Δύο Αμερικανοί και ένας Κύπριος μοιράζονται το Νομπέλ Οικονομίας

Oι Αμερικανοί Πίτερ Ντάιαμοντ και Ντέιλ Μόρτενσεν και ο Κύπριος Χριστόφορος Πισσαρίδης είναι οι τρεις οικονομολόγοι στους οποίους θα απονεμηθεί το εφετινό Νομπέλ Οικονομίας. Οι τρεις οικονομολόγοι κέρδισαν το βραβείο «για την ανάλυσή τους πάνω στις αγορές που παρουσιάζουν προβληματική ζήτηση» σημειώνει η Βασιλική Επιτροπή Επιστημών της Σουηδίας. Η εργασία των βραβευθέντων επιστημόνων δημιουργεί τη θεωρητική βάση η οποία εξηγεί τις «ατέλειες» που παρουσιάζει σε ορισμένες περιπτώσεις η εφαρμογή της κλασικής αρχής των «αυτορρυθμιζόμενων αγορών». Συγκεκριμένα εξηγούν το πώς σε ορισμένες περιπτώσεις η προσφορά και η ζήτηση δεν εξισορροπούνται, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεν υψηλή προσφορά ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας, η οποία όμως δεν καλύπτει την επίσης υψηλή ζήτηση. Για παράδειγμα, διερευνάται το πώς γίνεται μια αγορά εργασίας να παρουσιάζει πληθώρα νέων θέσεων, αλλά την ίδια στιγμή ο αριθμός των ανέργων να αυξάνεται ή έστω να μη μειώνεται. Επίσης το θεωρητικό πλαίσιο των τριών οικονομολόγων θα μπορούσε να βρει εφαρμογή και στην ελληνική (και όχι μόνο) αγορά κατοικίας, όπου συνυπάρχουν υψηλή προσφορά και ζήτηση. Και ενώ πολλοί αναζητούν «την κατάλληλη κατοικία», υπάρχει πληθώρα αδιάθετων διαμερισμάτων.

«Προφανώς η θεωρία των τριών επιστημόνων δεν προσφέρει απλές συνταγές για την επιστροφή στην πλήρη απασχόληση » επεσήμανε ο Τόρε Ελινγκσεν, μέλος της Βασιλικής Επιτροπής. Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε, η θεωρία δίνει σαφή και τεκμηριωμένη εξήγηση για τις αντικειμενικές δυσκολίες που υπάρχουν προκειμένου να ανακάμψει μια αγορά ύστερα από μια κρίση.

«Σύμφωνα με την κλασική θεώρηση της οικονομίας οι αγοραστές και οι πωλητές (στην περίπτωση της απασχόλησης, οι εργοδότες και οι υποψήφιοι εργαζόμενοι) μπορούν να συναντηθούν στο πλαίσιο μιας αγοράς. Εκεί θα ανταλλάξουν πληροφορίες σχετικά με τις τιμές που προσφέρουν και ζητούν αντιστοίχως για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, και τελικά θα ικανοποιήσουν αμφότεροι τις ανάγκες τους. Ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε στην πραγματικότητα» σημειώνει στην ανακοίνωσή της η Βασιλική Σουηδική Επιτροπή Επιστημών.

Η συμβολή των βραβευθέντων επιστημόνων δεν είναι άλλη από την προσφορά των θεωρητικών εργαλείων ώστε να κατανοηθούν «οι τρόποι με τους οποίους η ανεργία ή οι μισθοί και η πλήρωση θέσεων εργασίας επηρεάζονται από τους κανόνες που διέπουν την αγορά εργασίας».

Ενα από τα συμπεράσματα των οικονομολόγων είναι ότι «τα πολύ υψηλά βοηθήματα υπέρ των ανέργων επιμηκύνουν τον χρόνο αναζήτησης εργασίας και συνεπώς αυξάνουν το ποσοστό ανεργίας» αναφέρει η Σουηδική Ακαδημία.

Ο 62χρονος Χρ. Πισσαρίδης δήλωσε «έκπληκτος» από τη βράβευσή του, παρά το γεγονός ότι είχε ήδη δει τη θεωρία του να υιοθετείται από τη βρετανική κυβέρνηση. Οπως διευκρίνισε, «το Νιου Ντιλ (Νew Deal) για τους Νέους που εφαρμόζει η βρετανική κυβέρνηση για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας βασίζεται εν πολλοίς στην εργασία μας». «Είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα» είπε ο κύπριος επιστήμονας στο πρακτορείο Αssociated Ρress, υπογραμμίζοντας ότι ήθελε να βοηθήσει με κάποιον τρόπο σε ένα φλέγον κοινωνικό πρόβλημα, όπως η ανεργία, και να συμβάλει στην αντιμετώπισή του.

Πάντως οι ακαδημαϊκές ικανότητες των τριών επιστημόνων δεν έτυχαν της ίδιας αναγνώρισης από την αμερικανική Γερουσία. Ο Πίτερ Ντάιμοντ είχε προταθεί τον περασμένο Αύγουστο ως μέλος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών (Fed) από τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Οι ενστάσεις των Ρεπουμπλικανών περί της εμπειρίας του 71χρονου καθηγητή στα μακροοικονομικά στέρησαν από τον Ντάιμοντ μια θέση στη Fed. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νυν επικεφαλής της Fed Μπεν Μπερνάνκι υπήρξε μαθητής του Ντάιμοντ στο πανεπιστήμιο ΜΙΤ. Πάντως η βράβευσή του φαίνεται ότι επισπεύδει την ήδη ειλημμένη απόφαση επανεξέτασης της υποψηφιότητάς του από τη Γερουσία μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου.

Την επιστημονική αρτιότητα των τριών βραβευθέντων εξαίρει ένας άλλος κάτοχος Νομπέλ Οικονομίας. «Το άξιζαν πραγματικά» τονίζει ο αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος έσπευσε να τους συγχαρεί με κείμενό του στο προσωπικό του ιστολόγιο. Ο ίδιος πάντως σημειώνει ότι «ο πρώην συνάδελφός μου Πίτερ Ντάιμοντ (αμφότεροι υπήρξαν απόφοιτοι των πανεπιστημίων Υale και ΜΙΤ) άξιζε το βραβείο για πολύ περισσότερα».

Οι τρεις οικονομολόγοι θα μοιραστούν το ποσό των 10 εκατ. σουηδικών κορονών (1 εκατ. ευρώ).

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (12.10.2010).