Άνδρας ή γυναίκα; Εξαρτάται από την…οπτική γωνία

Νευροεπιστήμονες των πανεπιστημίων «Χάρβαρντ» και «ΜΙΤ» των ΗΠΑ έκαναν για πρώτη φορά μια αναπάντεχη ανακάλυψη: ο ανθρώπινος εγκέφαλος βλέπει μερικά πρόσωπα ως ανδρικά όταν εμφανίζονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του οπτικού πεδίου του, και ως γυναικεία όταν εμφανίζονται σε μια διαφορετική περιοχή.

Η μελέτη ανατρέπει ένα μακρόχρονο αξίωμα της νευροεπιστήμης, ότι το πώς ο εγκέφαλος βλέπει ένα αντικείμενο, δεν εξαρτάται από το σε ποιο ακριβώς σημείο του οπτικού πεδίου του παρατηρητή αυτό εμφανίζεται.

Οι ερευνητές, υπό τον Αράς Αφράζ του Ινστιτούτου Ερευνών για τον Εγκέφαλο «ΜακΓκάβερν» του ΜΙΤ, που δημοσίευσαν τη σχετική έρευνα στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», χαρακτήρισαν ως «απρόβλεπτο» το εύρημα τους, ότι δηλαδή είναι δυνατό ένας άνθρωπος να κοιτάζει ένα πρόσωπο και να τού φαίνεται διαφορετικού φύλου, ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία το παρατηρεί.

Στην καθημερινή ζωή το φαινόμενο αυτό περνά απαρατήρητο, επειδή ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί και άλλα στοιχεία (μαλλιά, ρούχα κ.α.) για να συμπεράνει το φύλο του προσώπου απέναντί του. Όταν όμως, όπως έδειξαν τα πειράματα των επιστημόνων, δημιουργούνται πρόσωπα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, τα οποία είναι σκοπίμως απαλλαγμένα από δευτερεύοντα χαρακτηριστικά ενδεικτικά του φύλου, τότε έρχεται στο προσκήνιο η εγγενής τάση του εγκεφάλου να κρίνει το φύλο ανάλογα με την τοποθεσία του προσώπου σε σχέση με την οπτική γωνία του παρατηρητή.

Οι ερευνητές έδειξαν στην οθόνη σε εθελοντές μια μεγάλη γκάμα προσώπων, από πολύ αρρενωπών έως πολύ θηλυκών, και τούς ζήτησαν να τα ταξινομήσουν κατά φύλο. Όσο πιο «ενδιάμεσα» (πιο ανδρόγυνα) ήσαν τα δημιουργημένα από τον υπολογιστή πρόσωπα, τόσο περισσότερο οι εθελοντές (που έπρεπε να κοιτάζουν στο κέντρο της οθόνης) τα έβλεπαν ως αρσενικά ή θηλυκά, ανάλογα με το πού ακριβώς αυτά εμφανίζονταν στο οπτικό πεδίο τους σε διάφορα σημεία της οθόνης.

Δεν ακολουθούσαν, όμως, όλοι οι άνθρωποι τα ίδια πρότυπα, καθώς διαφορετικοί εθελοντές είχαν διαφορετικές τάσεις. Μερικοί έκριναν τα πιο ανδρόγυνα πρόσωπα ως γυναικεία κάθε φορά που εμφανίζονταν στην πάνω δεξιά γωνία της οθόνης, ενώ άλλοι έκριναν ως ανδρικά τα πρόσωπα που εμφανίζονταν στην ίδια ακριβώς γωνία. Όμως οι άνθρωποι, ανάλογα με την διαφορετική ομάδα «προκατάληψης» που άνηκαν, έτειναν να κάνουν πάντα την ίδια αξιολόγηση του φύλου.

Πηγή: Η Καθημερινή (29.11.2010).