"Παρίσι 1900, Αρ Νουβό και Μοντερνισμός, Θησαυροί από το Petit Palais" στην Εθνική Πινακοθήκη

Στα χρόνια της παρισινής Μπελ Επόκ και στις αρχές του περασμένου αιώνα, σε μια εποχή αισιοδοξίας και ελαφρότητας πριν από την καταστροφική έλευση του Α' Παγκοσμίου Πολέμου μάς μεταφέρει η έκθεση «Παρίσι 1900, Αρ Νουβό και Μοντερνισμός, Θησαυροί από το Petit Palais», που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα στην Εθνική Πινακοθήκη.

Τεράστιες φωτογραφίες από το Παρίσι της εποχής, τότε που ο ηλεκτρισμός, το ολοκαίνουργιο μετρό και τα αυτοκίνητα έδιναν στη γαλλική πρωτεύουσα τον αέρα της μοντέρνας μητρόπολης, θα υποδέχονται τους επισκέπτες. Περισσότερα από 150 εκθέματα, πίνακες των Ρενουάρ, Πισαρό, Μπονάρ, Μορισό κ.ά. πολύτιμα αντικείμενα, μέχρι έπιπλα και κοσμήματα, από τους θησαυρούς του γαλλικού Μουσείου καταφθάνουν στην Αθήνα.

Σημείο αναφοράς της έκθεσης είναι η ιστορική Παγκόσμια Εκθεση του 1900 στο Παρίσι, που αποκάλυπτε με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο τη μετάβαση από την παλιά στη νέα εποχή. Το Grand και το Petit Palais είναι τα κτίρια που χτίστηκαν ειδικά γι' αυτήν. Ο επιβλητικός Πύργος του Αϊφελ, αυτός «ο αιθέριος ύμνος από χάλυβα», είχε ανεγερθεί ένα χρόνο πριν. Σημαντική ήταν τότε και η εκπροσώπηση της μικρής Ελλάδας με πολυάριθμους ζωγράφους και γλύπτες απ' όπου δεν έλειπαν και οι γυναίκες.

Τα έργα της ελληνικής καλλιτεχνικής αντιπροσωπείας -ένα μέρος τους θα παρουσιαστεί στην έκθεση- είχαν χωριστεί σε δύο ομάδες: σε εκείνα που εκτέθηκαν στο Grand Palais και σε όσα μοιράστηκαν μαζί με διάφορα άλλα ελληνικά προϊόντα στον χώρο του ναόμορφου βυζαντινού κτίσματος από σφυρήλατο σίδερο του Γάλλου αρχιτέκτονα Λισιέν Μάνι, που αποτέλεσε και το ελληνικό περίπτερο.

Σήμερα αυτή η παράδοξη βυζαντινή εκκλησία κατασκευασμένη από χυτοσίδηρο και επενδυμένη με πλακίδια έχει ενταχθεί στο αθηναϊκό αστικό τοπίο. Είναι η εκκλησία του Αγίου Σώστη στη Λεωφόρο Συγγρού που, μετά το τέλος της έκθεσης, μεταφέρθηκε και συναρμολογήθηκε στην Αθήνα. Αφιερώθηκε στον Αγιο Σώστη, ως τάμα για τη σωτηρία του βασιλέως Γεωργίου Α', που είχε πρόσφατα διασωθεί από δολοφονική απόπειρα.

Μια ενότητα της έκθεσης είναι αφιερωμένη στην Παριζιάνα της εποχής με χαρακτηριστικό έργο τον ομώνυμο πίνακα του Σαρλ Ζιρόν που απεικονίζει μια υπέρκομψη νέα γυναίκα με πολυτελή φορέματα και κοσμήματα, ματαιόδοξη και εντυπωσιακή, όπως την περιγράφει και ο Μαρσέλ Προυστ στα μυθιστορήματά του. Κορυφαίο έργο της ενότητας είναι το πορτρέτο της διάσημης Γαλλίδας ηθοποιού Σάρα Μπερνάρ, η οποία ενσαρκώνει ιδανικά το πνεύμα της Μπελ Επόκ. Το «Petit Palais» δέχτηκε να αποχωριστεί για τρεις μήνες τον μνημειώδη πίνακα του Ζορζ Κλερέν προκειμένου να τον απολαύσουμε στην Αθήνα.

Η ηθοποιός διακρίνεται με μακρύ λευκό φόρεμα από αστραφτερό σατέν, με λευκά φτερά και δαντέλες, ξαπλωμένη σ' ένα περίτεχνα διακοσμημένο σοφά. «Το κορμί της και η στάση της σχεδιάζουν την αραμπέσκ που χαρακτηρίζει την Αρ Νουβό, μια κυματοειδή γραμμή που τη συνεχίζει ο ξαπλωμένος στα πόδια της λευκός σκύλος. Ο Κλερέν κατάφερε να συνθέσει με απαράμιλλη μαστοριά, αβρότητα και φανερή συγκίνηση, μια μεθυστική συμφωνία σε λευκό, χρυσό και κόκκινο, που μας βυθίζει πάλι στον μαγικό κόσμο του Μαρσέλ Προυστ», σημειώνει η διευθύντρια της Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα.

Το κεφάλαιο του Μοντερνισμού συμπληρώνεται από μια σειρά από σχέδια, χαρακτικά και αφίσες εποχής που προέρχονται από τις πλούσιες και αφανείς συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης με έργα Πικάσο, Μπονάρ, Τουλούζ Λοτρέκ κ.ά. με τη φροντίδα της δρος Μαριλένας Κασιμάτη. Τέλος, οι διακοσμητικές τέχνες εκπροσωπούνται με πολύτιμα Αρ Νουβό βάζα και θέματα εμπνευσμένα από το φυτικό και ζωικό βασίλειο, καθώς και κοσμήματα.

Πηγή: Ελευθεροτυπία (17.11.2010).