Τι μας κληροδότησε η σκέψη του Φουκό

Η κριτική στάση απέναντι στην κοινωνία, στην εξουσία και στους θεσμούς, η διαμαρτυρία και η αντίσταση συνιστούν τα σημαντικά στοιχεία της σκέψης του κορυφαίου ίσως γάλλου φιλοσόφου του 20ού αιώνα Μισέλ Φουκό που παραμένουν επίκαιρα. Αυτό επεσήμαναν χθες ο βιογράφος του Ντιντιέ Εριμπόν και η φιλόσοφος και πολιτική επιστήμων Μυριάμ Ρεβό ντ΄ Αλόν, σε συζήτηση στο Βιβλιοπωλείο της Εστίας. Οι δύο γάλλοι πανεπιστημιακοί λαμβάνουν μέρος σε διημερίδα με θέμα «Τι μας κληροδότησε η σκέψη του Φουκό», η οποία διεξάγεται από χθες στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, με τη συμμετοχή και ελλήνων στοχαστών.

Μπορεί ο Φουκό να συμβάλει στην έξοδο από τη σημερινή παγκόσμια κρίση; «Ο Φουκό αντιμετωπίζει το παρόν ως ένα παρόν σε κρίση, και με τις δύο έννοιες της λέξης» απάντησε η κυρία Ρεβό ντ΄ Αλόν, η οποία παρατήρησε ότι το έργο του συγκροτεί μια «επιστημολογία της κρίσης».

Οι παραδόσεις του στο College de France, αρκετές από τις οποίες παραμένουν ανέκδοτες, αποτελούν «χρυσωρυχείο ιδεών για την κριτική του παρόντος» κατά τον κ. Εριμπόν. Ο Φουκό διεύρυνε την έννοια της πολιτικής και ενδιαφέρθηκε για τον νεοφιλελευθερισμό όχι αποκλειστικά με βάση το οικονομικό πλαίσιό του αλλά και σε σχέση με το υποκείμενο. «Θα ήταν αναχρονισμός να βάλουμε στο στόμα του απόψεις για σύγχρονα θέματα, αλλά αν θέσουμε τα κατάλληλα ερωτήματα θα ανακαλύψουμε στο έργο του απαντήσεις για όσα μάς απασχολούν, όπως, λόγου χάριν, για το τι είναι η Αριστερά σήμερα και πώς να την επανεφεύρουμε» σχολίασε ο κ. Εριμπόν, ο οποίος έχει έτοιμη τη νέα βιογραφία του Φουκό που θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία τον Φεβρουάριο του 2011.

Οσο για τη σχέση του με την Ιστορία, σύμφωνα πάντα με τον κ. Εριμπόν, ο οποίος εξετάζει το πώς οι μικροϊστορίες των επί μέρους περιοχών και εννοιών του Φουκό συναρθρώνονται με τη γενική Ιστορία, ήταν ένας «στοχαστής της Ιστορίας». Και οι δύο ομιλητές τόνισαν όμως την ανάγκη να μην προσηλωθούμε άνευ όρων στο γράμμα των κειμένων του αλλά να τον προσεγγίσουμε με κριτική αφοσίωση. Αλλωστε, όπως υπογράμμισε η κυρία Ρεβό ντ΄ Αλόν, «η σκέψη του Φουκό καθίσταται γόνιμη ακριβώς και μέσω της κριτικής που μας εμπνέει να της ασκήσουμε».

Πηγή: Το Βήμα (03.11.2010).