού ώστε να είναι βατή από τους επισκέπτες και τέλος θα αναδειχθούν τα παρακείμενα χορηγικά μνημεία. Η είσοδος θα είναι δυνατή μέσω μιας νέας θύρας η οποία θα ανοιχτεί στην περίφραξη του χώρου.

Ωστόσο η οδός των Τριπόδων δεν σταματούσε εκεί. Η «παρακολούθησή» της από τους αρχαιολόγους έφερε στην επιφάνεια μέσω των τελευταίων ανασκαφών και νέα τμήματα της οδού. Συγκεκριμένα, στην οδό Βύρωνος 2 της Πλάκας η έρευνα σε ένα οικόπεδο αποκάλυψε την αρχαία οδό σε όλο το πλάτος της, δηλαδή 5,90 μ. με τα αναλήμματα σε κάθε πλευρά. Ανάμεσα στα ευρήματα μάλιστα υπήρξαν και μαρμάρινα αγαλμάτια (Αφροδίτης, ανδρικής μορφής) ή τμήματά τους. Οσον αφορά τη διαδρομή της πάντως είναι γνωστή σε μεγάλο βαθμό: Βγαίνει έξω από τον αρχαιολογικό χώρο με κατεύθυνση την Πλάκα. Ακολουθεί την οδό Βάκχου, στρέφει αριστερά στην οδό Βύρωνα και φθάνει στην πλατεία Λυσικράτους όπου βρίσκεται και το ομώνυμο χορηγικό μνημείο (επισήμανσή της έχει γίνει στον δρόμο με κόκκινο χώμα). Από εκεί συνεχίζει στην οδό Σέλλεϋ, συμπίπτει ακολούθως με τη σημερινή οδό Τριπόδων και φθάνει στο Σχολαρχείο, όπου και χάνονται τα ίχνη της.

Πηγή: Το Βήμα (28.05.2010).

Η ανατύπωση της Ιθάκης

Οπως έλεγε στη δεκαετία του '70 ο Φράνκο Φράνκι, «το λιμάνι φεύγει» και η φράση δεν ήταν ακριβώς σάτιρα της ανθρώπινης ανοησίας αλλά προφητικό σχόλιο για τη γενική αντιστροφή των εντυπώσεων, στο κατώφλι της οποίας ήδη βρισκόμαστε εκείνη την εποχή, πιστεύοντας ότι πρόκειται απλώς για τη μέθη που πυροδοτούσε η εκρηκτική φαντασμαγορία όλων αυτών των μαγικών μέσων, του λαϊκού σινεμά, της τηλεόρασης, των κόμιξ και των απελευθερωμένων ραδιοφωνικών κυμάτων μέσω των οποίων θα επικοινωνούσαμε τάχα με όντα απ' τον γαλαξία.

Καθώς σάλπαρε το πλοίο, δηλαδή καθώς άνοιγε η αυλαία της σύγχρονης συλλογικής τρέλας των ανεμπόδιστων επικοινωνιών, ο επιβάτης που στεκόταν στη γέφυρα δεν είχε πια την αίσθηση ότι το σκάφος απομακρυνόταν απ' την ξηρά αλλά ότι ήταν η προβλήτα που απομακρυνόταν, κι αυτό αφορούσε πλέον τους πάντες, έξυπνους ή όχι, διορατικούς και μη, εφόσον η εμπειρία του ταξιδιού είχε αρχίσει να χάνεται, η εμπειρία της μετακίνησης και των αποστάσεων έδινε σταδιακά αλλά αναπότρεπτα το πρωτείο της στη σιωπηρή πεποίθηση ότι ο κόσμος έφευγε μακριά απ' την ηθική και γεωγραφική αβεβαιότητα ενός υποκειμένου (του επιβάτη) που βρισκόταν, ή θα βρισκόταν στο εξής, παντού και πουθενά.

Η Δημουλά είχε γράψει ότι, πάνω στο νησί, κάνουμε τον γύρο της βάρκας. Το ίδιο συνέβη με τα έργα τέχνης, το ίδιο με τα κείμενα. Την περασμένη βδομάδα, αναμοχλεύοντας τα περί Μπόρχες, θέλησα να δείξω ότι υπάρχουν συγγραφείς που δεν διαβάζουμε πια αλλά που, εντούτοις, αρχίσαμε ξανά να σεβόμαστε διότι μας υπαγορεύουν τα όριά μας σε μια καινούργια γλώσσα. Είναι τώρα σαν να μας διαβάζουν εκείνοι, που θα πει ότι μας βλέπουν, ανάποδα, μέσα απ' το πρίσμα τους, των ευφυών νεκρών, το πρίσμα μιας οπτικής που αντιστρέφει τα είδωλα και που, μεταφορικά μιλώντας, μετράει τις αποστάσεις όχι σε μονάδες μήκους αλλά σε γωνίες κλίσης. Νιώθουμε να μας παρακολουθούν και να υπολογίζουν το πλήγμα της απομάκρυνσης που διανύθηκε καθώς εμείς, οι αναγνώστες, χάσαμε τον προσανατολισμό μας ή ωριμάσαμε.

Στη δική μας παράδοση, ένας τέτοιος συγγραφέας είναι ο Καβάφης· το όνομά του και μόνον δείχνει στον καθένα που θα πλησιάσει τους νεκραναστημένους των ελληνιστικών χρόνων το άλμα που έγινε πάνω απ' την άβυσσο της Ιστορίας και που ακόμη διαγράφεται στο κενό χωρίς δίχτυ ασφαλείας, με τη βιβλιογραφία σαν μόνη εγγύηση για το γεγονός ότι μια τέτοια λογοτεχνία, ένα τέτοιο παράδοξο μνημόσυνο ερωτικών ίσκιων είχε όντως λάβει σάρκα και οστά. Αλλά ποιος έχει σήμερα σε υπόληψη τα βιβλία; Δεν είμαστε πλέον ικανοί να συλλάβουμε κατευθείαν τις προσωπίδες της καβαφικής ειρωνείας αλλά συνειδητοποιούμε ότι ονειρευόμαστε κάτι που κάποιος άλλος ονειρεύτηκε, ρεμβασμός στο τετράγωνο, δευτερογενής ονειροπόληση της ονειροπόλησης ενός άλλου, οπότε καταλαβαίνουμε, επίσης, την ζωτική εκκρεμότητα του ρόλου μας σαν αναγνώστες. Παρομοίως με τον Κάλβο. Αν φέρ' ειπείν με τον Σικελιανό αντιμετωπίζουμε μια παντελώς ξένη εποχή, μιαν εποχή που έδυσε προ πολλού, με τον Κάλβο ή τον Καβάφη απολαμβάνουμε το κακό πλεονέκτημα της επίγνωσης της δικής μας ξενότητας: η αντίληψη του τι φεύγει και του τι μένει σταθερό έχει αντιστραφεί. Δεν είμαστε αμετακίνητοι φύλακες κάποιου νοήματος, που ατενίζουν τον ορίζοντα, αλλά ο ίδιος ο ορίζοντας που διαλύεται.

Αληθεύει ότι ο Σολωμός ή ο Σικελιανός μάς δίνουν τη μελαγχολική ευκαιρία να πιθανολογήσουμε την ακμή ενός κόσμου τόσο παλιού και ξένου προς εμάς ώστε να μας απωθεί ή να μας γοητεύει, να μας φαίνεται υπερβολικά πομπώδης ή να μας υπνωτίζει με την ανταύγεια ενός μακρινού άστρου, να ανοίγεται σαν ένα μεγαλοπρεπές μουσείο ή να κλείνει σαν μια ερμητική δίοδος προς τις κρύπτες οριστικά αμετάδοτων μυστικών, όμως ο Καβάφης βρίσκεται εκεί σαν να μην υπήρξε, σαν να μισοϋπήρξε ή σαν να τον ονειρευτήκαμε. Δεν μας αποκαλύπτει την απόσταση που διένυσε ο κόσμος μέχρι τη μετανεωτερική έρημο του ύφους μηδέν, διότι ποτέ δεν ανήκε σ' εκείνο τον κόσμο που απομακρύνθηκε, αλλά μας προικίζει με μιαν ιδέα, αμφίβολη δυστυχώς, της απόστασης που διανύσαμε εμείς, ο καθένας χωριστά, ως αναγνώστες. Ο συγγραφέας εξισώνεται με το τραύμα μιας απώλειας που η ευθύνη της βαραίνει τον αναγνώστη, όχι τη φθορά του κόσμου.

Στην επαφή μας λοιπόν με ποιητές όπως ο Καβάφης, το σοκ απ' την εξαφάνιση της συγκεκριμένης λογοτεχνικής ιδιαιτερότητας δείχνει, σε αρνητικό (με τη φωτογραφική σημασία), ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε το θέατρό της, ότι εμείς πάψαμε να μετέχουμε σε μια δυνατότητα που κάποτε εξασφάλιζε τη λογοτεχνική ιδιοπροσωπία. «Φταίμε» εμείς, όχι η Ιστορία. Από μιαν άποψη, άνθρωποι σαν αυτούς για τους οποίους μιλάω δεν κατοικούσαν σε μιαν εποχή (και επομένως δεν απομακρύνονται μαζί της) αλλά αντιπροσωπεύουν -αντιπροσώπευαν ήδη ενόσω ζούσαν- λοξές εξόδους απ' την εποχή τους, πρωθύστερα και μαγικές εικόνες, ζωντανές παραλλήλους και σκηνοθεσίες της ιστορικής θέσης. Οχι με την έννοια ότι θεωρήθηκαν «αιώνιοι», όπως λέγεται για τους γίγαντες της λογοτεχνικής πινακοθήκης, π.χ. τον Δάντη ή τον Σαίξπηρ, αλλά με την έννοια ότι είχαν ήδη τοποθετηθεί εκτός της εποχής τους, σαν προφήτες μιας καταστροφής η οποία είχε ήδη επέλθει και, από τότε κιόλας, έγραφαν, έστω εν αγνοία τους αλλά προορατικά, σαν να μην ήταν εφικτή η συνείδηση της ιστορικής εποχής, σαν να μην μετείχαν σ' ένα γραμμικό σύμπαν αλλά να ήξεραν ότι δεν έχει νόημα ν' αναρωτιέσαι εάν ήταν το πλοίο που απομακρυνόταν ή το λιμάνι της Ιθάκης ή και τα δύο. Πιστεύω ότι όλο και πιο πολλοί αναγνώστες υποπτεύονται πως ο Καβάφης, στην Ιθάκη, μέτριο ποίημα άλλωστε, κάθε άλλο παρά σοβαρολογούσε. Ωστόσο, χρειαζόταν και η αμπελοφιλοσοφική νότα της Ιθάκης, χρειαζόταν να περιμένουμε και τους βαρβάρους για να φανεί το ανάστημα ενός ποιητή που έγραψε (καθ' υπαγόρευση, σαν μέντιουμ ίσως, παρά τον επιδιορθωτικό «μόχθο») το Εν τω μηνί Αθύρ. Να ένα ποίημα απέναντι στο οποίο έχεις εναργέστατη την εντύπωση ότι σε διαβάζει μάλλον παρά το διαβάζεις.

Επιχειρώντας κανείς να φωτίσει, σε τέτοιους συγγραφείς, τον αξεδιάλυτο δεσμό που συνδέει την καθήλωση στα στερεότυπα της Ιστορίας με το λεγόμενο «μοντέρνο» στοιχείο, την παθολογία της προσκόλλησης στο παρελθόν με την υπερχείλιση μιας πρωτοτυπίας ολοφάνερα στραμμένης στον ενστικτώδη στοχασμό της ριζικής καινοτομίας, διαισθάνεται αμέσως ότι δεν πρόκειται για αναχρονιστές ή υπερσύγχρονους ή και τα δύο σε συνδυασμό ή εκ περιτροπής, αλλά για πρόσωπα που δεν αντιπροσώπευαν καμιάν εποχή, μ' άλλα λόγια πρόσωπα που ανήγγειλαν το οξύμωρο του όψιμου μοντερνισμού. Ως εκ τούτου, μπορείς να ξανασκεφτείς το έργο αυτών των συγγραφέων σαν ένα αντεστραμμένο κάδρο και να εκμεταλλευτείς τη λανθάνουσα προοπτική της ανάποδης ανάγνωσης, ανταποκρινόμενος στο παιχνίδι που σου προτείνουν και του οποίου ο κανόνας απορρέει από την βαθύτερη έλλειψη ιστορικής ιθαγένειας που τους χαρακτήριζε. Εδώ, η ζωή δεν άρχιζε «με το κλείσιμο του βιβλίου» όπως έλεγαν μια φορά κι έναν καιρό, όσο με την ολοκλήρωση του κύκλου που διέγραφε πλαγίως ο γραφέας, αποφεύγοντας την ουσιαστική και αισθητική επικαιρότητα της εποχής του.

Απ' την εκφώνηση ενός προβλήματος, σημειώνει ο Μπόρχες, του οποίου η λύση είναι η λέξη «σκάκι», μόνον μια λέξη της γλώσσας θα έπρεπε -υποχρεωτικά- να αποκλειστεί κι αυτή ήταν φυσικά η λέξη «σκάκι». Η διαπραγμάτευση του διαλεκτικού εκείνου υποδείγματος άφηνε έτσι έναν υπαινιγμό για το αληθινό, το μεγάλο κρυφό θέμα που υπονοείται διά της απουσίας του απ' τη σκηνή του έργου, δηλαδή την ψυχική μας υπόσταση. Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε απ' αυτό το σημείο την αντίστροφη ανάγνωση και να πούμε ότι, σήμερα, καθοδηγούμαστε, αντίθετα, από τη λέξη σκάκι (απ' αυτό που μας δίνουν σαν λύση) προς τη διαπίστωση του τι ακριβώς λείπει απ' την εκφώνηση της ζωής μας ως πρόβλημα. Οσο για τους βαρβάρους, ούτε καν τους περιμένουμε (αφού είναι ήδη παρόντες) κι ούτε βεβαίως αποτελούν «μια κάποια λύση», διότι, αν αποτελούσαν, θα έλειπαν απ' την εκφώνηση. Αφότου ο δικός μας λόγος, ο τωρινός, είναι ένας λόγος περί ερειπίων και βαρβαρότητας, η λέξη πλεονάζει. Και μαζί της όλες οι λέξεις, εξ ου και η άνθιση των λεξικών.

Πηγή: Ελευθεροτυπία (23.05.2010).

Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

Γλυπτοθήκη ο Εθνικός Κήπος

Περπατώντας στον Εθνικό Κήπο από την 1η Ιουνίου ως τις 10 Αυγούστου θα έχουμε τη δυνατότητα να συναντήσουμε ουκ ολίγες εκπλήξεις: η εικαστικός Βάνα Ξένου παρουσιάζει την εγκατάσταση με γενικό τίτλο «Η ψυχή του τόπου», μεταμορφώνοντας έναν χώρο όπως ο Εθνικός Κήπος τον οποίο, παρ΄ ότι βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, θεωρούμε δεδομένο και δεν του δίνουμε την προσοχή που του αξίζει.

Πρόκειται για 19 μεγάλες εγκαταστάσεις στις οποίες περιέχονται 85 γλυπτά, ενταγμένα στα στοιχεία του συγκεκριμένου χώρου. Διάσπαρτα σε ολόκληρη την έκταση του Κήπου, ανοίγουν διάλογο με την ελληνική Ιστορία και μυθολογία. Οπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων, «μια γυναίκα είναι η ιδανικότερη για να φροντίζει έναν κήπο»... Παράλληλα, κατά τη διάρκεια του Ιουνίου βιντεοπροβολές της δημιουργού θα φιλοξενηθούν στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.

Η προέλευση, η έννοια και ο χαρακτήρας της έλευσης και του περάσματος, η σημασία των αξόνων ως μετάγουσας δύναμης, η φύση και οι κήποι της Ιστορίας (αρχετυπικότητα και αρχές) είναι οι θεματικοί άξονες που διέπουν τις 19 εγκαταστάσεις στον Εθνικό Κήπο. Η Βάνα Ξένου ορίζει τα έργα ως ενεργές παρουσίες, όπου ο τόπος-πάρκο-κήπος συνομιλεί άνετα μαζί τους. Η παρουσία των κλαδιών, του νερού, του χώματος, των μετάλλων και των ορυκτών συνδέεται με τις μνημειακές μορφές των γλυπτών.

Ο Εθνικός Κήπος, αποτέλεσμα νεοκλασικού σχεδιασμού στα πρότυπα των κήπων των ευρωπαϊκών πόλεων την εποχή ίδρυσης της νέας πρωτεύουσας, φέρει συγχρόνως τη μυθολογική και ιστορική πυκνότητα του συγκεκριμένου τόπου. Ο Κήπος αυτός, λοιπόν, ως ένας αδιαμφισβήτητος ομφαλός για την πόλη των Αθηνών, μέχρι πρότινος σπανίως αξιοποιημένος για εικαστικές παρεμβάσεις, φιλοδοξεί να αποδείξει μέσα από αυτή την έκθεση πόσο φιλόξενος και... φιλότεχνος είναι.

Εθνικός Κήπος, εγκαίνια την 1η Ιουνίου, στις 18.00.
Διάρκεια έκθεσης: μέχρι τις 10 Αυγούστου.

Πηγή: Το Βήμα (28.05.2010).

Ελέγξτε την online εικόνα σας

Υπερλεωφόρος όχι μόνο των πληροφοριών αλλά πλέον και των... φωτογραφιών, το διαδίκτυο «σφύζει» από οπτικά ντοκουμέντα προσωπικού χαρακτήρα. Με την έλευση της Web 2.0 εποχής έμελλε, μεταξύ άλλων, να μετατραπεί σε ένα πολυσέλιδο και εύκολα προσπελάσιμο φωτογραφικό άλμπουμ το οποίο, αν και διόλου ιδιωτικό, ξεχειλίζει από ιδιωτικές στιγμές.

Μια επίσκεψη σε έναν χώρο κοινωνικής δικτύωσης αρκεί προκειμένου να πειστεί κανείς για του λόγου το αληθές. Δεδομένου, ωστόσο, πως ό,τι ανεβαίνει on line παύει αυτομάτως να είναι απολύτως ασφαλές και ελεγχόμενο, αναρωτηθήκατε ποτέ εάν υπάρχουν κάπου εκεί έξω στον κυβερνοχώρο αναδημοσιευμένες χωρίς την έγκρισή σας κάποιες από τις προσωπικές σας πόζες;

Μια διαφορετική («αντίστροφη») μηχανή αναζήτησης εικόνων (reverse image search engine) ονόματι TinEye (www.tineye.com) σας επιτρέπει ακριβώς αυτό, δηλαδή να εντοπίζετε τα ίχνη των φωτογραφιών σας on line. Πιο συγκεκριμένα, το TinEye είναι σε θέση να βρίσκει από πού προήλθε μια συγκεκριμένη εικόνα, σε ποιους ιστοχώρους φιγουράρει αυτή επί του παρόντος και κατά πόσο υπάρχουν άλλα τροποποιημένα αντίγραφά της online. Σε αντίθεση με άλλες μηχανές αναζήτησης, οι οποίες λειτουργούν με λέξεις-κλειδιά, metadata ή υδατογραφήματα (watermarks), η εν λόγω υπηρεσία ψάχνει για αρχεία εικόνας βασιζόμενη σε... εικόνες. Οπερ σημαίνει πως στην περίπτωση του TinEye ο χρήστης δεν καλείται να καταχωρίζει στην μπάρα αναζήτησης λέξεις (όπως π.χ. στην αναζήτηση εικόνων του Google) αλλά αρχεία εικόνας τα οποία ανεβάζει είτε από τον υπολογιστή του (upload) είτε μέσω διαδικτύου (επικολλώντας στο search bar το σχετικό URL).

Εν συνεχεία, η υπηρεσία έρχεται να πάρει το «αποτύπωμα» κάθε οπτικού ντοκουμέντου (με όχημα μια ειδική τεχνολογία αναγνώρισης) και να το συγκρίνει με τις περίπου 1,5 δισ. online εικόνες που βρίσκονται ήδη «σκαναρισμένες» και κατηγοριοποιημένες στα «κιτάπια» της. Τα αποτελέσματα της αναζήτησης ιεραρχούνται by default βάσει ομοιότητας. Ωστόσο, ο χρήστης μπορεί να αλλάξει την προεπιλογή ώστε να λαμβάνει υψηλότερα τις μεγαλύτερες σε μέγεθος ή τις περισσότερο τροποποιημένες εικόνες. Στο TinEye δύναται κανείς να εισάγει επί του παρόντος αρχεία JPEG, PNG και GIF (αλλά όχι Flash) ενώ αναφορικά με το μέγεθος και τις διαστάσεις μιας προς αναζήτηση εικόνας, αυτό δεν γίνεται να είναι μεγαλύτερο από 1 MB και αυτές μικρότερες από 100 pixels, αντίστοιχα. Η δωρεάν έκδοση της υπηρεσίας επιτρέπει στον καθένα να προβαίνει σε έως και 100 αναζητήσεις ημερησίως. Για όποιον δεν αρκείται στο εν λόγω ποσό, υπάρχει πάντα και η δυνατότητα συνδρομής με τις τιμές να ξεκινούν από 70 δολ.

Στον ίδιο χώρο με την υπηρεσία TinEye κινείται και η μηχανή αναζήτησης GazoPa (www.gazopa.com). Προϊόν της εταιρείας Hitachi America, το εν λόγω εργαλείο δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να προβαίνουν σε αναζητήσεις παρόμοιων εικόνων (similar image search) είτε εισάγοντας οπτικά ντοκουμέντα (ακόμη και σχέδια τα οποία κάνουν οι ίδιοι εκείνη τη στιγμή σε μια επιφάνεια τύπου Paint στην οθόνη) είτε λέξεις-κλειδιά. Οπως η TinEye ψάχνει για όμοια «αποτυπώματα» εικόνων, έτσι και η GazoPa αλωνίζει τον Παγκόσμιο Ιστό προσπαθώντας να συνδυάσει χρώματα και σχήματα.

Αλλωστε, όπως σημειώνουν οι δημιουργοί της υπηρεσίας, όταν πρόκειται για εικόνες, «οι λέξεις-κλειδιά δεν επαρκούν ως όροι αναζήτησης». H GazoPa προσφέρει τις υπηρεσίες της και ως εφαρμογή (application) στο iPhone, καθώς και ως plugin στον φυλλομετρητή Firefox. Από το παιχνίδι της εύρεσης παρόμοιων εικόνων δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει και η πανταχού παρούσα Google (similar-images.googlelabs.com), ενώ ανάλογες υπηρεσίες προσφέρονται και στον χώρο labs.ideeinc.com.

Η μηχανή αναζήτησης εικόνων TinEye ουσιαστικά επιτρέπει στους κυβερνοναύτες να αναζητούν (και να βρίσκουν): την προέλευση μιας εικόνας, πληροφορίες για αυτήν, τις ιστοσελίδες στις οποίες απαντάται καθώς και άλλες (είτε «πειραγμένες» είτε καλύτερες από άποψη ανάλυσης) εκδόσεις της, οι οποίες τυχόν να κυκλοφορούν online. Να σημειωθεί πως το TinEye προσφέρει τις υπηρεσίες του και ως plugin στους φυλλομετρητές ιστού Internet Explorer, Firefox και Chrome. 1,5 δισ. εικόνες έχει «σκανάρει» και κατηγοριοποιήσει μέχρι σήμερα η μηχανή αναζήτησης TinEye από το Διαδίκτυο, με στόχο να βοηθήσει τον χρήστη να βρει αυτό που ψάχνει.

Πηγή: Εθνος (22.05.2010).

Δωρεάν βιβλία με ένα κλικ στο Ιnternet

Ενας μαγικός κόσμος γεμάτος από εκατομμύρια βιβλία σε περισσότερες από 25 γλώσσες ανοίγεται στις οθόνες των διαδικτυακών βιβλιοφάγων, δωρεάν με ένα απλό κλικ. Μέσα από ειδικές ιστοσελίδες που λειτουργούν ως online βιβλιοθήκες, εκατομμύρια τίτλοι ελεύθεροι από πνευματικά δικαιώματα γίνονται διαθέσιμοι για download χωρίς κόστος, επιτρέποντας σε ανθρώπους απ΄ όλες τις γωνιές του πλανήτη να έρθουν σε επαφή με σπάνια «διαμάντια» της παγκόσμιας πεζογραφίας και ποίησης, από τον Σοφοκλή ως τον Τσαρλς Ντίκενς και από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε ως την Τζέιν Οστιν.

Η εν λόγω διαδικασία είναι καθ΄ όλα νόμιμη, καθώς τα έργα αυτά είναι ελεύθερα από πνευματικά δικαιώματα διότι έχουν περάσει 70 χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού τους ή από τον θάνατο του μεταφραστή, αν το έργο διατίθεται σε μετάφραση. Την ίδια στιγμή, οι ιστοσελίδες αυτές λειτουργούν και ως πλατφόρμα για όλους τους συγγραφείς που επιθυμούν να διαθέσουν δωρεάν το έργο τους, καθώς και για όλους τους πρωτοεμφανιζόμενους (ή και... πειραματιζόμενους) συγγραφείς που αναζητούν ένα μέσο για παρουσίαση κειμένων που δεν γίνονται εύκολα αποδεκτά από συμβατικούς εκδοτικούς οίκους.

«Ο κόσμος του βιβλίου, και όχι μόνο στην Ελλάδα, είναι ολοκληρωτικά παραδομένος στην αγορά. Οι ευαισθησίες, οι πόθοι και ο τρόμος του καθενός συγγραφέα ελέγχονται και συχνά κατευθύνονται από ταμειακές μηχανές και λίστες ευπωλήτων. Η αίσθησή μου είναι ότι όλο και μεγαλύτερο μέρος της λογοτεχνικής παραγωγής, ιδίως αυτό που θα είναι έξω από το ρεύμα της αγοράς, θα βρίσκει εκδοτική διέξοδο στο Ιnternet» αναφέρει ο κ. Θανάσης Τριαρίδης, συγγραφέας, ο οποίος διαθέτει το σύνολο του συγγραφικού έργου του δωρεάν και ελεύθερο από δικαιώματα μέσω της ιστοσελίδας του www.triaridis.gr. «Σας δίνω το δικαίωμα να με αντιμετωπίζετε σαν να είμαι νεκρός εδώ και 70 χρόνια» λέει χαριτολογώντας στο «Βήμα».

«Αυτοί που αντιδρούν περισσότερο στην απελευθέρωση ενός βιβλίου στο Ιnternet δεν είναι οι συγγραφείς αλλά οι εκδότες, καθώς επικρατεί στην Ελλάδα η λανθασμένη αντίληψη ότι έτσι οι πωλήσεις των αντιτύπων του θα μειωθούν. Αυτό δεν ισχύει, αντιθέτως μέσω του Διαδικτύου περισσότερος κόσμος έρχεται σε επαφή με το έργο και οι πωλήσεις αυξάνονται» λέει στο «Βήμα» ο κ. Νίκος Δήμου, συγγραφέας. Ο ίδιος διαθέτει περισσότερο από το 40% του πλούσιου συγγραφικού έργου του δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας www.ndimou.gr και υπήρξε ο πρώτος έλληνας συγγραφέας ο οποίος ήδη από το 1996 πήρε την (πρωτοποριακή για την εποχή) απόφαση να κάνει «upload» τρία βιβλία του.

Το μικρόβιο της «διαδικτυακής απελευθέρωσης» άλλωστε μεταδίδεται σιγά σιγά και στους εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι δεν θέλουν να μείνουν πίσω από το πνεύμα της εποχής. Ετσι, οι εκδόσεις Καστανιώτη πριν από έναν χρόνο αποφάσισαν να «ρισκάρουν» και να διαθέσουν οκτώ βιβλία, των συγγραφέων Ντόρας Γιαννακοπούλου, Λένας Διβάνη, Ευγενίας Φακίνου , Ιωάννας Μπουραζοπούλου, Βασίλη Παπαθεοδώρου, Αλέξη Σταμάτη, Λένου Χρηστίδη, Στέφανου Δάνδολου δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας τους www. kastaniotis. com. «Εν τέλει το αποτέλεσμα ήταν διπλά θετικό: οι διαδικτυακοί αναγνώστες διάβασαν δωρεάν τα έργα, ενώ παράλληλα οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν παρ΄ ότι επρόκειτο για εκδόσεις του 2003-2004» αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Αργύρης Καστανιώτης.

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο της εφημερίδας Το Βήμα (27.05.2010).

Πέμπτη 27 Μαΐου 2010

Σχολείο και Μουσεία

Η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων σας καλεί να παρευρεθείτε στη φιλολογική εκδήλωση, με θέμα «Σχολείο και Μουσεία», που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 9 Ιουνίου 2010 και ώρα 6.45 μ.μ. (διάρκεια εκδήλωσης 2 ώρες) στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του 2ου Πειραματικού Γυμνασίου Αθηνών, Τσόχα 43 και Φιλήμονος 36-38, Αμπελόκηποι, (δίπλα στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, Μετρό: στάση Αμπελόκηποι).

Για να δείτε το πρόγραμμα, πατήστε εδώ.

Το αντι-Facebook κίνημα

Οι τελευταίες εβδομάδες δεν ήταν ιδιαίτερα λαμπρές για το εταιρικό προφίλ του Facebook. Η συνήθως απρόσκοπτη επέλασή του στο Διαδίκτυο στιγματίστηκε από μαζικές αντιδράσεις για την έκθεση ακόμη μεγαλύτερου ποσοστού δεδομένων των χρηστών του σε δημόσια χρήση. Οι νέοι όροι χρήσης (http://blo.gr/161), που υποχρεωτικά αποδέχεται κάθε εγγεγραμμένος και ισχύουν από τις 22 Απριλίου, χαρακτηρίζουν εξ ορισμού δημόσια όλα όσα αναρτά κανείς εκεί.

Κάθε φορά που χρησιμοποιεί μια εφαρμογή (παίζει ένα παιχνίδι, παίρνει μέρος σε ένα χιουμοριστικό συγκριτικό τεστ με τους φίλους του, γράφεται σε μια ομάδα διαμαρτυρίας ή υποστήριξης κ.ο.κ.) είναι σαν αν κάνει μια δημόσια ανακοίνωση, που υπερβαίνει τα όρια της -ούτως ή άλλως τεράστιας- κοινότητας του FB.

Ολες αυτές οι δημοσιεύσεις είναι διαθέσιμες για εμπορική χρήση από υπηρεσίες και εταιρείες τις οποίες ο χρήστης πιθανότατα αγνοεί εντελώς, αλλά στο αρχείο των οποίων εκείνος θα αποτελεί μια αξιοποιήσιμη μονάδα για εμπορικούς και άλλους σκοπούς. Ακόμη κι αν ο ίδιος διαγράψει κάποτε τον λογαριασμό του, αυτά τα δεδομένα θα εξακολουθήσουν να είναι δημόσια και θα προσφέρονται για τις παραπάνω χρήσεις, εφόσον τα έχει μοιραστεί με φίλους του στο δίκτυο -εκτός αν τα διαγράψουν κι εκείνοι.

Λίγες χιλιάδες ατόμων δηλώνουν έτοιμοι να αποχωρήσουν ομαδικά στις 31 Μαΐου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον μη σεβασμό στα δεδομένα τους (www.quitfacebookday.com). Στο www.pledgebank.com/leavefacebook δηλώνουν ότι θα φύγουν μόνο αν μαζευτούν 10.000 συμμετέχοντες. Αλλοι προτιμούν ηπιότερη αντίδραση και οργανώνουν αποχή από το μέσο (δηλαδή, δεν θα συνδεθούν) στις 6 Ιουνίου (facebookprotest.com).

Το σημερινό κίνημα εναντίον του FB δεν είναι το πρώτο. Μικρές ομάδες προσπάθησαν αρκετές φορές στο παρελθόν να οργανώσουν μαζικές αποχωρήσεις/διαμαρτυρίες από το δίκτυο (π.χ. theantifacebookleague.com) χωρίς εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η απήχηση των αντιδράσεων μοιάζει με τσίμπημα καρφίτσας σε ελέφαντα, αν αντιπαραβάλουμε τις αποχωρήσεις με τις νέες εγγραφές. Ο αριθμός των ενεργών μελών έχει υπερβεί τα 400 εκατομμύρια και είναι υπερδιπλάσιος σε σχέση με πέρσι.

Πηγή: Ελευθεροτυπία (23.05.2010).

Οι διαχρονικοί συμβολισμοί της κόμης

Ο τρόπος της κόμμωσης και το κόψιμο των μαλλιών όπως απεικονίζονται στις τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας.

Από τις ανθρώπινες μορφές που εικονίζονται στις τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης ένας σημαντικός αριθμός παριστάνουν άτομα νεαρής ηλικίας, αγόρια και κορίτσια, με το κεφάλι εν μέρει ξυρισμένο. Επειδή ο βαθμός ξυρίσματος με το αντίστοιχο είδος κόμμωσης φαίνεται να παριστάνει συγκεκριμένη ηλικιακή βαθμίδα του εικονιζόμενου προσώπου, η απεικόνιση των νεανικών μορφών στα σπίτια του Ακρωτηρίου ενδέχεται να απαθανατίζει τη μετάβασή τους από μια ηλικιακή βαθμίδα σε άλλη μέσα από κάποια τελετουργική διαδικασία. Μάλιστα υπάρχει πλήρης ομοφωνία μεταξύ των μελετητών ότι το κτίριο που συμβατικά έχει αποκληθεί Ξεστή 3 στο Ακρωτήρι, φαίνεται πως ήταν αφιερωμένο σε τέτοιου είδους διαβατήριες τελετές. Τόσο το μέγεθος και η εσωτερική του διαρρύθμιση όσο και η θεματολογία του τοιχογραφικού του διακόσμου σε συνδυασμό με την παντελή απουσία οικοσκευής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για διαφορετική ερμηνεία του.

Οι νεανικές μορφές με κεφάλια κατά τόπους ξυρισμένα δεν αποτελούν αποκλειστικότητα της θηραϊκής τέχνης. Η απουσία τους από τα σπαράγματα των Κρητικών τοιχογραφιών που έχουν φτάσει ώς εμάς μπορεί να οφείλεται σε τυχαίο γεγονός, αφού δεν φαίνεται να απουσιάζουν από άλλες μορφές τέχνης, όπως είναι τα λίθινα ή ελεφάντινα έργα μικρογλυπτικής. Παιδιά με ιδιόρρυθμα ξυρισμένα κεφάλια εικονίζονται επίσης και στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη τουλάχιστον από την εποχή του Αρχαίου Βασιλείου.

Η απουσία γραπτών πηγών για τις περιόδους, στις οποίες ανάγονται τα εν λόγω έργα αρχαίας τέχνης, δεν μας επιτρέπει να έχουμε άμεση πληροφόρηση για τη σημασία της κόμμωσης των μορφών, στις οποίες αναφερόμαστε. Τόσο όμως οι αρχαιοελληνικές πηγές όσο και η παγκόσμια ανθρωπολογική έρευνα παρέχουν άφθονα παραδείγματα, μέσα από τα οποία καταδεικνύεται ότι ο συμβολισμός που κρύβεται στον τρόπο της κόμμωσης έχει χαρακτήρα και παγκόσμιο και διαχρονικό. Είναι δε αυτός ο χαρακτήρας που μας επιτρέπει να συναγάγουμε συμπεράσματα για την ερμηνεία των νεανικών μορφών στην τέχνη της Θήρας.

Οι πληροφορίες που αντλούμε από τις αρχαίες ελληνικές πηγές είναι αρκετά κατατοπιστικές για την σημασία που έδιναν οι αρχαίοι Ελληνες στην κόμη και στον τρόπο, με τον οποίο την διαχειρίζονταν. Η κοπή των μαλλιών σε ένδειξη πένθους και η αφιέρωσή της στον τάφο του νεκρού αποτελούσε πανελλήνιο έθιμο, καθώς μας πληροφορούν ποιητές όπως ο Ομηρος (Οδυσ. δ: 197, ω: 45, Ιλ. Ψ: 46, 150), ο Αισχύλος (Χοηφόροι: 6) ή ο Ευριπίδης (Φοίνισσες, 322. Ηρακλής Μαινόμενος, 1389-1392. Αλκηστις, 512. Ιππόλυτος, 336).

Η περιποίηση της κόμης από τους Σπαρτιάτες πριν από τη μάχη απέβλεπε στην ανάδειξη της αρρενωπής τους εμφάνισης, του ανδρισμού τους. Αντίθετα, το έθιμο να μένουν αξύριστοι ή να αφήνουν ατημέλητα τα μαλλιά τους σε περίοδο πένθους οι άνδρες, τόσο στην αρχαία Αθήνα, όσο και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ακόμη και σήμερα, μάλλον διάθεση να υποβαθμιστεί ο ερωτισμός αποκαλύπτει. Την ίδια διάθεση μάλλον προδίδει το αρχαίο έθιμο να κουρεύουν οι χήρες τα μαλλιά τους, συνήθεια που σήμερα έχει αντικατασταθεί από την κάλυψη του κεφαλιού με μαύρο μαντίλι. Προφανώς, στην υποβάθμιση της θηλυκότητας και κατάπνιξη του ερωτισμού αποβλέπει η κάλυψη του κεφαλιού με μαύρο μαντίλι από τις καλόγριες του ορθόδοξου χριστιανικού δόγματος.

Αν θεωρήσουμε ότι η διαβατήρια τελετή από την παιδική ηλικία στην εφηβεία συμβόλιζε την οριστική εξαφάνιση της προηγούμενης προσωπικότητας του ατόμου και την ανάδυση ενός νέου υποκειμένου, η κοπή των μαλλιών που τη συμβόλιζε έμοιαζε σαν υποκατάστατο ανθρωποθυσίας. Με το να αφιερώνουν δε τα παιδιά τα κομμένα μαλλιά τους σε μια θεότητα, μια νύμφη ή ένα ποταμό, ως ανταπόδοση για την ανατροφή τους (θρεπτήρια), επισφράγιζαν αυτή τη θυσία. Αναφέρονται αρκετά σχετικά παραδείγματα. Ο Αχιλλέας έτρεφε την κόμη του για τον ποταμό Σπερχειό, καθώς μας πληροφορεί ο Ομηρος (Ιλ. Ψ 142), ενώ, σύμφωνα με τον Αισχύλο (Χοηφόροι, 6), ο Ορέστης είχε αφιερώσει τον θρεπτήριο βόστρυχό του στον ποταμό Ιναχο. Από τον Ηρόδοτο (IV, 34) πληροφορούμαστε ότι τα παιδιά των κατοίκων της Δήλου, κορίτσια και αγόρια, πριν από το γάμο αφιέρωναν τα μαλλιά τους επάνω στον τάφο (σήμα) των δύο Υπερβορείων παρθένων, Λαοδίκης και Υπερόχης, που είχαν προστρέξει στην Λητώ για να της συμπαρασταθούν κατά τον τοκετό. Στην Τροιζηνία επίσης οι κοπέλες πριν από τον γάμο τους προσέφεραν την κόμη τους προς τιμήν του Ιππολύτου, στο Αργος προς τιμήν της Ηρας, ενώ στα Μέγαρα τα αφιέρωναν επάνω στον τάφο της Ιφινόης. Στην Πάρο η ανάθεση της κόμης κατά την εφηβεία γινόταν στον Ασκληπιό και την Υγεία, ενώ στους Δελφούς από τα αγόρια αφιερωνόταν ο μπροστινός βόστρυχος. Μάλιστα η πράξη αυτή ονομαζόταν Θησηίς, επειδή πιστευόταν ότι αυτός που την είχε εγκαινιάσει ήταν ο Θησεύς. Στην Αθήνα η τρίτη ημέρα της εορτής των ομοπατορίων, της εγγραφής δηλαδή των αγοριών στους καταλόγους των εφήβων, ήταν αφιερωμένη στην κουρά και λεγόταν κουρεώτις. Για να γιορτάσουν το γεγονός οι νέοι πριν να κουρευτούν, «πριν αποκείρασθαι», έκαναν σπονδή στον Ηρακλή, τα λεγόμενα οινηστήρια. Οσο για την αρχαία Σπάρτη, για να γίνουν δεκτά τα αγόρια στην αγέλη, σε ηλικία επτά ετών, έπρεπε να έχουν ξυρίσει το κεφάλι τους.

Ο συμβολισμός της κόμης, όπως πολύ συνοπτικά τον είδαμε στην αρχαία Ελλάδα, καθώς δείχνουν οι εθνογραφικές και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, είχε και έχει χαρακτήρα διαχρονικό και παγκόσμιο. Σύμφωνα με τις μελέτες αυτές, οι αλλαγές που συντελούνται κατά την εφηβεία και τον γάμο και έχουν σχέση με τη σεξουαλική υπόσταση των εμπλεκόμενων ατόμων, συμβολίζονται με σημαντικές μεταβολές στον τρόπο κόμμωσης. Η κόμη θεωρείται κατά κάποιο τρόπο ως η και ανάλογη είναι η συμπεριφορά προς αυτήν. Το κούρεμα ή το ξύρισμα του κεφαλιού ενίοτε ισοδυναμεί με συμβολικό ευνουχισμό, ενώ η τελετουργική κοπή των μαλλιών, ως θυσία μέρους αντί του όλου, υποκαθιστά ανθρωποθυσία. Απεριόριστη σεξουαλικότητα συχνά δηλώνεται με τα μακριά μαλλιά, περιορισμένη με τα μισοξυρισμένα ή σφιχτοδεμένα μαλλιά, ενώ το εντελώς ξυρισμένο κεφάλι είναι ενδεικτικό πλήρους αποχής. Παραδείγματος χάριν, στους ορεσίβιους πληθυσμούς της Βιρμανίας και του Assam τα ανύπαντρα κορίτσια τρέφουν κοντά μαλλιά ή έχουν το κεφάλι εντελώς ξυρισμένο. Αντίθετα οι παντρεμένες γυναίκες έχουν μακριά μαλλιά. Στους Βραχμάνες της Νότιας Ινδίας η τελετουργική κουρά και το ξύρισμα του κεφαλιού αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο, ένα χρόνο περίπου πριν από τη μύηση στα θρησκευτικά καθήκοντα. Από αυτή τη στιγμή και μετά το ξυρισμένο κεφάλι, εκτός από μια τούφα μαλλιά, αποτελεί θρησκευτικό δόγμα και συμβολίζει την πλήρη αποχή από γενετήσιες σχέσεις. Το ίδιο προφανώς σημαίνει το ξύρισμα του κεφαλιού της ινδουίστριας χήρας. Ανάμεσα στους βουδιστές της Κεϋλάνης, μοναχοί και μοναχές παραμένουν άγαμοι και έχουν το κεφάλι ξυρισμένο, ενώ οι διάγοντες κανονική σεξουαλική ζωή διατηρούν μακριά μαλλιά. Ως μέρος της διαβατήριας τελετής από την παιδική ηλικία στην εφηβεία το ξύρισμα ή το μερικό κούρεμα των μαλλιών της κεφαλής έχει παρατηρηθεί επίσης στις φυλές της κάτω κοιλάδας του ποταμού Κογκό στην Αφρική, στους Ινδιάνους της Νότιας Βραζιλίας, μεταξύ των Yuracares της Βολιβίας, καθώς και στην περιοχή του σημερινού Rio de Janeiro.

Το κόψιμο της κόμης, ως συμβολικός θάνατος, φαίνεται ότι επιβιώνει ως τις μέρες μας σε διάφορες εκδηλώσεις του βίου, δημόσιου και ιδιωτικού. Η κοπή μιας τούφας μαλλιών στη θεμελιώδη διαβατήρια τελετή του ορθόδοξου χριστιανού, τη βάπτιση ή η «κουρά» ενός μοναχού πριν από τη χειροτόνησή του, ασφαλώς συμβολίζουν τον «θάνατο» της παλιάς (αμαρτωλής) προσωπικότητας του ατόμου, προκειμένου με τη βάπτιση και τη χειροτονία αντίστοιχα να γεννηθεί νέος άνθρωπος, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους Βραχμάνες. Το ίδιο θα μπορούσε να υποστηριχτεί και για την παλιά συνήθεια να κουρεύονται «εν χρω» οι νεοσύλλεκτοι στρατιώτες, αφού έτσι εκμηδενιζόταν, «πέθαινε» η δυναμική προσωπικότητα του νέου άνδρα και τη θέση της έπαιρνε το υποταγμένο και πειθήνιο άτομο.

Η παγκόσμια αντίληψη για τον συμβολισμό της κόμης, όπως αδρομερώς παρουσιάστηκε, επιβεβαιώνεται και από την ενσωμάτωσή της ως δόγμα πλέον στις θρησκείες που εκκολάφτηκαν σε διάφορες περιοχές του πλανήτη.

Πηγή: άρθρο του Χρ. Γ. Ντούμα, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Η Καθημερινή, 23.05.2010).

Τετάρτη 26 Μαΐου 2010

Ποιος αμφισβητεί τον Σαίξπηρ;

The Economist

James Shapiro
Contested Will: Who Wrote Shakespeare?
εκδ. Simon & Schuster, σελ. 367

Μετά το «1599», το βραβευμένο βιβλίο του για τον Σαίξπηρ, που κυκλοφόρησε το 2005, ο Τζέιμς Σαπίρο συνεχίζει με ένα απρόσμενο θέμα: μια διερεύνηση της παλιάς υποψίας πως ο Σαίξπηρ δεν ήταν ο άνθρωπος που έγραψε τα έργα.

Οι περισσότεροι σοβαροί μελετητές του Σαίξπηρ κρατούν αποστάσεις από αυτή την υποψία. Φαίνεται όμως ότι οι ισχυρισμοί του Φράνσις Μπέικον, του Εντουαρντ ντε Βερ και του Κρίστοφερ Μάρλοου, μεταξύ άλλων, έχουν αναδυθεί και πάλι στην επιφάνεια. Μια ανανεωμένη όρεξη για θεωρίες συνωμοσίας, συνδυασμένη με κάποιες εκκλήσεις για «εξισορρόπηση» από ορισμένους ακαδημαϊκούς τομείς και την εξάπλωση του Ιντερνετ, έχουν δώσει καινούργια ζωή στο θέμα. Η αντιγνωμία έχει φτάσει να διδάσκεται και στα πανεπιστήμια. «Τι σημασία έχει ποιος έγραψε τα θεατρικά έργα;», ρώτησε κάποιος τον συγγραφέα. Ο Τζέιμς Σαπίρο (για τον οποίο ο Σαίξπηρ σαφώς ήταν εκείνος που τα έγραψε) πιστεύει ότι έχει μεγάλη σημασία, και τελειώνοντας αυτό το βιβλίο, οι αναγνώστες του θα πιστεύουν κι αυτοί το ίδιο.

Η διένεξη για τη συγγραφική ταυτότητα στηρίζεται σε δύο βάσεις: τον σνομπισμό και την άποψη ότι, με κυριολεκτικό τρόπο, είσαι αυτό που γράφεις. Πώς μπορούσε ο απαίδευτος, αταξίδευτος γιος ενός χωριάτη γαντοποιού, λένε οι αμφισβητίες, να καταλαβαίνει βασιλιάδες και αυλικούς, κρατικές υποθέσεις, φιλοσοφία, νόμους και μουσική – για να μη μιλήσουμε για την ευγενή τέχνη του κυνηγιού με γεράκι; Ακόμα χειρότερα, πώς μπορούσε ένας φιλοχρήματος ιδιοκτήτης περιουσίας και δανειστής, έτσι όπως βγαίνει από τα σκόρπια ντοκουμέντα της εποχής, να είναι ο ίδιος άνθρωπος με τον υπέροχο ποιητή των έργων; Πολλοί έχουν κουνήσει απορημένα το κεφάλι μπροστά σε αυτά τα ερωτήματα, ανάμεσά τους ο Μαρκ Τουέιν, η Ελεν Κέλερ, ο Χένρι Τζέιμς και ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Ο Σαπίρο επισημαίνει τις πολιτιστικές προκαταλήψεις, τις ιστορικές ασάφειες και, πάνω απ’ όλα, τον εγγενή αναχρονισμό αυτών των ερωτημάτων. Κανένας δεν τα είχε θέσει πριν από τα τέλη του 18ου αιώνα ούτε είχε σκεφτεί να αναζητήσει βιογραφικές πληροφορίες στα θεατρικά έργα ή τα σονέτα. Κανένας δεν είχε κάνει τον κόπο να αντλήσει από αυτά χρονολογικές αντιστοιχίες. Η ιδέα ότι τα λογοτεχνικά έργα περιέχουν προσωπικά «κλειδιά» ή ότι το γράψιμο είναι μια έκφραση και ανίχνευση του εαυτού, είναι σχετικά πρόσφατο φαινόμενο.

Τα κεντρικά κεφάλαια του βιβλίου του Σαπίρο εστιάζονται στον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού, όταν ξεκίνησε η αναζήτηση εναλλακτικών υποψηφίων για αντικατάσταση του Σαίξπηρ. Οι δύο πρωταγωνιστές της ιστορίας του είναι η Ντέλια Μπέικον, η οποία το 1857 έφερε στο προσκήνιο τον αναγεννησιακό φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον (καμιά συγγένεια), και ο Τ. Τ. Λούνεϊ, ο οποίος το 1920 πρότεινε έναν ελισαβετιανό αυλικό, τον Εντουαρντ ντε Βερ, 17ο κόμητα της Οξφόρδης. Ο Σαπίρο παίρνει στα σοβαρά και τους δύο, ακολουθώντας με υπομονή τη ζωή τους και αντιπαραβάλλοντας τις ιδέες τους.

Η «Αμφισβητούμενη διαθήκη» (σ. τ. μ.: ή ο «Αμφισβητούμενος Ουίλ» όπως θα μπορούσε επίσης να αποδοθεί ο διφορούμενος τίτλος) είναι αφηγηματικά πυκνή, γεμάτη ιστορίες και επιχειρήματα. Η αναζήτηση του «πραγματικού Σαίξπηρ» έχει τρελάνει πολλούς ανθρώπους. Μυστικά και κώδικες, περίτεχνες μηχανές αποκρυπτογράφησης, εξερευνήσεις τάφων και τρελές περιπέτειες για να βρεθούν χαμένα χειρόγραφα. Ο ίδιος ο Σαπίρο γίνεται ντετέκτιβ, εκθέτοντας ως χαλκευμένο ένα ντοκουμέντο που από καιρό εθεωρείτο γνήσιο – άλλη μια απάτη στο μακρόχρονο κυνήγι της αλήθειας για τον Σαίξπηρ. Το τελευταίο κεφάλαιο είναι μια επιστροφή στη νηφαλιότητα: μια λαμπρή υπεράσπιση του ανθρώπου από το Στράτφορντ. Βήμα βήμα, ο Σαπίρο κτίζει την υπόθεση: οι σύγχρονες του Σαίξπηρ μαρτυρίες, τα ίχνη που άφησε στα τυπογραφεία και στη θεατρική πρακτική, οι χιλιάδες λεπτομέρειες που δείχνουν, πέρα από όλα τ’ άλλα, πόσο αχρείαστος ήταν όλος αυτός ο κυκεώνας. Ο Σαίξπηρ που αναδύεται είναι ταυτόχρονα απλός και μυστηριώδης: ένας άνθρωπος του θεάτρου, που διάβαζε, παρατηρούσε, άκουγε και θυμόταν. Πέρα από αυτά είναι η φαντασία. Στην ουσία, αυτή ήταν ο πυρήνας του σαιξπηρικού μυστηρίου

Πηγή: Η Καθημερινή (23.05.2010).

Η σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης

O Eνιαίος Διοικητικός Τομέας Θεμάτων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Ελληνοπαίδων Εξωτερικού, Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Αποκέντρωσης διοργανώνει διάλεξη του καθηγητή E.D.Melhuish με θέμα "Η σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης" την Τετάρτη 26 Μαΐου, ώρα 13:00.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο «Γαλάτεια Σαράντη» στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Ανδρέα Παπανδρέου 37, Μαρούσι.

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την πρόσκληση.

Παγκόσμια Ημέρα για τα εξαφανισμένα παιδιά

Mε κεντρικό σύνθημα «Βοηθήστε τα παιδιά να επιστρέψουν σπίτι τους» και με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για τα Εξαφανισμένα Παιδιά, οκτώ χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αφυπνίσουν τους πολίτες και να ενισχύσουν τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον εντοπισμό των παιδιών, προσδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στο ανησυχητικό φαινόμενο των γονικών αρπαγών.

Το 2009, το Εθνικό Κέντρο για τα Εξαφανισμένα, Κακοποιημένα και υπό Εκμετάλλευση Παιδιά (μία από τις δράσεις του «Χαμόγελου του Παιδιού») έλαβε 263 αιτήματα για βοήθεια σε περιπτώσεις εξαφάνισης παιδιών. Από αυτά, το 28% των περιπτώσεων αφορούσε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών και το 65% αφορούσε εξαφανίσεις εφήβων. Σε 50 περιπτώσεις επρόκειτο για γονική αρπαγή, αριθμός που αυξάνεται ολοένα και περισσότερο όταν συνδέεται με γονικές αρπαγές σε διασυνοριακό επίπεδο.

«Καθημερινά, σε όλο τον κόσμο εξαφανίζονται παιδιά και δυστυχώς, κάποια πέφτουν θύματα αρπαγής από αυτούς που εμπιστεύονται περισσότερο: τους γονείς ή τα συγγενικά πρόσωπα. Ένα παιδί - θύμα γονικής αρπαγής μπορεί να φέρει σωματικά και ψυχολογικά τραύματα, ενώ η γονική αρπαγή μπορεί να επιφέρει μακροχρόνιες συνέπειες στον ψυχισμό του παιδιού και την οικογένεια που έχει μείνει πίσω» αναφέρει η Νάνσι Ντιουμπ, αντιπρόεδρος και γενική διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου για τα Εξαφανισμένα και Κακοποιημένα Παιδιά (ICMEC - International Centre for Missing and Exploited Children).

Η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Ελλάδα η Ιρλανδία, η Ρουμανία, η Ολλανδία και η Μεγάλη Βρετανία αποτελούν μέλη του Παγκοσμίου δικτύου για τα Εξαφανισμένα Παιδιά, ενός προγράμματος του ICMEC, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για συνεργασία ως προς αυτό το φαινόμενο που δεν αφήνει καμία χώρα αμέτοχη.

Πηγή: Το Βήμα (25.05.2010).

Από το Βυζάντιο στη Νεώτερη Εποχή

Την Τετάρτη 26/5 θα πραγματοποιηθούν, παρουσία του υπ. Πολιτισμού Παύλου Γερουλάνου, τα πολυαναμενόμενα εγκαίνια της επανέκθεσης των μεταβυζαντινών συλλογών του Βυζαντινού Μουσείου με τίτλο «Από το Βυζάντιο στη Νεώτερη Εποχή» (ώρα έναρξης 20.00).

Το καλοκαίρι του 2004 είχε ανοίξει στο κοινό η μόνιμη έκθεση των Βυζαντινών Συλλογών που κάλυπτε την εποχή από τον 4ο έως και τον 15ο αιώνα μ.Χ. Η νέα ολοκληρωμένη επανέκθεση η οποία θα απλώνεται σε έναν εκθεσιακό χώρο 1.400 τ.μ. καλύπτει χρονικά την περίοδο από την Αλωση μέχρι και τον 20ό αιώνα. Τα εκθέματα, τα περισσότερα από τα οποία θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά, αναδεικνύονται σε σχέση με το κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής από την οποία προέρχονται.

Η σύλληψη της μουσειολογικής πρότασης, η οργάνωση, ο συντονισμός αλλά και η υλοποίηση του σύνθετου αυτού διεπιστημονικού, συλλογικού έργου οφείλονται στον επί δέκα χρόνια διευθυντή του Βυζαντινού Μουσείου Δημήτρη Κωνστάντιο που χάθηκε πρόσφατα.

Στην πρώτη μεγάλη ενότητα παρουσιάζεται η εντυπωσιακή πνευματική και καλλιτεχνική κινητικότητα και παραγωγή που, παρά την πολιτική παρακμή της βυζαντινής αυτοκρατορίας, χαρακτηρίζει τον 14ο και 15ο αιώνα και στην ουσία εκτείνεται χρονικά και στην μετά την Αλωση εποχή. Ακολουθούν οι ενότητες «Η Ενετική κυριαρχία και οι Γραικοί», «Κοινωνία και Τέχνη στη Βενετική Κρήτη», «Η τέχνη στα Επτάνησα: Είδος μεικτό αλλά νόμιμο», «Από το Ανθίβολο στην Εικόνα» ενώ η τρίτη μεγάλη ενότητα με τίτλο «Η Οθωμανική κατάκτηση και το γένος» καλύπτει εκφάνσεις του βίου και του πολιτισμού των Ρωμιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα μετά την Αλωση χρόνια σε πέντε υποενότητες.

Πηγή: Η Καθημερινή (23.05.2010).

Η κρίση δεν λύγισε την τέχνη

Το κραχ στην Αργεντινή μαζί με τη φτώχεια έφερε «ρεύμα» οικονομίας, ευέλικτες παραστάσεις, δωρεάν θεάματα.

Το «Κολόν» είναι ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα του Μπουένος Αϊρες. Λίγους μήνες μετά την κήρυξη πτώχευσης τον Δεκέμβριο του 2001, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα ο κόσμος παρακολουθούσε από τα λεωφορεία μια πυκνή ουρά να ξεδιπλώνεται χωρίς εμφανές τέλος. Ηταν οι θεατές μιας ασυνήθιστης παράστασης που χωρίς να το θέλει θα έμενε στην ιστορία της πόλης. Ο κόσμος δεν κρατούσε χρήματα που αντιστοιχούσαν στο αντίτιμο του εισιτηρίου, αφού εισιτήρια, όπως και χρήματα άλλωστε, δεν υπήρχαν. Ο καθένας είχε μαζί του μικρές σακούλες με ρύζι, μακαρόνια, γάλα. Μόνο έτσι θα έμπαιναν στο θέατρο. Εννιά χρόνια μετά το αργεντίνικο κραχ και την ιδιότυπη εκείνη παράσταση, η θεατρική σκηνή του Μπουένος Αϊρες γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση.

Οι συνέπειες της κρίσης κορυφώθηκαν τον Οκτώβριο του 2002 όταν οι περισσότεροι από τους μισούς Αργεντίνους (57,5%) ζούσαν επισήμως κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ ένα διόλου ευκαταφρόνητο 27,5% αντιπροσώπευε τους πολίτες που ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Την ίδια χρονιά το θέατρο «άντεχε» εντυπωσιακά. Περισσότερες από 390 ομάδες συνέχιζαν να ετοιμάζουν παραστάσεις και να τις παρουσιάζουν στα 123 «επίσημα» θέατρα της πρωτεύουσας. Και σχεδόν 150 παραστάσεις ανέβηκαν εκτός του επίσημου δικτύου, στο off Buenos Aires. H συγγραφέας και μεταφράστρια Εφη Γιαννοπούλου έζησε από κοντά τον θεατρικό «πυρετό» της πόλης, καθώς έμεινε μερικούς μήνες στο Μπουένος Αϊρες το 2006. «Θυμάμαι μια παράσταση που παιζόταν σε σπίτι. Σε κανονικό σπίτι».

Αλλά δεν ήταν μόνο το θέατρο. Ο Θανάσης Παπαδημητρίου πήγε στην Αργεντινή παραμονές της χρεοκοπίας. Θα εργαζόταν ως νηπιαγωγός στο σχολείο της ελληνικής κοινότητας του Μπουένος Αϊρες. Στην αρχή η εμπειρία ήταν τρομακτική. «Υπήρχε φόβος. Εβλεπες επιδρομές σε εστιατόρια. Εκλεβαν το ταμείο και τους πελάτες μαζί». Αλλά όταν πέρασε το πρώτο καυτό κύμα των αιματηρών διαδηλώσεων και των λεηλασιών, η κοινωνία άρχισε να ισορροπεί στη νέα πραγματικότητα. «Οι άνθρωποι που έμεναν άνεργοι και δεν ήταν καθόλου λίγοι, απογοητευμένοι επειδή η πιθανότητα να βρουν καινούργια δουλειά ήταν μικρή, στρέφονταν στο πιο δημιουργικό κομμάτι του εαυτού τους», θυμάται ο κ. Παπαδημητρίου. «Και άρχισαν να φτιάχνουν πράγματα. Αντικείμενα, μικροέπιπλα, κατασκευές, ζωγραφική, τα πάντα. Ετσι, μέσα σε λίγους μήνες το Μπουένος Αϊρες γέμισε μικρές γκαλερί, αλλά και μαγαζάκια από νέους ντιζάινερ που προσπαθούσαν να πουλήσουν τις κατασκευές τους. Ακόμα πιο διαδεδομένοι ήταν οι πάγκοι σε μεγάλες υπαίθριες αγορές στις πλατείες της πόλης. Το να πουλήσουν τα έργα τους ήταν πιο εύκολο από ποτέ, καθώς όλα τα προϊόντα εισαγωγής ήταν απλησίαστα για ένα συντριπτικά υψηλό ποσοστό της κοινωνίας της Αργεντινής».

Την ίδια στιγμή το Μπουένος Αϊρες γνώριζε ένα νέο κύμα κοσμοπολιτισμού. Οι Αμερικανοί που μέχρι χθες ταξίδευαν στο γειτονικό Μεξικό για να μάθουν ισπανικά, επέλεγαν τώρα την πάμφθηνη Αργεντινή. Το Μπουένος Αϊρες ήταν ξανά στη μόδα. Στα εστιατόρια πολυτελείας μπορούσες να φας με 20 ή 25 ευρώ το άτομο. Αμερικανοί επιμελητές σύγχρονης τέχνης έφταναν στην πόλη και επιστρέφοντας στη Νέα Υόρκη ή στο Λος Αντζελες έγραφαν για την ταλαντούχα νέα γενιά Αργεντίνων καλλιτεχνών, τα έργα των οποίων μπορούσαν να πουληθούν σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.

Το Μπουένος Αϊρες πλημμύρισε με γκαλερί. Μέσα σε τρία χρόνια, από το 2005 μέχρι το 2008, η εξαγωγή έργων τέχνης αυξήθηκε κατά 65%! «Η άνοδος των εξαγωγών έργων τέχνης μπορεί να αποδοθεί σε δύο παράγοντες», υποστηρίζει ο ειδικός Αντριαν Γκουαλντόνι Μπασουάλντο. «Από τη μια έχουμε τη διεθνή αναγνώριση για την ποιότητα της τέχνης που παράγεται στην Αργεντινή και ταυτόχρονα επωφελούμαστε από την διαφορά της αξίας ανάμεσα στο πέσο και στα άλλα νομίσματα».

Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες απαίτησε ευελιξία και ιδέες. Παραστάσεις 24 ρόλων παίζονταν από πέντε ηθοποιούς, γιατί τόσο μπορούσε να αντέξει ο σφιχτός προϋπολογισμός μιας ομάδας. Το εύρημα μάλιστα έγινε «στυλ» ή «ιδεολογία», αναγορεύθηκε σε «ρεύμα» και βγήκε έξω από τα σύνορα της χώρας. Η θεατρική εβδομάδα συρρικνώθηκε σε δύο ημέρες και πολλές ομάδες συντηρούσαν ένα χώρο. Μια ημέρα μπορούσες να δεις τρεις παραστάσεις στη σειρά στο ίδιο θέατρο. Η αίθουσα «El Camaran de las Musas» είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ανοιξε τις πόρτες της το 2001, όταν τα σημάδια της μεγαλύτερης ύφεσης της αργεντίνικης οικονομίας είχαν γίνει ορατά. Παρ’ όλα αυτά η ενεργητικότητα στο ζενίθ της κρίσης έπιασε κόκκινο. Γρήγορα ο νέος χώρος έγινε στέκι. Ο Εμίλιο Γκουτιέρες θυμάται: «Ο κόσμος ερχόταν να δει θέατρο, να παρακολουθήσει διαλέξεις, να δει εκθέσεις ή να πιει το ποτό του». Ο ίδιος δίνει την εξήγηση για το φαινομενικά παράδοξο αργεντίνικο boom στις τέχνες: «Σε εποχές κρίσης ο κόσμος έχει ανάγκη να βγει από το σπίτι του, να δει κάτι άλλο από αυτό που του προσφέρει η τηλεόραση».

Η κρίση έφερε σημαντική μείωση των τιμών στα εναλλακτικά, κυρίως, θεατρικά στέκια του Μπουένος Αϊρες. Ενα «κανονικό» εισιτήριο πριν από το 2001 κόστιζε κατά μέσο όρο από 12 έως 15 πέσος. Σε 12 μήνες η αντίστοιχη τιμή κυμαινόταν από 5 μέχρι 8 πέσος και το ακριβότερο εισιτήριο δεν κόστιζε περισσότερο από 10 πέσος. Φοιτητές και ηλικιωμένοι μπορούσαν να δουν θέατρο ακόμα φθηνότερα, με 2 ή 3 πέσος.

Αλλά η κρίση έφερε και μια παράδοξη μόδα: τη μόδα των «δωρεάν» θεαμάτων. Το 2002 εγκαινιάστηκε το πρώτο επαγγελματικό θέατρο δωρεάν θεαμάτων στο Λοράνχε του Μπουένος Αϊρες. Ο θεατρικός επιχειρηματίας Κάρλος Ρότεμπεργκ σκέφτηκε να δεσμεύσει μια αίθουσα στο συγκρότημα «Corrientes 1372», όπου παρουσιάζονταν αποκλειστικά παραστάσεις χωρίς εισιτήριο. «Πολλαπλασιάσαμε την ποσότητα των προσφερόμενων θεαμάτων και στο τέλος της σεζόν είχαμε ένα μέσο όρο εσόδων 4 ή 5 πέσος κατ’ άτομο», δηλώνει ο Ρότεμπεργκ.

Η Εφη Γιαννοπούλου δεν θεωρεί ότι η Ελλάδα θα εξελιχθεί υποχρεωτικά σε μια νέα Αργεντινή. Παρ’ όλα αυτά βρίσκει ομοιότητες. «Και στην Αργεντινή πέρασαν μια περίοδο εύκολου πλουτισμού που ξεφούσκωσε απότομα. Σήμερα σε προσκαλούν σε δείπνο και είναι πιθανό το μενού να περιλαμβάνει ένα πιάτο φακές. Ενώ εμείς θα πρέπει να “σηκώσουμε” τον μισό Βασιλόπουλο. Σε πολλά πάρτι θα βρεις μόνο μπίρα, την οποία συνήθως έχεις αγοράσει εσύ ο ίδιος. Η Αργεντινή άντεξε. Δεν διαλύθηκε, είναι μια κοινωνία σε ανασυγκρότηση».

Στις 27 Οκτωβρίου του 2008 η Ουγγαρία χτύπησε την πόρτα του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκειμένου να εξασφαλίσει δάνειο 25 δισ. ευρώ. Ο αντίκτυπος στην πολιτιστική βιομηχανία της χώρας ήταν άμεσος. Η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Φέρεντς Γκιούρτσανι, το κόμμα του οποίου καταποντίστηκε στις πρόσφατες εκλογές, σταμάτησε όλα τα μεγάλα πρότζεκτ πολιτιστικής υποδομής. Με εξαίρεση τη χρηματοδότηση για το Πεκς, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2010.

Πιο χαρακτηριστική περίπτωση η ανακαίνιση του Θεάτρου Ερκελ στη Βουδαπέστη, έδρα της δεύτερης κρατικής όπερας της χώρας. Το 2008 ο Γκιούρτσανι υποσχέθηκε σταθερή χρηματοδότηση της τάξης των 5,3 δισ. ουγγρικών φιορινιών. Το 2009 εκταμιεύθηκαν 5,05 δισ. και για το 2010 δεν αναμένεται να ξεπεράσουν τα 4,9.

«Η θετική επίπτωση της κρίσης ήταν ότι οι πολιτιστικοί οργανισμοί στην Ουγγαρία υποχρεώθηκαν να βελτιώσουν το μάρκετινγκ και να εστιάσουν περισσότερο στην προσέλκυση χορηγιών», μας λέει ο Αντράς Ντέζι, δημοσιογράφος στη μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, τη Nepszabadsag. Ταυτόχρονα, η προηγούμενη κυβέρνηση υιοθέτησε νόμο σύμφωνα με τον οποίο όσοι βοηθούσαν οικονομικά θεατρικές ομάδες και οργανισμούς δικαιούνταν φορολογική έκπτωση.

Στην Ουγγαρία, όπως και στην Ελλάδα, πολλά θέατρα εξαρτούν τη βιωσιμότητά τους από τις επιχορηγήσεις των δημόσιων ταμείων. Τώρα, η συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στα σχετικά προγράμματα μειώθηκε.

Στα δύο χρόνια που διαρκεί η κρίση παρατηρείται μείωση της προσέλευσης στα θέατρα, αν και οι τιμές των εισιτηρίων έχουν πέσει δραματικά. Κοστίζουν 2 ή 3 ευρώ. Κυρίως επλήγη η αγορά των εισιτηρίων που καλύπτουν ολόκληρες καλλιτεχνικές περιόδους, ενώ αύξηση σημειώθηκε στα μεμονωμένα εισιτήρια. Το πιο ενδιαφέρον είναι ίσως η αλλαγή του καλλιτεχνικού προφίλ σημαντικού αριθμού θεάτρων. «Πολλοί οργανισμοί που πριν παρουσίαζαν περισσότερο καλλιτεχνικές επιλογές στράφηκαν σε πιο ψυχαγωγικά και δημοφιλή θεάματα», προσθέτει ο Αντράς Ντέζι.

Πηγή: Η Καθημερινή (23.05.2010).

Τρίτη 25 Μαΐου 2010

Το "ελάχιστο" του Ελύτη

Βασική στο έργο του Ελύτη είναι η έμμονη πεποίθησή του για τη δυναμικότητα του «ελάχιστου» - του «ελάχιστου» όχι απλώς και μόνο ποσοτικά (αυτή η ποσοτική έννοια του ελάχιστου, ως ολιγάρκεια και αυτάρκεια, αποτέλεσε σταθερό γνώρισμα του προσωπικού ήθους του ποιητή: ζούσε σε ένα δυάρι μέχρι τον θάνατό του).

«Μ’ ένα τίποτα έζησα, μονάχα οι λέξεις δεν μου αρκούσανε», λέει στο Φωτόδεντρο, Πιστεύει στην ποιοτική δυναμικότητα του ελάχιστου, που το εννοεί ως κίνηση ή ενέργεια η οποία, παρά την ελαχιστότητά της, είναι κρισιμότατη και δύναται να επιφέρει τεράστιες αλλαγές.

Παραπέμπω, από το πλήθος των σχετικών αναφορών και παραθεμάτων: «Πολύ δε θέλει ο κόσμος. Ενα κάτι ελάχιστο. Σαν τη στραβοτιμονιά πριν από το δυστύχημα, όμως ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση». Μια άλλη αναφορά είναι από την Ιδιωτική Οδό, όπου ο ποιητής αναρωτιέται ποιος είναι αυτός που καταφέρνει «το μέρος της ζωής το φαίνον, το μη θολούμενον, να το καθιστά σχεδόν αόρατο για τους άλλους. Γιατί και πώς τους πείθει να μην κάνουν μιαν απλή κίνηση έστω, μια στροφή της κεφαλής, που θα μπορούσε να σημαίνει και στροφή του κόσμου ολόκληρου».

Αυτή η επιμονή του Ελύτη με το «ελάχιστο» και τις αντιστρόφως ανάλογες προς τη σμικρότητά του δυνατότητες δεν έχει απλώς ηθική σημασία. Η αναζήτηση του ελάχιστου είναι βασική προϋπόθεση της σκέψης του Ελύτη και θα τη διακρίνουμε σε όλο του το έργο, ποιητικό και δοκιμιακό.

Στα Μικρά Εψιλον παρατηρεί «Ν’ αξιοποιείς το ελάχιστο για να του αποσπάς τα μέγιστα είναι το πιο δύσκολο και το πιο «ελληνικό» μυστικό.» Και παρακάτω είναι ακόμη πιο σαφής: «Η απόσταση από το τίποτε στο ελάχιστο είναι πολύ μεγαλύτερη παρ’ ότι από το ελάχιστο στο πολύ».

Και με μια υποστροφή στο Φωτόδεντρο θα αιφνιδιάσει τον αναγνώστη αποκαλύπτοντας ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα: «Το ελάχιστο θέλησα και με τιμώρησαν με το πολύ.» Σε αυτούς τους δύστηνους καιρούς η ποίηση δεν είναι απλώς καταφύγιο, απόδραση, escape. Η λυρική ποίηση δεν εξαντλείται στον λυρισμό, δεν τελειώνει με το τραγούδι. Οι κορυφαίες στιγμές της δεν είναι οι στιγμές της επιτυχούς καλλιτεχνικής έκφρασης της συγκίνησης, αλλά η στιγμή της δωρεάς μιας αλήθειας – μιας αλήθειας που έχουμε μάθει να τη χαρακτηρίζουμε «αποκαλυπτική» επειδή είναι απρόσμενη, καίρια, και μας βοηθάει να ζήσουμε καλά.

Πηγή: άρθρο του Α. Μπερλή (Καθημερινή, 23.05.2010).

Μύηση και πράξη στο αρχαίο δράμα

Το 7ο Πανελλήνιο Θεατρικό Θερινό Σεμινάριο - Κατασκήνωση στη Λίμνη Ν. Πλαστήρα, από 3 έως 9 Ιουλίου 2010 διοργανώνει το Θεατρικό Εργαστήρι Καρδίτσας.

Εκπαιδευτικοί, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, σπουδαστές δραματικών σχολών, μουσικοί, φοιτητές, μαθητές και όσοι επιθυμούν να καλλιεργήσουν την τέχνη του θεάτρου με την εμψύχωση εμπείρων δασκάλων του θεάτρου θα προσεγγίσουν πολύπλευρα το θέμα και θα διδαχτούν τις βασικές αρχές του θεάτρου, του Κινηματογράφου, τη σωματική, λεκτική, μουσική και εικαστική έκφραση.
 
Περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο του Εργαστηρίου.

Τι να τρώμε για να μαθαίνουμε

Οι διατροφικές ανάγκες του εγκεφάλου μας- ιδιαίτερα σε περιόδους εντατικής νοητικής προσπάθειας- είναι πολύ συγκεκριμένες. Με καλό «πότισμα» και «λίπασμα» γλυκόζης το μυαλό των μαθητών μπορεί να αποδώσει καλύτερα, ενώ δεν είναι λίγες οι τροφές που μπορούν να μας προσφέρουν ενέργεια και ευεξία, απαραίτητες στη μαθησιακή διεργασία

Ο εγκέφαλος είναι αναμφίβολα το πολυτιμότερό μας όργανο. Η διαμόρφωσή του και συνακόλουθα η λειτουργία του εξαρτάται τόσο από τον γενετικό προγραμματισμό του καθενός- από τα γονίδιά μας δηλαδή και τις παραλλαγές τους που έχει το κάθε άτομο- όσο και από τα παιδαγωγικά-περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δέχεται, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Γεννιόμαστε με 100 δισεκατομμύρια νευρώνες (νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου) και τελειώνουμε με τον αριθμό αυτό. Εκείνο που αλλάζει με την εμπειρία, τη μάθηση δηλαδή, είναι οι διασυνδέσεις μεταξύ των εν λόγω νευρώνων, οι συνάψεις, ο αριθμός των οποίων φθάνει το μέγεθος του περίπου 1,5 τετράκις εκατομμύρια· οι συνάψεις αυτές δημιουργούν τα περίπλοκα νευρωνικά δίκτυα, στα οποία έχουν αποτυπωθεί οι γνώσεις μας και τα συναισθήματά μας, η εμπειρία μας όλη. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι ο εγκέφαλος ενός πεντάχρονου παιδιού φτάνει το 90% του όγκου του ενήλικου σταδίου του. Η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει ότι το 90% των γνώσεων-εμπειριών μας κατακτάται ως τα πέντε μας χρόνια. Γι΄ αυτό οι μικρές ηλικίες είναι πολύ ευαίσθητες στη διαπαιδαγώγηση, με τους παιδαγωγούς τους, γονείς και δασκάλους, να έχουν μεγάλη ευθύνη για το τι «εγγράφουν» στον εγκέφαλο των μικρών παιδιών.

Οι νευρωνικές συνάψεις που δημιουργούνται μέσω της μάθησης για να παραμείνουν ενεργές πρέπει να καλλιεργούνται· ο εγκέφαλος δηλαδή χρειάζεται εξάσκηση, όπως και το σώμα μας χρειάζεται άσκηση για να είμαστε σε φόρμα και ευεξία. Μens sana in corpore sano- νους υγιής εν σώματι υγιεί. Ο εγκέφαλός μας όμως δεν έχει ανάγκη μόνο τη σωματική άσκηση, με την οποία βελτιώνεται η κυκλοφορία του οξυγόνου σε αυτόν, ούτε μόνο τη γνωσιακή εξάσκηση που μορφοποιεί και ενδυναμώνει τις συνάψεις του.

Ο εγκέφαλός μας έχει ανάγκη και τη σωστή διατροφή του σώματος, καθώς εκτός από το οξυγόνο χρειάζεται γλυκόζη για να λειτουργεί, όπως και υγρά, αφού αποτελείται κατά 80% από νερό. Γι΄ αυτό η αφυδάτωση, η μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης και η κακή διατροφή εν γένει μπορεί να έχουν επιπτώσεις στη μάθηση. Τέτοιες παραλείψεις μπορεί ακόμη να οδηγήσουν και σε πνευματικό λήθαργο, σε αδιαφορία και αδυναμία διαβάσματος και μάθησης, ιδιαίτερα σε περιόδους που εντατικοποιείται το έργο του εγκεφάλου, όπως είναι οι πανελλαδικές λ.χ. εξετάσεις αυτή την περίοδο.

Γι΄ αυτό τόσο οι μαθητές και οι μαθήτριες- που αγωνίζονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, όπως και οι φοιτητές, ή εντατικοποιούνται κατά την περίοδο των εξετάσεωνόσο και οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν και τον ρόλο της σωστής διατροφής στην αποτελεσματικότητα της μάθησης. Υπό το πρίσμα αυτό, η σημερινή επικοινωνία μας εστιάζεται σε αυτό τα θέμα και ορισμένες γνώσεις δίνουν νόημα στη γιγαντιαία προσπάθεια που γίνεται από μαθητές (τριες)- φοιτητές (τριες)- γονείς.

Σε ορισμένες τροφές, όπως τα ψάρια που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, υπάρχουν δύο αμινοξέα, η τρυπτοφάνη και η L-φαινυλαλανίνη, τα οποία συμβάλλουν στην αύξηση της ενέργειας, καθώς και στην ενίσχυση παραγωγής της σεροτονίνης και της νοναδρεναλίνης, χημικά μόρια που παίζουν ρόλο στη δημιουργία ευχάριστης διάθεσης. Το αμινοξύ τυροσίνη που βρίσκεται στα ψάρια και στα λαχανικά δημιουργεί επίσης την αίσθηση της ενεργότητας και συμμετέχει στην παραγωγή στον εγκέφαλό μας της ορμόνης της ευχαρίστησης, την ντοπαμίνης, όπως και της προαναφερθείσας νοναδρεναλίνης.

Η ενδορφίνη επίσης, που είναι και αυτή μια ουσία ευχαρίστησης, λαμβάνεται με την τροφή, καθώς υπάρχει στις ζωικές πρωτεΐνες (γαλοπούλα, κοτόπουλο, αβγά, τυρί κ.ά.). Συζήτηση γίνεται ακόμη και για τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, τα οποία υπάρχουν στα ψάρια και θεωρούνται σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, έχοντας θετικές επιδράσεις στη διάθεση και στην αποτελεσματικότερη καλλιέργεια των γνωσιακών δεξιοτήτων. Η σημαντικότητα λοιπόν της σωστής διατροφής για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του εγκεφάλου και συνακόλουθα για τη βαθύτερη μάθηση είναι αναμφίβολη.

Η ισορροπημένη διατροφή μπορεί ακόμη να ελαχιστοποιήσει και το ισχυρό στρες που προκαλείται από την αγωνία όσων δίνουν εξετάσεις στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο. Αυτό το υπερβολικό άγχος, που καταλαμβάνει πολλά παιδιά και πολλούς νέους, επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τη μαθησιακή δυνατότητα, καθώς συμβάλλει στην έκκριση των ορμονών του άγχους, της κορτιζόλης λ.χ., η οποία επηρεάζει τους υποδοχείς της ντοπαμίνης και ταυτόχρονα επάγει τη δημιουργία περισσότερων των κανονικών συνάψεων στους νευρώνες, με αποτέλεσμα την πρόκληση «βραχυκυκλώματος» στον εγκέφαλο και τη συνακόλουθη ανάδυση συμπτωμάτων κατάθλιψης και προβλημάτων μαθησιακών δυσκολιών.

Η ελλιπής ή η κακή διατροφή λοιπόν έχει σοβαρότατες επιπτώσεις όχι μόνο στην ανάπτυξη του σώματος αλλά και στη διαμόρφωση και λειτουργία του εγκεφάλου ιδιαίτερα· και ο καθένας αντιλαμβάνεται το έγκλημα που επιτελείται αφήνοντας φτωχά παιδιά, στις τριτοκοσμικές χώρες κυρίως, πεινασμένα και εξουθενωμένα, χωρίς καμιά διάθεση, αλλά και δυνατότητα μάθησης. Μπορεί βέβαια στις πολιτισμένες χώρες να μην υπάρχει ποσοτικό πρόβλημα διατροφής· υπάρχει όμως ποιοτικό πρόβλημα επειδή δεν δόθηκε η πρέπουσα έμφαση στη σχέση διατροφή- μάθηση, που είναι αναγκαία ακόμη και για μη φτωχά παιδιά, πολλά από τα οποία όμως δεν διατρέφονται σωστά και περνούν στην άλλη όχθη· σε αυτή της παχυσαρκίας, με τις δραματικές διά βίου επιπτώσεις της. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι και στη χώρα μας παρατηρούνται σήμερα καταστάσεις υπερχοληστεριναιμίας σε παιδιά τεσσάρων ετών!

Η μάθηση λοιπόν είναι μια περίπλοκη διαδικασία, στην οποία συμμετέχει όχι μόνον ο κυρίαρχος εγκέφαλος αλλά και ό,τι τον επηρεάζει· με τη φύση, την ανατροφή και τη διατροφή να αλληλεπιδρούν σωστά για να υπάρχει ένα καλό αποτέλεσμα. Γι΄ αυτό προτού «εγγράψουμε» στον εγκέφαλο του μαθητή ό,τι πιστεύουμε χρήσιμο, πρέπει να το περνούμε από τη βάσανο της δικής μας σκέψης και της δικής μας υπευθυνότητας· είτε απλή γνώση λέγεται είτε συναίσθημα είτε συμπεριφορά. Γι΄ αυτό γονείς και δάσκαλοι κάθε βαθμίδας πρέπει να γνωρίζουν τη δύναμή τους απέναντι στον άπλαστο εγκέφαλο των μαθητών ή ακόμη και των φοιτητών και να πράττουν ανάλογα, αναλαμβάνοντας πλήρως τις ευθύνες που απορρέουν από τη θέση τους.

Πηγή: άρθρο του Σ.Ν. Αλαχιώτη, καθηγητή Γενετικής στην εφημερίδα Το Βήμα (23.05.2010)

Δευτέρα 24 Μαΐου 2010

Πώς θα γίνει η επιλογή των στελεχών της σχολικής εκπαίδευσης

Τα κριτήρια με τα οποία θα γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα η επιλογή περίπου 15.000 διευθυντών σχολείων Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης,σχολικών συμβούλων καθώς και των προϊσταμένων Γραφείων και Διευθύνσεων παρουσιάζουν σήμερα ΤΑ ΝΕΑ.

Πιο συγκεκριμένα η επιλογή θα αφορά περίπου 10.800 θέσεις διευθυντών Νηπιαγωγείων και Δημοτικών σχολείων, πάνω από 3.000 θέσεις διευθυντών Γυμνασίων και Λυκείων, περίπου 500 θέσεις διευθυντών της επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΕΠΑΛ – ΕΠΑΣ) καθώς και μερικές εκατοντάδες θέσεις σχολικών συμβούλων, προϊσταμένων γραφείων και διευθύνσεων Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης. Στην επιλογή αυτή η οποία προβλέπεται να γίνει το αργότερο μέχρι το καλοκαίρι του 2011 αναμένεται να πάρουν μέρος πάνω από 30.000 εκπαιδευτικοί των δυο εκπαιδευτικών βαθμίδων. Η θητεία όλων των στελεχών της εκπαίδευσης που θα επιλεγούν λήγει ταυτόχρονα την 31.7.2015.

Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου λήγει η θητεία των διευθυντών εκπαίδευσης. Τα στελέχη αυτά εξακολουθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους μέχρι την ανάληψη της υπηρεσίας από τα νέα στελέχη.

Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου προηγούνται οι επιλογές και οι τοποθετήσεις διευθυντών εκπαίδευσης, ενώ όσοι τοποθετηθούν στις θέσεις αυτές δεν δικαιούνται να συμμετάσχουν ως υποψήφιοι στις διαδικασίες επιλογής στελεχών που θα ακολουθήσουν.

Σύμφωνα με το ν. Ν.3848-2010 ΦΕΚ 71 τ. Α΄ 19-5-2010 «Αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού - καθιέρωση κανόνων αξιολόγησης και αξιοκρατίας στην εκπαίδευση και λοιπές διατάξεις» για την πλήρωση των θέσεων των στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης θα επιλέγονται εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης με βάση αξιολογικούς πίνακες επιλογής που θα καταρτιστούν και θα ισχύουν για τέσσερα έτη.

Για ποιες θέσεις θα γίνει η επιλογή:

α) Σχολικών συμβούλων προσχολικής αγωγής
β) Σχολικών συμβούλων δημοτικής εκπαίδευσης
γ) Σχολικών συμβούλων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Ε.Α.Ε.)
δ) Σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά κλάδο και ειδικότητα
ε) Διευθυντών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
στ) Διευθυντών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
ζ) Προϊσταμένων γραφείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
η) Προϊσταμένων γραφείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
θ) Προϊσταμένων γραφείων φυσικής αγωγής
ι) Προϊσταμένων γραφείων επαγγελματικής εκπαίδευσης
ια) Διευθυντών δημοτικών σχολείων
ιβ) Διευθυντών γυμνασίων
ιγ) Διευθυντών γενικών λυκείων
ιδ) Διευθυντών Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.)
ιε) Διευθυντών Επαγγελματικών Σχολών (ΕΠΑ.Σ.)
ιστ) Διευθυντών Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων (Σ.Ε.Κ.)
ιζ) Διευθυντών Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Σ.Μ.Ε.Α.Ε.) πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
ιη) Διευθυντών γυμνασίων Ε.Α.Ε.
ιθ) Διευθυντών λυκείων Ε.Α.Ε.,
κ) Διευθυντών ειδικών επαγγελματικών γυμνασίων
κα) Διευθυντών ειδικών ΕΠΑ.Λ
κβ) Διευθυντών ειδικών ΕΠΑ.Σ
κγ) Διευθυντών πειραματικών δημοτικών σχολείων
κδ) Διευθυντών πειραματικών γυμνασίων
κε) Διευθυντών πειραματικών λυκείων
κστ) Διευθυντών μουσικών σχολείων
κζ) Διευθυντών καλλιτεχνικών σχολείων
κη) Διευθυντών Εργαστηρίων Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.)
κθ) Διευθυντών πειραματικών δημοτικών σχολείων των πανεπιστημίων
λ) Διευθυντών πειραματικών γυμνασίων των πανεπιστημίων
λα) Διευθυντών πειραματικών λυκείων των πανεπιστημίων
λβ) Προϊσταμένων Κέντρων Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕ.Δ.Δ.Υ.).

Προϋποθέσεις επιλογής

1. Ως σχολικοί σύμβουλοι επιλέγονται εκπαιδευτικοί της οικείας βαθμίδας με βαθμό Α΄, δωδεκαετή, τουλάχιστον, εκπαιδευτική υπηρεσία στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι οποίοι έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα επί δέκα τουλάχιστον έτη, από τα οποία τουλάχιστον πέντε σε αντίστοιχους με την προς κάλυψη θέση τύπους σχολείων της οικείας βαθμίδας.

2. Ως διευθυντές εκπαίδευσης και προϊστάμενοι γραφείων πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιλέγονται εκπαιδευτικοί της οικείας βαθμίδας, με βαθμό Α΄ και δωδεκαετή τουλάχιστον εκπαιδευτική υπηρεσία στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι οποίοι έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα επί επτά τουλάχιστον έτη, από τα οποία τουλάχιστον πέντε σε σχολεία της οικείας βαθμίδας. Ως διευθυντές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και προϊστάμενοι γραφείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης επιλέγονται και εκπαιδευτικοί του κλάδου νηπιαγωγών, οι οποίοι πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις.

3. Ως διευθυντές σχολικών μονάδων και Σ.Ε.Κ. επιλέγονται εκπαιδευτικοί της οικείας βαθμίδας με βαθμό Α΄ και οκταετή, τουλάχιστον, εκπαιδευτική υπηρεσία στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι οποίοι έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα επί πέντε τουλάχιστον έτη, από τα οποία τουλάχιστον τρία σε αντίστοιχους με την προς κάλυψη θέση τύπους σχολείων της οικείας βαθμίδας.

Ειδικότερα:

α) Υποψήφιοι για τις θέσεις διευθυντών δημοτικών σχολείων μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων των κλάδων που υπηρετούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

β) Υποψήφιοι για τις θέσεις διευθυντών σχολικών μονάδων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και Σ.Ε.Κ. μπορεί να είναι:
ØΓια θέσεις διευθυντών γυμνασίων, γενικών λυκείων, ΕΠΑ.Λ. και ΕΠΑ.Σ. εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των κλάδων ΠΕ 01 έως και ΠΕ 20.
ØΓια θέσεις διευθυντών Σ.Ε.Κ. εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των κλάδων ΠΕ 12, ΠΕ 14, ΠΕ 17, ΠΕ 18, ΠΕ 19 και ΠΕ 20.
ØΓια θέσεις διευθυντών των Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του κλάδου δασκάλων, εκπαιδευτικοί του π.δ. 323/1993 και εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των αντίστοιχων προς τα διδασκόμενα γνωστικά αντικείμενα κλάδων, εφόσον έχουν τα προσόντα τοποθέτησης και διορισμού σε θέσεις προσωπικού των Σ.Μ.Ε.Α.Ε. ή υπηρετούν με οργανική θέση στις Σ.Μ.Ε.Α.Ε. και Ε.Ε.Ε.Ε.Κ..
ØΓια θέσεις διευθυντών στα γυμνάσια, τα λύκεια και τις λυκειακές τάξεις, που λειτουργούν εντός των Ειδικών Καταστημάτων Κράτησης Νέων, εκπαιδευτικοί που έχουν ασκήσει επί τρία τουλάχιστον έτη εκπαιδευτική υπηρεσία σε σχολική μονάδα που λειτουργεί σε Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων.

γ) Υποψήφιοι για τις θέσεις διευθυντών των παρακάτω τύπων σχολικών μονάδων μπορεί να είναι:
ØΓια θέσεις διευθυντών των Σ.Μ.Ε.Α.Ε εκπαιδευτικοί που έχουν τα προσόντα τοποθέτησης σε θέσεις εκπαιδευτικών σε Σ.Μ.Ε.Α.Ε. ή υπηρετούν με οργανική θέση σε Σ.Μ.Ε.Α.Ε. και έχουν υπηρεσία τριών τουλάχιστον ετών σε Σ.Μ.Ε.Α.Ε. ή ΚΕ.Δ.Δ.Υ.
ØΓια θέσεις διευθυντών στα σχολεία διαπολιτισμικής εκπαίδευσης εκπαιδευτικοί κάτοχοι τίτλου ξένης γλώσσας, κατά προτίμηση της χώρας προέλευσης της πλειονότητας των μαθητών, σε επίπεδο τουλάχιστον Β2.
ØΓια θέσεις διευθυντών στα μουσικά ή καλλιτεχνικά σχολεία εκπαιδευτικοί που έχουν τα ειδικά προσόντα που απαιτούνται για την τοποθέτηση στα σχολεία αυτά.
ØΓια θέσεις διευθυντών των πειραματικών σχολείων των πανεπιστημίων εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν τα προσόντα άσκησης καθηκόντων διευθυντή στα λοιπά σχολεία αντίστοιχης βαθμίδας και τα προσόντα τοποθέτησης σε θέσεις εκπαιδευτικών στα ανωτέρω σχολεία.

Πηγή: άρθρο του Χ. Κάτσικα στα Νέα (24.05.2010)

Η λιτότητα αρχίζει από τα ρούχα και την ψυχαγωγία

Από τα ρούχα, τα παπούτσια, τα μπαράκια, τα εστιατόρια, τις αγορές για το σπίτι, ακόμη και τις διακοπές τους έχουν ξεκινήσει τις περικοπές τους οι Ελληνες, σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ειδικότερα στην έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης του Παρατηρητηρίου Τιμών και Ανταγωνιστικότητας του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, οκτώ στους δέκα παραδέχονται ότι έχουν μειώσει τις δαπάνες τους στην κατανάλωση, ενώ έξι στους δέκα λένε ότι έχουν ακυρώσει ή αναβάλει σχέδια σχετικά με αγορές για το σπίτι ή διακοπές.

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων επισημαίνει ότι μείωσε τις δαπάνες για ρούχα, παπούτσια, διασκέδαση και ψυχαγωγία και ακύρωσε σχέδια για μεγάλες αγορές για το σπίτι και για διακοπές. Εξαίρεση αποτελούν οι φοιτητές, οι οποίοι εξακολουθούν να βάζουν το χέρι στην τσέπη για να βγουν έξω ή για να ταξιδέψουν. Μικρότερα είναι τα ποσοστά εκείνων που δηλώνουν ότι ανέβαλαν την αγορά αυτοκινήτου ή κατοικίας, ενώ οι νέοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι φαίνεται να μην κωλύονται για δαπάνες στην αυτοκίνηση. Το ίδιο ισχύει και στην αγορά κατοικίας με τους έχοντες υψηλό μορφωτικό επίπεδο.

«Διχασμένη» είναι η κοινή γνώμη για τις δαπάνες στην αγορά τροφίμων, με το 50,8% να σημειώνει ότι δεν τις έχει μεταβάλει και το 48% να επισημαίνει ότι τις έχει μειώσει αισθητά, άποψη που κορυφώνεται στους κοινωνικά πιο ευάλωτους. Επίσης εννέα στους δέκα δηλώνουν ότι διεξάγουν «σαφάρι» συγκέντρωσης αποδείξεων, για το οποίο το 20% λέει ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα με συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες. Σχεδόν όλοι συμφωνούν στη μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης, εννέα στους δέκα ζητούν τη φορολόγηση της Εκκλησίας, ενώ οκτώ στους δέκα απαιτούν την αύξηση των φόρων στις off-shore εταιρείες, τη μείωση μισθών στα στελέχη του Δημοσίου και την επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα είδη πολυτελείας. Αντίθετα εμφανίζεται πλήρης διαφωνία με την αύξηση του ειδικού φόρου στα καύσιμα, των συντελεστών του ΦΠΑ και των ορίων συνταξιοδότησης.

Πηγή: Το Βήμα (23.05.2010).

Πώς τα φυτά θα ξανασώσουν τον κόσμο

Ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται διαρκώς και η κλιματική αλλαγή μάς απειλεί με απρόβλεπτες συνέπειες. Ποια είναι τα δικά μας όπλα για την επιβίωση; Μελετώντας τη διαδικασία δημιουργίας των φύλλων, η ομάδα έλληνα ερευνητή αποκαλύπτει άγνωστους ως τώρα μηχανισμούς. Και δίνει ελπίδες για τη δυνατότητα προστασίας των φυτών που μας θρέφουν, προκειμένου να μην πεινάσουμε εμείς.

Τα βλέπουμε ακίνητα και αμίλητα, ριζωμένα στο χώμα και έρμαια των καιρικών συνθηκών και μας είναι δύσκολο να φανταστούμε τι συμβαίνει στις ζωές των φυτών. Ξεχνούμε δε παντελώς ότι σε αυτά χρωστούμε την ύπαρξή μας. Ναι, ναι, μη σας κάνει εντύπωση! Εξελικτικά η ύπαρξη των φυτών υπήρξε προϋπόθεση για τη δική μας ύπαρξη, ενώ στη συνέχεια τα φυτά υποστήριξαν και συνεχίζουν να υποστηρίζουν την επιβίωσή μας. Πάρτε για παράδειγμα την πράσινη επανάσταση που έλαβε χώρα στα μέσα του 20ού αιώνα. Αμφιβάλλει κανείς ότι η δημιουργία σταριού και ρυζιού με κοντύτερους βλαστούς και αυξημένη παραγωγή καρπού επέτρεψε τη σίτιση της ολοένα αυξανόμενης παγκόσμιας οικογένειας των ανθρώπων; Σήμερα, καθώς ο πληθυσμός της Γης αυξάνει εκρηκτικά, φαίνεται πως θα ξαναχρειαστούμε τη συνδρομή των σιωπηλών συντρόφων μας. Θα μπορέσουν άραγε τα φυτά να ξανακάνουν το ίδιο θαύμα; Τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως ναι, το θαύμα μπορεί να ξανασυμβεί. Μόνο που αυτή τη φορά μάλλον θα προκύψει από τα φύλλα και όχι τους βλαστούς των φυτών.

Ακόμη και αν δεν έχει κανείς το παραμικρό ενδιαφέρον για τα φυτά, πιθανότατα έχει προσέξει ότι τα φύλλα τους εμφανίζουν μεγάλη ποικιλομορφία. Φανταστείτε τις βελόνες των πεύκων, τα φύλλα του πλάτανου, τα φύλλα της ελιάς ή της δάφνης, τα φύλλα του σπανακιού, του σέλινου, της φτέρης... Η εξελικτική ανάγκη που γέννησε τα διάφορα σχέδια στα φύλλα των φυτών είναι μάλλον προφανής: διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες ασκούν διαφορετικές πιέσεις στα φυτά τα οποία ανταποκρίνονται προσαρμόζοντας το σχήμα των φύλλων τους (και φυσικά όχι μόνο αυτό). Είναι λοιπόν αναμενόμενο ότι τα φύλλα των φυτών που είναι αναγκασμένα να μεγαλώνουν στη σκιά υψηλότερων συντρόφων τους στα τροπικά δάση, θα έχουν σχήμα ικανό να εκμεταλλευτεί το λιγοστό φως που δέχονται. Ομοίως, αναμενόμενες είναι οι προσαρμογές των παχύφυτων που αναπτύσσονται σε ερήμους κ.ο.κ.

Πώς όμως δημιουργούνται τα διαφορετικά σχήματα φύλλων; Μην υποτιμήσετε αυτό το ερώτημα! Η απάντησή του όχι μόνο δεν είναι εύκολη, αλλά προϋποθέτει την αποκάλυψη βασικών μυστικών της ζωής. Την πρόκληση να φωτίσει κατά το δυνατόν αυτά τα μυστικά, έθεσε στον εαυτό του ο έλληνας καθηγητής Αναπτυξιακής Γενετικής των Φυτών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κ. Μίλτος Τσιάντης, ο οποίος εξήγησε στο «ΒΗΜΑScience» το ενδιαφέρον του για τα φυτά και το σχήμα των φύλλων τους. "Τα φύλλα ως τα στόματα που μας θρέφουν όλους".

Οι ποσότητες νερού και διοξειδίου του άνθρακα στα φύλλα των φυτών υπόκεινται σε αυστηρές ρυθμίσεις.Βασικός «τροχονόμος» των μετακινήσεών τους προς και από τα φύλλα είναι τα στόματα-δομές στις επιφάνειες των φύλλων (φωτογραφία αριστερά) που λειτουργούν ως πόροι που ανοιγοκλείνουν.Τα φυτά ανοίγουν τα στόματά τους προκειμένου να μειώσουν τη θερμοκρασία τους μέσω της αποβολής νερού και κλείνουν τα στόματα προκειμένου να συγκρατήσουν το νερό που τους χρειάζεται.Ετσι,ο έλεγχος του ανοίγματος και τους κλεισίματος των στομάτων είναι καθοριστικής σημασίας για τη φυσιολογία του φυτού και κατ΄ επέκταση για την επιβίωσή του.

Καθώς τα ανησυχητικά σενάρια για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τις συνέπειές της πληθαίνουν,οι επιστήμονες που ασχολούνται με τη φυσιολογία των φυτών θεωρούν ότι η μελέτη και η καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας των στομάτων είναι ζωτικής σημασίας στην περίπτωση που χρειαστεί να επέμβουμε για να στηρίξουμε την επιβίωση των φυτών.Παραδείγματος χάριν, έχει παρατηρηθεί ότι τα φυτά μειώνουν τον αριθμό των στομάτων τους ως ανταπόκριση στις αυξημένες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (οι οποίες πάνε «χέρι χέρι» με την υπερθέρμανση).Αλλά η μείωση του αριθμού των στομάτων μειώνει την ικανότητά τους να διατηρούν τη θερμοκρασία τους σε χαμηλά επίπεδα,πράγμα το οποίο σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί μοιραίο.

Θα βρεθούμε άραγε στην ανάγκη να αυξήσουμε τεχνητά τους αριθμούς των στομάτων στα φύλλα των φυτών,προκειμένου να ενισχύσουμε την ικανότητά τους να προσαρμοστούν στην αύξηση της θερμοκρασίας; Φαίνεται πως αν συμβεί το πρώτο,πιθανότατα θα είμαστε σε θέση να κάνουμε το δεύτερο,αφού πολλά από τα μοριακά μυστικά της δημιουργίας των στομάτων έχουν ήδη αποκαλυφθεί.Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η απομόνωση του γονιδίου stomagen το οποίο,σύμφωνα με άρθρο ιαπώνων επιστημόνων στην επιθεώρηση «Νature» (τεύχος 462,14 Ιαν.2010,σελ 241-244),δρα αυξάνοντας τον αριθμό των στομάτων ανά φύλλο.

Μελετώντας πώς τα φύλλα αποκτούν το τελικό σχήμα τους, μπορεί κανείς να διερευνήσει ορισμένα από τα πλέον θεμελιώδη ερωτήματα της βιολογίας. Σκεφτείτε το:από μερικά αδιαφοροποίητα κύτταρα προκύπτουν περίπλοκα όργανα και ιστοί, είτε πρόκειται για ανθρώπινα έμβρυα είτε για φύλλα δένδρων. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να διερευνηθούν οι μηχανισμοί μέσω των οποίων καθορίζεται η τύχη των κυττάρων σε σχέση με το ευρύτερο πρόγραμμα ανάπτυξης του οργανισμού.Πρακτικά,αυτό που θελήσαμε εμείς να διερευνήσουμε είναι πού, πώς, πότε και προς ποια κατεύθυνση αυξάνουν τα κύτταρα στα φύλλα των δένδρων».

Διαβάστε το εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό άρθρο στο Βήμα (23.05.2010).

Στην πρόληψη παίρνουμε μηδέν

Οι Ελληνες και οι Ελληνίδες δεν... προβιβάζονται όσον αφορά τις προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις για τα σημαντικότερα είδη καρκίνου. Το χειρότερο; Συχνά υποβάλλονται σε εξετάσεις που δεν είναι οι ενδεδειγμένες! Την τραγική κατάσταση περιγράφει πανελλήνια μελέτη που πραγματοποίησε μια ομάδα ευαισθητοποιημένων γιατρών.

Υπάρχουν κάποια ραντεβού που είναι ραντεβού ζωής και, όμως, πολλοί από εμάς είτε φθάνουμε σε αυτά τρομερά αργοπορημένοι είτε δεν πηγαίνουμε ποτέ. Η συνέπεια στα ραντεβού προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο συνεπάγεται συνέπεια προς τον ίδιο τον εαυτό μας. Οι Ελληνες όμως, όπως συμβαίνει και σε πολλές άλλες εκφάνσεις τους, δείχνουν τραγική ασυνέπεια σε ό,τι αφορά τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο. Το ίδιο ασυνεπής είναι όμως και η πολιτεία, η οποία επί μακρόν αναβάλλει το «ραντεβού» της με τη σωστή οργάνωση του προσυμπτωματικού πληθυσμιακού ελέγχου για μια νόσο που αν αντιμετωπιζόταν έγκαιρα δεν θα οδηγούσε σε απώλεια τόσων ανθρώπινων ζωών. Δυστυχώς σήμερα πολύ μικρό ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού υποβάλλεται σε ενδεδειγμένες προληπτικές εξετάσεις για εντοπισμό νεοπλασιών. Παράλληλα, η ανεπίτρεπτη πολλές φορές αμέλεια (;) των επαγγελματιών υγείας οδηγεί σε διεξαγωγή άχρηστων εξετάσεων για την πρόληψη μιας ασθένειας που θυμίζει τη Λερναία Υδρα.

Την γκρίζα αυτή εικόνα αποτυπώνουν μελέτες που διεξάγουν τα τελευταία χρόνια ειδικοί της Πανελλήνιας Ενωσης Διαρκούς Ιατρικής Ερευνας. Πρόκειται για μια ομάδα γιατρών που πριν από περίπου 10 έτη, πιστή στο «ραντεβού» της με την ιατρική δεοντολογία, είδε το κενό σε ό,τι αφορά την καταγραφή της κατάστασης σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου στη χώρα μας και πήρε την πρωτοβουλία να κάνει μια κατά το δυνατόν σαφή αποτύπωση του θέματος. Αυτή η αποτύπωση δείχνει τι (δεν) γίνεται σήμερα στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον καρκίνο, τον δεύτερο μεγαλύτερο «δολοφόνο» του πληθυσμού, αφού δεν υπάρχουν οργανωμένα εθνικά προγράμματα πρόληψης, ούτε καν επαρκής καταγραφή των κρουσμάτων της νόσου.

Τα στοιχεία των σημαντικών δημοσιεύσεων που έγιναν από την Ενωση τα τελευταία χρόνια βασίζονται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 7.000 Ελλήνων, ηλικίας 40 ετών και άνω, από 30 διαφορετικές περιοχές, και συνελέγησαν μεταξύ του 2000 και του 2005. «Μπορεί να έχουν περάσει πέντε χρόνια από τη συλλογή των στοιχείων, ωστόσο, δεν πιστεύουμε ότι η κατάσταση έχει εμφανίσει κάποιες σημαντικές αλλαγές» σημειώνει στο «Βήμα» ο γραμματέας της Ενωσης, ογκολόγος, επιμελητής Β΄ στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας κ. Κ. Καμποσιώρας.

Ποια είναι λοιπόν η εικόνα ως προς τη διεξαγωγή προληπτικών εξετάσεων για καρκίνο στην Ελλάδα; Οπως σημειώνεται στην πιο πρόσφατη μελέτη των ειδικών της Ενωσης, η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of the Βalkan Union of Οncology», οι Ελληνες παρουσιάζονται γεμάτοι καλές προθέσεις (και μόνο) σχετικά με την υποβολή τους σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο. Το 88% των ανδρών και το 93% των γυναικών δείχνει ενδιαφέρον σχετικά με την υποβολή του σε τέτοιου είδους εξετάσεις. Ωστόσο η πρόθεση δεν μεταφράζεται σε πράξη, σύμφωνα με τα στοιχεία: μόλις το 37,8% των ανδρών και το 37,9% των γυναικών δηλώνει ότι επισκέφθηκε γιατρό για προληπτικό έλεγχο του καρκίνου μέσα στα δύο τελευταία χρόνια από τη διεξαγωγή της μελέτης.

Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένες κοινές μορφές καρκίνου, μόνο τέσσερις στις δέκα γυναίκες (39,6%) αναφέρουν ότι υποβλήθηκαν σε προληπτική εξέταση για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπ). Ακόμη χειρότερα ήταν τα ποσοστά σχετικά με τη μαστογραφία (22,8%) και την κλινική εξέταση των μαστών (27,9%).

Το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών της χώρας μας αποτελεί μια... πονεμένη ιστορία αφού υπήρχε επί δεκαετίες στα χαρτιά,χωρίς όμως να έχει ουσιαστική παρουσία. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, επί μακρόν η Ελλάδα δεν παρείχε στοιχεία σε μελέτες σχετικά με τον καρκίνο ή,στην καλύτερη των περιπτώσεων, τα στοιχεία που αναφέρονταν στη χώρα μας προέκυπταν ύστερα από αναγωγή με βάση δεδομένα κρατών με παρόμοιο πληθυσμό.

Οπως εξηγεί στο «Βήμα» η υπεύθυνη του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών κυρία Ευαγγελία Τζάλα, το Αρχείο πέρασε ουσιαστικά στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) πριν από δύο χρόνια, έχοντας προηγουμένως ως «στέγη» αρχικώς την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και κατόπιν τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγιεινής. Η κυρία Τζάλα υπογραμμίζει ότι η χώρα μας πράγματι δεν διέθετε για πολλά χρόνια αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τον καρκίνο.

«Παρ΄ ότι υφίσταται νόμος που υποχρεώνει τους γιατρούς τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα να δηλώνουν στο ΚΕΕΛΠΝΟ τις περιπτώσεις νεοπλασιών, όλο το σύστημα λειτουργεί επί έτη σε εθελοντική βάση, αφού δεν υπάρχουν κυρώσεις».

Πού καταλήγει αυτός ο νόμος ο οποίος έχει παραμείνει στα χαρτιά; Στο ότι πολλά νοσοκομεία δεν δηλώνουν τα στοιχεία που οφείλουν.«Παράλληλα εμφανίζονται δυσκολίες στην καταγραφή, αφού δεν υπάρχει μοναδικός κωδικός ταυτοποίησης του κάθε ασθενούς, με αποτέλεσμα να γίνονται πολλές διπλοεγγραφές»λέει η κυρία Τζάλα.Τα τελευταία δύο χρόνια πάντως έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα πιο οργανωμένο αρχείο με βάση τα διεθνή πρότυπα,στο οποίο αυτή τη στιγμή παρέχουν στοιχεία περίπου τα μισά νοσοκομεία της χώρας.

Μέσα στον επόμενο μήνα ξεκινά μια πιλοτική μελέτη σε 12 νοσοκομεία από ολόκληρη την Ελλάδα,η οποία θα δείξει αν και κατά πόσο το ελληνικό Αρχείο μπορεί να περάσει στη νέα εποχή με βάση εκσυγχρονισμένους τρόπους καταγραφής των περιστατικών.Η ίδια η υπεύθυνη του Αρχείου παραδέχεται πάντως ότι«ο δρόμος είναι μακρός και, όπως έχουν δείξει τα δεδομένα από το εξωτερικό, θα παρέλθει τουλάχιστον μία πενταετία από την ενεργοποίηση του Αρχείου προκειμένου να έχουμε στα χέρια μας αξιόπιστα στοιχεία για όλη τη χώρα».Κάλλιο αργά παρά ποτέ (αν και η Ελλάδα πρέπει κάποτε να μάθει να σπεύδει...ταχέως).

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (23.05.2010).