Οταν ο θυμός είναι ασθένεια

Οι εκρήξεις οργής είναι μια ασθένεια που πλήττει έναν Αμερικανό στους είκοσι. Για τους ανθρώπους αυτούς, η οργή δεν είναι συναίσθημα αλλά πρόβλημα. Και προσπαθούν να μάθουν πώς να την ελέγχουν. Όμως, ακόμη και σήμερα που η οργή ερευνάται από τους ψυχολόγους, πολλοί είναι αυτοί που λένε πως η απελευθερωτική και η καταστροφική πλευρά της ισορροπούν στη ζυγαριά.

Μας κάνει άραγε καλό ή κακό να αφήνουμε την οργή μας να ξεσπάει; Η απάντηση εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Μια αμερικανική μελέτη του 2006, που δημοσιεύθηκε από τον Ρόναλντ Κέσλερ στην επιθεώρηση «Αrchives of General Ρsychiatry», καταλήγει στο συμπέρασμα πως ένας Αμερικανός στους 20- ως επί το πλείστον άνδρες- πάσχει από τη διαλείπουσα διαταραχή απώλειας ελέγχου των επιθετικών παρορμήσεων (intermittent explosive disorder). Ο Κέσλερ υπολόγισε πως ένας άνθρωπος που πάσχει από τη διαταραχή αυτή έχει στη διάρκεια της ζωής του, κατά μέσον όρο, 43 εκρήξεις οργής οι οποίες προκαλούν υλικές ζημιές αξίας 1.359 δολαρίων.

Υπό τον τίτλο «Όταν ο θυμός είναι ασθένεια», η «Ουόλ Στριτ Τζέρναλ» αναφέρθηκε σε πρόσφατο δημοσίευμά της στα ολοένα και πιο διαδεδομένα στις ΗΠΑ «μαθήματα διαχείρισης θυμού». Τα «μαθήματα» αυτά «επιβάλλονται είτε από δικαστήρια, ως εναλλακτική επιλογή έναντι της φυλάκισης, είτε από εταιρείες για να μειωθούν οι καβγάδες στο γραφείο». Όμως η χρησιμότητά τους αμφισβητείται. Οι δύο μαθητές- φονιάδες του λυκείου Κολουμπάιν, ο Έρικ Χάρις και ο Ντίλαν Κλίμπολντ, είχαν παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα διαχείρισης θυμού πριν από τη σφαγή του 1999.

Η διαλείπουσα διαταραχή απώλειας ελέγχου των επιθετικών παρορμήσεων- χαρακτηρίζεται από τη δυσαναλογία ανάμεσα στη σοβαρότητα της αιτίας και την ένταση της βίαιης αντίδρασης- έχει περιληφθεί από το 1980 στις ψυχιατρικές ασθένειες με την ονομασία «intermittent explosive disorder». Πρόκειται για μια ακραία μορφή οργής, που απέχει από τις συνήθεις εκρήξεις θυμού οι οποίες περιλαμβάνουν φωνές, ακόμη και εκτοξεύσεις αντικειμένων. Η εν λόγω διαταραχή συχνά ευνοείται από την κακή ποιότητα του ύπνου, από ορμονικές ανισορροπίες ή, στις σοβαρότερες περιπτώσεις, από κατάθλιψη. Σύμφωνα με την «Ουόλ Στριτ Τζέρναλ», τα τεστ δείχνουν πως ενεργοποιεί την αμυγδαλή, το πρωτόγονο τμήμα του εγκεφάλου όπου συγκεντρώνονται τα συναισθήματα, ενώ κάνει να λειτουργεί ανεπαρκώς ο μετωπιαίος φλοιός που ελέγχει τις παρορμήσεις.

Από καρδιολογική άποψη, τα πρόσωπα τα οποία εμφανίζουν τη διαταραχή αυτή κινδυνεύουν εξαιτίας της ξαφνικής αύξησης της αρτηριακής πίεσής τους. Όμως το να οργίζεται κανείς μια φορά στις τόσες, όπως έχουν δείξει παραλλήλως πολλές άλλες μελέτες, βοηθάει στην απαλλαγή από το στρες. Η οργή είναι κι αυτή ένα συναίσθημα και η καταστολή του δεν κάνει καλό στο σώμα ούτε στην ψυχή. Το πού βρίσκεται το όριο ανάμεσα στην απλή «αποσυμπίεση» με μια έκρηξη θυμού από τη μία και στην επικίνδυνη βία από την άλλη, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί γενικά και έγκειται στον καθένα μας να το ανακαλύψει για τον εαυτό του.
 
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στην εφημερίδα "Τα Νέα" (17.03.2010).