Δεξαμενή χειρογράφων στο διαδίκτυο

Μια µεγάλη δεξαµενή αρχαιοελληνικών κειµένων είναι πλέον προσβάσιµη από όλους στο Διαδίκτυο και µάλιστα µε ελληνική συµβολή.

Η Βρετανική Βιβλιοθήκη, η περίφηµη Βritish Library, ήταν πάντα βασικό σηµείο αναφοράς για τους ερευνητές που ενδιαφέρονται για την αρχαία ελληνική γραµµατεία. Διαθέτει περίπου 1.000 τόµους (κώδικες) ελληνικών χειρογράφων, κάποιοι από τους οποίους είναι πολύ µεγάλης αξίας – όπως η συλλογή των µύθων του Αισώπου που βρέθηκε στον Αθω το 1844. Οι ειδικοί και πάσης φύσεως ερευνητές µπορούν από καιρό να τους συµβουλευθούν. Αρκεί, βέβαια, να κάνουν το ταξίδι ως εκεί και να περάσουν πολλές ώρες στα αναγνωστήρια της Βιβλιοθήκης. Τώρα όµως µπορούν, ενδεχοµένως, να αποφύγουν τις ταξιδιωτικές ταλαιπωρίες και από το γραφείο τους και την οθόνη του υπολογιστή τους να τα µελετήσουν ανέξοδα, όσες ώρες το επιθυµούν. Αυτό ισχύει τουλάχιστον για 250 τόµους που έχουν ήδη ψηφιοποιηθεί και τεθεί δωρεάν στη διάθεση του κοινού, µε την αποφασιστική συµβολή του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος το οποίο ανέλαβε το καθόλου ασήµαντο κόστος: ένα ευρώ και είκοσι λεπτά ανά σελίδα κοστίζει η ψηφιοποίηση, καθώς πρόκειται για βιβλία ευαίσθητα που καταστρέφονται εύκολα και χρειάζεται να τα αγγίζει κάποιος πολύ προσεκτικά. Γεγονός το οποίο σηµαίνει ότι φωτογραφίζεται µόνο µία σελίδα τη φορά.

«Η αρχαιότητα ανοίγει σε όλον τον κόσµο» λέει υπερήφανα ο έφορος της Βιβλιοθήκης Σκοτ ΜακΚέντρικ που έχει σαφή επίγνωση πως «το Λονδίνο είναι ακριβή πόλη για να αντέξει κάποιος διαµονή εβδοµάδων ή και µηνών, σκύβοντας πάνω από µικροσκοπικά, ξεθωριασµένα ελληνικά κείµενα ή προσπαθώντας να ξεδιαλέξει εκατοντάδες σελίδες περγαµηνών». Παρ’ όλο που εκατοµµύρια βιβλία έχουν σκαναριστεί και γίνει προσιτά στο Ιντερνετ τα τελευταία χρόνια, ιδίως µέσω του ευρέος προγράµµατος ψηφιοποίησης της Google, τα αρχαία κείµενα που έχουν βγει από τα αρχεία για να περάσουν στους υπολογιστές µας είναι σχετικά λίγα, ακριβώς λόγω των ιδιαίτερων δυσκολιών στην ψηφιοποίησή τους, παρότι δεν αντιµετωπίζουν προβλήµατα δικαιωµάτων, όπως πολλά σύγχρονα κείµενα. Σε ψηφιοποίηση χειρογράφων και παλαιτύπων, λ.χ., προχώρησε πρόσφατα και η Βιβλιοθήκη του Πατριαρχείου της Αλεξάνδρειας, που ψηφιοποίησε ήδη 140 χειρόγραφα (ανάµεσά τους τραγωδίες και φιλοσοφικά έργα των Αισχύλου, Ευριπίδη, Πλάτωνα και Αριστοτέλη) ενώ αρχίζει τώρα την ψηφιοποίηση του συνόλου των 600 χειρογράφων που διαθέτει.

Η Βritish Library, κινείται επιθετικά και δίνει ήδη ψηφιοποιηµένα δείγµατα από όλο το εύρος των αποκτηµάτων της – 25.000 τόµοι και 50.000 πάπυροι, περγαµηνές και ιδρυτικές διακηρύξεις που χρονολογούνται πριν από το 1600 –, είτε αυτά λέγονται εφηµερίδες του 19ου αιώνα, είτε λέγονται συλλογή σκίτσων του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Είτε ακόµη λέγεται Σιναϊτικός Κώδικας, ο αρχαίος χειρόγραφος κώδικας που περιέχει όλα τα βιβλία της Καινής Διαθήκης και µερικά της Παλαιάς, και ο οποίος φυλάσσεται ακριβώς εκεί, στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Μια Βιβλιοθήκη που διαθέτει συνολικά 150 εκατ. αντικείµενα προσθέτοντας πάνω από 3 εκατ. ετησίως στη συλλογή της. Η έµφαση, πάντως, της ψηφιοποίησης δίδεται στα αρχαιοελληνικά κείµενα, για τα οποία άλλωστε υπάρχει και η χορηγία, οπότε το 2012 θα πρέπει να αναµένουµε την ηλεκτρονική δηµοσίευση άλλων 250 ελληνικών χειρογράφων. Ενα µεγάλο «δώρο», όπως χαρακτηριστικά είπε ο Σκοτ ΜακΚέντρικ, προς τους ιστορικούς, τους µελετητές της Βίβλου, τους φοιτητές των κλασικών σπουδών αλλά και κάθε ενδιαφερόµενο.

Πηγή: Τα Νέα (28.09.2010).