Αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Τους βασικούς άξονες των αλλαγών που θα προκύψουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση περιέγραψε την Κυριακή ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου στη συνάντηση των Δελφών. Οι προτάσεις της κυβέρνησης τίθενται σε διάλογο, ο οποίος θα διαρκέσει ένα τρίμηνο και θα καταλήξει σε νόμο-πλαίσιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Χαρακτήρισε αναγκαία τη διά βίου μάθηση και έκανε λόγο για κατάρριψη των τειχών μεταξύ των βαθμίδων εκπαίδευσης, για να είναι απρόσκοπτη η γνώση, υπό καθεστώς όμως πιστοποίησης των γνώσεων που λαμβάνει ο πολίτης σε οποιαδήποτε ηλικία.

Ο κ. Παπανδρέου προανήγγειλε νέα μορφή εισαγωγής απευθείας στα πανεπιστήμια, και όχι σε σχολές ή τμήματα όπως γίνεται σήμερα. Αναφορικά με τον τρόπο εισαγωγής είπε χαρακτηριστικά ότι δεν βλέπει γιατί να μην εισάγεται ένας υποψήφιος στο πανεπιστήμιο, για παράδειγμα στο Πάντειο, και όχι σε μία σχολή ή ένα τμήμα.

Ο κ. Παπανδρέου επισήμανε ότι σήμερα η επιλογή των σπουδών είναι σε ένα βαθμό τυχαία. Παρομοίασε τη διαδικασία με αυτήν του σοβιετικού τύπου, όπως είπε, χωρίς μάλιστα να έχει και τον προγραμματισμό της Σοβιετικής Ένωσης.

Επίσης, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ανάγκη να υπάρξει «Καλλικράτης» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (σ.σ. αναφέρεται στο ζήτημα της συγχώνευσης, συνένωσης ακόμη και κατάργησης τμημάτων).

Μάλιστα, ανέφερε την πρακτική ορισμένων τμημάτων να χωρίζονται μόνο και μόνο για να γίνει κάποιος καθηγητής και όχι με βάση την πραγματικότητα των αναγκών. Χρειαζόμαστε «Καλλικράτη» και στην Παιδεία, τόνισε.

Επέμεινε στην ανάγκη εξωστρέφειας των πανεπιστημίων και διεθνοποίησής τους, ώστε να μπορούν να δέχονται καθηγητές, αλλά και φοιτητές από το εξωτερικό.

«Απαιτείται διεθνοποίηση των ιδρυμάτων και ουσιαστική συμμετοχή. Να συμμετάσχουν με ανοιχτές διαδικασίες όλοι οι καθηγητές και οι φοιτητές. Αυτό είναι σημαντικό και για την οικονομία μας, διότι θα δημιουργήσουμε επαφές με άλλες οικονομίες και κοινωνίες και θα δοθούν οι δυνατότητες επενδύσεων και στην Ελλάδα» τόνισε.

Για τον τρόπο διοίκησης των πανεπιστημίων ανέφερε ότι υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη ελευθερία των ίδιων των ιδρυμάτων, που θα φύγουν πλέον από το σημερινό μοντέλο, αφού θεωρείται πολύ σημαντική η όσο γίνεται μεγαλύτερη αυτοδιοίκησή τους.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι είμαστε από τις 30 πλουσιότερες χώρες, αλλά έχουμε κακή διαχείριση του πλούτου και του ανθρώπινου δυναμικού μας. Είμαστε στην 3η θέση αυτών που μπαίνουν στα πανεπιστήμια, αλλά στην 118η όσον αφορά την αποτελεσματικότητα.

Πρέπει να αναδείξουμε όλες τις δυνάμεις μας, είπε, τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητά μας. Η παιδεία μας, συνέχισε, είναι βασικό ζητούμενο για την επιβίωση της χώρας μας. Είναι ένα στοίχημα για τη νέα γενιά, που έχει ως επιλογή ή τη φυγή ή την αλλαγή, τόνισε ο πρωθυπουργός.

Ο κ. Παπανδρέου πρότεινε, επίσης, την καθιέρωση της κάρτας ή του κουπονιού του φοιτητή «που θα του δίνει πρόσβαση σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες».

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αλλαγή αυτή μπορεί να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού στην ανώτατη εκπαίδευση, δεδομένου ότι η φοίτηση ενός εκάστου θα «μεταφέρει» στο ίδρυμα υποδοχής του το ποσό που αντιστοιχεί στην εκπαίδευσή του.

Το ύψος του ποσού που συνοδεύει το «κουπόνι» μάλιστα μπορεί να ποικίλλει, ανάλογα με την επιστήμη, με αποτέλεσμα ότι δεν θα διαγκωνίζονται πλέον μόνον οι υποψήφιοι για την εισαγωγή τους στα ανώτατα ιδρύματα, αλλά και τα ίδια τα ιδρύματα για τους φοιτητές.

«Οι παροχές προς τους φοιτητές θα πρέπει να δίνονται αποκλειστικά από τα ίδια Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, αλλά πρέπει να δούμε πιο από όλα τα μοντέλα είναι το πιο κατάλληλο, ώστε να παρέχουν τα Πανεπιστήμια και τα Τεχνολογικά Ιδρύματα αυτές τις υπηρεσίες και με τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα» είπε ο πρωθυπουργός.

«Κρινόμαστε σήμερα -είπε ο κ. Παπανδρέου- στην αξιοκρατία, την αριστεία, την ανταγωνιστικότητα. Αυτές είναι έννοιες εκ των ων ουκ άνευ. Είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε στους νέους όλα τα εργαλεία για να αποκτήσουν εφόδια, ουσιαστικές γνώσεις και όχι να πάρουν το τυπικό χαρτί».

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αξιοποίηση της υποδοχής ξένων φοιτητών στα πανεπιστήμιά μας, για παράδειγμα με υποτροφίες. Τόνισε όμως ότι πρέπει να δούμε πόσο μάς κοστίζει ο κάθε φοιτητής και βεβαίως να το πληρώσουμε, αλλά ο ξένος μπορεί να καταθέτει την υποτροφία του, την οποία θα την αξιοποιούμε.

Ιδιαίτερες αναφορές έκανε στη σύνδεση των πανεπιστημίων με την περιφερειακή ανάπτυξη, λέγοντας ότι σήμερα η μόνη σύνδεση είναι μέσω των ενοικιαζόμενων δωματίων, των μπαρ, του γαμπρού ή της νύφης που θα βρούνε τα παιδιά. Δεν υπάρχει ουσιαστικά, δηλαδή, η διασύνδεση με την ανάπτυξη, τη γνώση και την έρευνα.

Οι 14 ενότητες του διαλόγου

Καταλήγοντας, ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στην πρόθεση της κυβέρνησης για συστηματική διαβούλευση, αξιοποιώντας την παγκόσμια εμπειρία. Έναν διάλογο, που, όπως είπε, θα μας βοηθήσει να κάνουμε τα πανεπιστήμια μας από τα καλύτερα. Κάλεσε σε αυτό το διάλογο όλους, και ιδιαίτερα τη νέα γενιά.

Επιγραμματικά, οι 14 ενότητες, οι οποίες θα είναι τα υπό συζήτηση ζητήματα για το νέο νόμο, είναι οι εξής:

1. Από το Τμήμα στη Σχολή, ως βασική ακαδημαϊκή μονάδα που θα απονέμει τα πτυχία.

2. Νέος σχεδιασμός για το συντονισμό των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, με στόχο τη διεπιστημονικότητα.

3. Πιστοποίηση και αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.

4. Διεπιστημονικός χαρακτήρας των προγραμμάτων σπουδών και σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.

5. Υιοθέτηση και εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος ECTS με βάση τις διδακτικές μονάδες.

6. Οργάνωση και ακαδημαϊκή συνέχεια των προγραμμάτων σπουδών, επιλογή συστήματος τρόπου εφαρμογής και διασφάλισης της αξιοπιστίας τους.

7. Σπουδές κατ' έτος, κατ' εξάμηνο, προαπαιτούμενα, λειτουργία του προγράμματος σπουδών.

8. Αλλαγή του σημερινού συστήματος διδασκαλίας και εξεταστικών περιόδων.

9. Υιοθέτηση του ψηφιακού συγγράμματος.

10. Σύστημα πιστοποίησης όλων των προγραμμάτων σπουδών.

11. Οργάνωση Κέντρων Αριστείας και μέσω συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων.

12. Αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης.

13. Σύνδεση των προγραμμάτων της Διά Βίου Μάθησης με τα Ανώτατα Ιδρύματα.

14. Αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας στην τάξη.

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (26.09.2010).