Σιωπούν οι διανοούμενοι;

Το φαινόμενο σύνηθες. Οποτε ξεσπά μια μεγάλη κοινωνική κρίση, το στερεότυπο ερώτημα επανέρχεται: «Γιατί σιωπούν οι διανοούμενοι;». Η οικονομική κρίση που βιώνουμε αποτελεί αφορμή για να ανοίξει- και πάλι - η συζήτηση. Σιωπούν όμως πράγματι οι διανοούμενοι; Αν ναι, είναι από αγανάκτηση και από αηδία; Είναι φυγή; Υπεκφυγή; Ή απλώς δεν έχουν κάτι συγκεκριμένο να προτείνουν; Και αν όχι, μήπως φταίμε εμείς που δεν ανατρέχουμε στον λόγο τους, ή μήπως στο σύγχρονο μιντιακό τοπίο δεν έχουν θέση;

Αν το ερώτημα είναι γιατί δεν μιλούν οι διανοούμενοι για την κρίση, η απάντηση είναι καλύτερα να σιωπούν. Είναι απίστευτο τι γράφεται. Για τον ένα φταίει ο «κλεφτοαρματωλισμός» (sic!). Για έναν άλλο το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν πέρασε Αναγέννηση, Μεταρρύθμιση, Διαφωτισμό, Βιομηχανική Επανάσταση κλπ., για το ότι δηλαδή είναι ό,τι δεν είναι. Η Μεταπολίτευση και το πνεύμα της είναι ένας συνήθης τα τελευταία χρόνια ύποπτος. Κάποιος ονειρεύτηκε τον Τσόρτσιλ να σώζει την Ελλάδα όπως στα Δεκεμβριανά. Ο καταπιεσμένος εσωτερικός οριενταλισμός βρήκε ευκαιρία να εκδηλωθεί, κάνοντας ηχώ με τον οριενταλισμό των δυτικών μέσων ενημέρωσης, δείχνοντας άλλη μια φορά πόσο εύθραυστη είναι η θέση της Ελλάδας στον δυτικό αναπτυγμένο κόσμο όχι μό νο γεωπολιτικά, αλλά και στις συνειδήσεις. Και όμως δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που όλοι πανηγυρίζαμε για το γεγονός ότι με το ευρώ η Ελλάδα μπήκε στον κύκλο των ισχυρών της Ευρώπης. Συζητούσαμε για την αισιόδοξη εκδοχή της νεο-ελληνικής ιστορίας, λέγοντας ότι το ερώτημα δεν είναι γιατί η Ελλάδα καθυστέρησε σε σχέση με την Ευρώπη, αλλά πώς τα κατάφερε εκκινώντας από ένα καθυστερημένο περιβάλλον να προσεγγίσει την αναπτυγμένη Ευρώπη. Ποιος φανταζόταν παρόμοια ανατροπή, κατά την οποία η Ελλάδα από νησίδα ευρωπαϊκής σταθερότητας στα Βαλκάνια μετατράπηκε σε θρυαλλίδα αποσταθεροποίησης του Ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης;

Προβληματισμοί - Γνώμες (Το Βήμα, 21.03.2010).