Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τα αρχεία της ελληνικής ιστορίας

Δώδεκα κλειδιά που ανοίγουν τις πόρτες της ελληνικής ιστορίας από την αρχαία μέχρι τη σύγχρονη εποχή μέσα από τις πρωτογενείς αρχειακές πηγές, χαρίζει στη μαθητιώσα νεολαία το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας. Πρόκειται για δώδεκα έντυπα και ανάλογο ψηφιακό υλικό που γίνονται εργαλεία για τους εκπαιδευτικούς δίνοντας τη δυνατότητα στο μαθητή να ανακαλύψει τη σημασία των αρχειακών πηγών στην τεκμηρίωση της Ιστορίας και να εξοικειωθεί με τη χρήση τους.

Η έκδοση φέρει τον τίτλο «Αρχεία. Πηγές γνώσεις, πηγές μνήμης» και παρουσιάστηκε σήμερα στο Μέγαρο Διομήδη, έδρα του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας, από τον πρόεδρο της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλη Ράπανο, τον επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου της, Γεράσιμο Νοταρά, και τους συντελεστές της έκδοσης -τις αρχαιολόγους Στέλλα Χρυσουλάκη και Εύη Πίνη, την ιστορικό Μαρία Λεμπέση, τη διευθύντρια του επιγραφικού Μουσείου, Μαρία Λαγογιάννη, και το Βενετολόγο καθηγητή Αλέξη Μάλλιαρη- παρουσία της γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, κ. Μενδόνη.

Το έργο είναι προϊόν συνεργασίας του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας με τη Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Συνιστά μάλιστα μια «προέκταση» των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ξεναγήσεων που εγκαινίασε το Ιστορικό Αρχείο το 2005, επιτυγχάνοντας ετήσια συμμετοχή 3.000 παιδιών, που οδήγησαν αρχικά στη συνεργασία με το αρμόδιο τμήμα των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας του υπουργείου Πολιτισμού που είχε τίτλο «Ανακαλύπτοντας την Ιστορία μέσα από τις πηγές, με αφορμή ένα μνημείο και ένα χαρτονόμισμα» και τώρα στο παρόν ευρύτερο εγχείρημα.

Η Εθνική Τράπεζα, εξάλλου, όπως επισήμανε ο κ. Ράπανος, πέρα από τις οικονομικές της επιδόσεις, (προ ημερών αποφάσισε να αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο) έχει συνεχή προσφορά στην επιστήμη και τον πολιτισμό. Στο πλαίσιο αυτό διαθέτει έναν πολύτιμο ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο που αποτελούν τα αρχεία και οι συλλογές της.

Τεκμήρια 40 εκατομμυρίων σελίδων που γεμίζουν ράφια 7 χιλιομέτρων και με τη νέα τεχνολογία γίνονται προσιτά και εύχρηστα στους ερευνητες, όπως εξήγησε ο κ. Νοταράς, επισημαίνοντας ότι σε μια εποχή δισεκατομμυρίων πληροφοριών αμφιβόλου εγκυρότητας οι πρωτογενείς πηγές, με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες, γίνονται ένα εφόδιο για κριτική σκέψη και συνεπώς προστασία του πολίτη. Αυτή είναι και η φιλοδοξία του έργου που στοχεύει στην εξοικείωση της μαθητιώσας νεολαίας με τις πρωτογενείς πηγές της γνώσης.

Τα 12 έντυπα, όπως είπε η κ. Χρυσουλάκη, στοχεύουν στο να εγείρει το ευρύ κοινό «αξιώσεις» για τη συμμετοχή του στη γνώση και την πληροφορία που θα του επιτρέπει να έχει προσωπική άποψη, να καταστέλλει ιδεολογήματα και να διεκδικεί δικαιώματα.

Η εξοικείωση των μαθητών ξεκινά ήδη από τη λέξη «αρχείο», μια λέξη που ανακαλεί κάτι βαρετό και στην προσπάθεια να γίνει ελκυστική μέσω αυτού του εκπαιδευτικού υλικού, όπως είπε η κ. Λεμπέση.

Από τα 12 έντυπα, που είναι πλούσια εικονογραφημένα, τα δύο πρώτα αφορούν τη λειτουργία των αρχείων και τη συμβολή των πηγών στη διερεύνηση του παρελθόντος, όπως εξήγησε η κ. Πίνη. Τα υπόλοιπα δέκα ανιχνεύουν τα θέματα λειτουργίας των ειδικών αρχείων λεπτομερώς σαν να ήταν ψηφίδες ενός μεγάλου μωσαϊκού. Επιγραφικό Μουσείο, ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας, αρχεία της αθηναϊκής Πολιτείας στην Αρχαία Αγορά, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, των Βενετών, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι μερικά από τα ενδιαφέροντα θέματα που πλαισιώνονται και από το σύγχρονο αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Επί παραδείγματι, στα δύο έντυπα του Επιγραφικού Μουσείου, όπως εξήγησε η κ. Λαγογιάννη, επιλέχθηκαν επιγραφές από 10 μνημεία, ψηφίσματα, φορολογικοί κατάλογοι που αποτελούν τεκμήρια ζωής από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 4ο μ.Χ.

Στο δέκατο έντυπο βρίσκουμε τα αρχεία της Γαληνοτάτης Αριστοκρατίας των Βενετών από το 1204 μέχρι το 1797 που αφορούν την Κρήτη, την Πελοπόννησο και τα Ιόνια νησιά, κυρίως της Κέρκυρας, όπως εξήγησε ο κ. Μάλλιαρης.

Η σημασία των αρχείων, όμως, εκτός από αυτήν την πηγή γνώσης και μνήμης, έχει και μία άλλη πτυχή: να μάθουν τα παιδιά και κατά συνέπεια η ελληνική κοινωνία να προστατεύει και να σώζει τα αρχεία, όπως τόνισε η κ. Μενδόνη, γιατί πολλές φορές αρχειακό υλικό σώζεται ως εκ θαύματος από τα σκουπίδια.

Πηγή: Η Καθημερινή (22.09.2010).