Αθωώθηκαν 88 χρόνια μετά

Ενα κεφάλαιο της Ιστορίας που ολοκληρώθηκε στις 15 Νοεµβρίου 1922 στο Γουδή, µε την εκτέλεση των Εξι, ως υπαιτίων για τη Μικρασιατική Καταστροφή, διέγραψε οριστικά ο Αρειος Πάγος.

Εκρινε αθώους των κατηγοριών τούς άλλοτε πρωθυπουργούς της Ελλάδας Π. Πρωτοπαπαδάκη, Δ. Γούναρη, Ν. Στράτο, τους υπουργούς Γ. Μπαλτατζή και Ν. Θεοτόκη, καθώς και τον στρατηγό Γ. Χατζανέστη, 88 χρόνια µετά. Το Ζ’ Ποινικό Τµήµα του Αρείου Πάγου ειδικότερα, µε την υπ’ αριθµ. 1675/2010 απόφασή του, έκανε δεκτή κατά πλειοψηφία (3-2) την αίτηση του κ. Μιχ. Πρωτοπαπαδάκη, εγγονού του τότε πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη και έπαυσε οριστικά λόγω παραγραφής  την ποινική δίωξη για εσχάτη προδοσία που οδήγησε τους Εξι στο εκτελεστικό απόσπασµα. Το Ανώτατο Δικαστήριο κατέληξε στην εν λόγω απόφαση αξιολογώντας ως βάσιµα τα στοιχεία που προσκόµισε στη Δικαιοσύνη ο κ. Πρωτοπαπαδάκης, τα οποία προέκυψαν µετά τη δίκη του 1922. Κατά την άποψη της µειοψηφίας ωστόσο, η αίτηση θα έπρεπε να απορριφθεί καθώς δεν υπάρχουν ούτε τα πρακτικά της δίκης, ούτε πολύ περισσότερο µάρτυρες εν ζωή ώστε να καταστεί δυνατή η επανεξέταση της υπόθεσης.

Σε µια προσπάθεια αποκατάστασης της µνήµης του παππού του, ο κ. Πρωτοπαπαδάκης αιτήθηκε την επανάληψη της δίκης µε βάση τα νέα στοιχεία τα οποία, αν είχαν ληφθεί υπόψη του Εκτακτου Στρατοδικείου, θα είχαν συµβάλει από τότε στην αθώωση των κατηγορουµένων. Το Ποινικό Τµήµα του Αρείου Πάγου συµµερίστηκε τα επιχειρήµατά του και ακυρώνοντας την καταδικαστική απόφαση έκανε δεκτή την αίτηση αναψηλάφησης αλλά λόγω παραγραφής έπαψε τελικά την ποινική δίωξη, κλείνοντας το κεφάλαιο οριστικά. Παράλληλα οι αρεοπαγίτες απέβαλαν την παράσταση πολιτικής αγωγής που δήλωσε η Οµοσπονδία Προσφυγικών Σωµατείων Ελλάδος κατά τη συζήτηση της υπόθεσης. Η Οµοσπονδία, διά του πληρεξούσιου δικηγόρου της Κων. Κατερινόπουλου, είχε επιχειρήσει να πείσει τους δικαστές για την ορθότητα της απόφασης του Εκτακτου Στρατοδικείου, υποστηρίζοντας ότι οι έξι τότε πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής της χώρας υπήρξαν υπαίτιοι του ξεριζωµού των Ελλήνων από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Τα 185 προσφυγικά σωµατεία Ελλάδος ζήτησαν ειδικότερα από τον Αρειο Πάγο να µην ακυρώσει την απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου που επέβαλε την ποινή του θανάτου στους άλλοτε πρωθυπουργούς της Ελλάδας Π. Πρωτοπαπαδάκη, Δ. Γούναρη, Ν. Στράτο, στους υπουργούς Γ. Μπαλτατζή και Ν. Θεοτόκη, καθώς και στον στρατηγό Γ. Χατζανέστη για την ατιµωτική κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Σηµειώνεται ότι οι Εξι εκτελέστηκαν στις 15 Νοεµβρίου 1922 στο Γουδή, αµέσως µετά την ολοκλήρωση της δίκης που άρχισε στις 31 Οκτωβρίου 1922 και ολοκληρώθηκε –µε συνοπτικές διαδικασίες σε 14 συνεδριάσεις. Η αίτηση του κ. Πρωτοπαπαδάκη µε την επίκληση νέων στοιχείων απασχόλησε ιδιαίτερα τον Αρειο Πάγο καθώς αποτέλεσε αντικείµενο τριών διαδικασιών. Την πρώτη φορά, η αίτηση έγινε δεκτή κατά πλειοψηφία από το Ζ’ Ποινικό Τµήµα του Αρείου Πάγου, αλλά λόγω της διαφοράς µόνο µίας ψήφου το Τµήµα παρέπεµψε την υπόθεση στην Ολοµέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Η Ολοµέλεια ωστόσο έκρινε ότι αυτή η µικρή διαφορά δεν συνιστά λόγο επανεξέτασης της αίτησης από το ανώτερο όργανο και ανέπεµψε την υπόθεση στο Ζ Τµήµα προκειµένου να κρίνει το ζήτηµα οριστικά και ουσιαστικά να αθωώσει µετά θάνατον τους Εξι, όπως και έγινε.

Αµέσως µετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είχαν εκτελεστεί τρεις πρωθυπουργοί, δύο υπουργοί και ένας στρατηγός

Η δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής εκ µέρους των 185 προσφυγικών σωµατείων όξυνε το κλίµα της τελευταίας διαδικασίας ενώπιον του Ποινικού Τµήµατος του Αρείου Πάγου, καθώς ο αντεισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ν. Τσάγγας αρνήθηκε να κάνει δεκτή την πολιτική αγωγή επικαλούµενος δικονοµικούς λόγους. Με παρέµβαση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιω. Τέντε ωστόσο, τα προσφυγικά σωµατεία εκπροσωπήθηκαν. «Τα προσφυγικά σωµατεία άσκησαν πολιτική αγωγή για να υπερασπιστούν την ορθότητα της απόφασης Εκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών ως προς την ενοχή των Εξι και όχι ως προς την ποινή, διότι τους θεωρούν υπεύθυνους για τη διαχείριση της ήττας που είχε ως αποτέλεσµα τον οριστικό ξεριζωµό 2 εκατοµµυρίων Ελλήνων από τη Μικρά Ασία, τον χαµό των περιουσιών τους και τη διακοπή της σχέσης τους µε τα πατρογονικά εδάφη», είχε υπογραµµίσει ο κ. Κατερινόπουλος στο πλαίσιο της διαδικασίας, τονίζοντας: «Τυχόν αθώωση των καταδικασθέντων συνιστά ευθεία προσβολή της συλλογικής µνήµης όλων των απογόνων των µικρασιατών προσφύγων και προσβάλλει βάναυσα την ιστορική τους µνήµη».

Ο κ. Ν. Βασιλάτος ωστόσο συνήγορος του κ. Πρωτοπαπαδάκη είχε ζητήσει να απορριφθεί η δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής, επικαλούµενος τις προηγούµενες αποφάσεις του Αρείου Πάγου µε τις οποίες είχε γίνει δεκτή η αίτηση και ουσιαστικά είχαν αθωωθεί µετά θάνατον οι 6 εκτελεσθέντες, χάρη στα νέα στοιχεία. Τα στοιχεία που επικαλέστηκε ο κ. Πρωτοπαπαδάκης αφορούν ένα τηλεγράφηµα του Ελ. Βενιζέλου, µε το οποίο ζητούσε να µη γίνει η εκτέλεση, καθώς και µια µεταγενέστερη οµιλία του στη Βουλή και µια επιστολή του, όπου υποστήριζε ότι οι καταδικασθέντες δεν ήταν προδότες. Στο ίδιο πνεύµα της ανάγκης αποκατάστασης της µνήµης των «έξι» υπήρξε και η εισήγηση του κ. Τσάγγα, ο οποίος πρότεινε στους δικαστές του Τµήµατος την ακύρωση της απόφασης του Στρατοδικείου ως εσφαλµένης.

Πηγή: Τα Νέα (21.10.2010).