Μηχανή διαβάζει και καταγράφει τη σκέψη

Το σενάριο που διέβλεψε η επιστημονική φαντασία συγγραφέων όπως ο Ισαάκ Ασίμοφ ή ο Τζορτζ Οργουελ φαίνεται ότι γίνεται πραγματικότητα αφού, έπειτα από σειρά εντατικών πειραμάτων, νευροεπιστήμονες στις Ηνωμένες Πολιτείες όχι απλώς κατάφεραν και «διάβασαν» το μυαλό ενός ανθρώπου, αλλά επιπλέον μετέτρεψαν τις σκέψεις του σε γραπτό κείμενο.

Στο παρόν πειραματικό στάδιο κατασκεύασαν έναν μηχανισμό ανάγνωσης του ανθρώπινου νου που εμφανίζει σε οθόνη υπολογιστή μόνο λίγες βασικές λέξεις. Ωστόσο στο μέλλον ανάλογες μέθοδοι εκτιμάται ότι θα μπορούν να χρησιμεύσουν στην επικοινωνία ασθενών που αδυνατούν να μιλήσουν, να ακούσουν ή να γράψουν. Παράλληλα εκφράζονται φόβοι για το θεωρητικό ενδεχόμενο η τεχνολογία αυτή να πέσει στα χέρια μυστικών υπηρεσιών, αυταρχικών καθεστώτων, τρομοκρατών κ.ά.

Οι ερευνητές κατόρθωσαν να μεταφράσουν τα εγκεφαλικά σήματα σε λόγο, διά μέσου της χρήσης ειδικών αισθητήρων που εφάπτονται στην επιφάνεια του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Μπράντλεϊ Γκρέγκερ του Πανεπιστημίου της Γιούτα στις ΗΠΑ, συνέδεσε μια σειρά από 16 ειδικά μικροηλεκτρόδια στα κέντρα λόγου του εγκεφάλου ενός επιληπτικού. Ο ασθενής κατόπιν άρχισε να διαβάζει σιωπηλά από ένα χαρτί δέκα λέξεις τις οποίες οι γιατροί θεωρούν χρήσιμες στην επικοινωνία ενός παράλυτου ανθρώπου με το περιβάλλον του. Οση ώρα ο ασθενής διάβαζε «από μέσα του» τις δέκα λέξεις-«κλειδιά» («ναι», «όχι», «κρύο», «ζεστό», «πεινάω», «διψάω», «λιγότερο», «περισσότερο», «γεια» και «αντίο»), οι επιστήμονες κατέγραφαν τα εγκεφαλικά του σήματα σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Κατόπιν του ζήτησαν να διαβάσει υψηλοφώνως τις ίδιες λέξεις. Διαπίστωσαν ότι τα νέα κύματα (της υψηλόφωνης ανάγνωσης) ταίριαζαν σε ποσοστό από 76 ως 90% με τα εγκεφαλικά κύματα της σιωπηρής ανάγνωσης. Με λίγα λόγια, το μηχάνημα αποκωδικοποίησε τις λέξεις που σκέφτηκε ο ασθενής, απλώς και μόνο μεταφράζοντας τα εγκεφαλικά του κύματα.

«Είμαστε κάτι παραπάνω από ενθουσιασμένοι με την ανακάλυψη» σημειώνει ο δρ Γκρέγκερ, τονίζοντας ότι η τεχνική αυτή είναι 90% ακριβής και ενδέχεται να προσφέρει μελλοντικά ανακούφιση σε ασθενείς με παραλυσία ή εκφυλιστικές νόσους όπως η ασθένεια Λου Γκέριγκ, από την οποία πάσχει ο κορυφαίος βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ.

«Σε μερικά χρόνια η τεχνική αυτή θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα, από την εξιχνίαση εγκλημάτων ως την καταγραφή των ονείρων μας προκειμένου να χρησιμεύσουν στην ψυχοθεραπεία» επισημαίνει ο κ. Γκρέγκερ.

Το σενάριο αυτό ανοίγει, ωστόσο, το «κουτί της Πανδώρας» για μια σειρά από σοβαρά ηθικά, υπαρξιακά, πολιτικά, κοινωνικά και άλλα ζητήματα. Η μεν Αστυνομία θα διευκολύνεται στην εξιχνίαση των εγκλημάτων, αλλά στα χέρια ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος αυτή η τεχνική θα μπορούσε να καταστεί εξαιρετικά επικίνδυνη.

Πηγή: Το Βήμα (09.09.2010).