Οι καρχαρίες τα βλέπουν ασπρόμαυρα

Σε αντίθεση με τα περισσότερα χερσαία ζώα, για τα οποία η έγχρωμη όραση είναι θέμα ζωής ή θανάτου, τα περισσότερα είδη καρχαρία έχουν μονοχρωματική όραση, προσαρμοσμένη στα σκοτεινά βάθη. Το συμπέρασμα προκύπτει από εργαστηριακή μελέτη στην Αυστραλία, η οποία εξέτασε τους αμφιβληστροειδείς 17 ειδών καρχαριών με την τεχνική της φασματοφωτομετρίας.

Το πείραμα έδειξε ότι η όραση των καρχαριών βασίζεται κυρίως στα ραβδία, φωτοευαίσθητα κύτταρα που υπάρχουν και στα ανθρώπινα μάτια για να διευκολύνουν τη νυχτερινή όραση. Τα ραβδία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στο φως, δεν μπορούν όμως να διακρίνουν χρώματα, δηλαδή ακτινοβολία σε συγκεκριμένα μήκη κύματος.

Μόνο 7 από τα 17 είδη διέθεταν κωνία, φωτοευαίσθητα κύτταρα που αντιδρούν σε συγκεκριμένα χρώματα. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, όμως, εντοπίστηκε μόνο ένα είδος κωνίων, ευαίσθητο στο πράσινο χρώμα (με μήκος κύματος περίπου 530 νανόμετρα).

Συγκριτικά, ο ανθρώπινος αμφιβληστροειδής φέρει στο κέντρο του τρία διαφορετικά είδη κωνίων, ευαίσθητα στο πράσινο, το κόκκινο και το μπλε φως (όλες οι αποχρώσεις που μπορούμε να διακρίνουμε είναι συνδυασμοί αυτών των τριών χρωμάτων).

Ακόμα και οι καρχαρίες που διαθέτουν «πράσινα» κωνία πιθανότατα βλέπουν μόνο διαφορετικούς τόνους του γκρι, αναφέρουν οι ερευνητές στην γερμανική επιθεώρηση Naturwissenschaften.

Τα ευρήματα δεν εξέπληξαν την ερευνητική ομάδα στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας: Η έγχρωμη όραση είναι λιγότερο σημαντική στη θάλασσα, καθώς το νερό φιλτράρει τα περισσότερα χρώματα και αφήνει μόνο το μπλε. Αν κανείς καταδυθεί λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια, το ζωηρό κόκκινο χρώμα αρχίζει να φαίνεται σαν ξεθωριασμένο μαύρο.

Για τα μεγάλα αρπακτικά των θαλασσών, αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι να διακρίνουν τις αντιθέσεις φωτεινότητας: «Η μελέτη μας δείχνει ότι το κοντράστ σε σχέση με το φόντο, αντί για το χρώμα αυτό καθ' αυτό, ενδέχεται να είναι σημαντικότερο για τους καρχαρίες όσον αφορά τον εντοπισμό αντικειμένων» δήλωσε ο Νέιθαν Σκοτ Χαρτ, επικεφαλής της μελέτης.

Τα ευρήματα, επισημαίνει, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο σχεδιασμό μαγιό και στολές κατάδυσης με μειωμένο κοντράστ, οι οποίες θα διέφευγαν πιο εύκολα από την προσοχή των καρχαριών.

Πηγή: Το Βήμα (18.11.2011).