Οι σκαλωσιές επιστρέφουν στον Παρθενώνα

Σκαλωσιές και γερανοί τοποθετούνται και πάλι στον Παρθενώνα, καθώς εντός ολίγου ξεκινά το νέο πρόγραμμα αναστήλωσης και συντήρησης της δυτικής πλευράς του. Πρόκειται για την όψη του μνημείου που αντικρίζει ο επισκέπτης από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, την καλύτερα διατηρημένη αλλά και με εκτεταμένες φθορές, οι οποίες έχουν προκύψει από το πέρασμα του χρόνου αλλά και από τους ανθρώπους: θραύσεις των μαρμάρων, διανοίξεις των αρμών σε βαθμό τέτοιο ώστε να έχει αλλοιωθεί η αρχική γεωμετρία του μνημείου, διαβρώσεις από την υγρασία και τη μόλυνση της ατμόσφαιρας, σκουριά από τα σιδερένια στοιχεία που είχαν τοποθετηθεί σε παλαιότερη αναστήλωση. Επιπλέον οι νέες επεμβάσεις θα επιτρέψουν την καθαίρεση των τελευταίων αυθεντικών γλυπτικών στοιχείων του Παρθενώνα, δηλαδή έξι μετοπών, και την αντικατάστασή τους με αντίγραφα. Ηδη αυτή τη στιγμή «προετοιμάζεται» το έδαφος μπροστά στη δυτική πλευρά του ναού, ώστε να πατήσει ο γερανός χωρίς να προκαλέσει βλάβες στον αρχαιολογικό χώρο.

«Για πρώτη φορά ανεβήκαμε στη δυτική πλευρά του Παρθενώνα το 2007 με τη βοήθεια μιας πλατφόρμας. Και μας περίμενε μια τεράστια έκπληξη» λένε οι δύο αρχιτέκτονες, κυρίες Βασιλική Ελευθερίου και Βάσω Μανιδάκη , οι οποίες σε συνεργασία με την πολιτικό μηχανικό κυρία Αντιγόνη Βρούβα έχουν εκπονήσει τη μελέτη για την αποκατάσταση του μνημείου. «Τόσο η διάβρωση της επιφάνειας των μαρμάρων όσο και των περισσότερων εξωτερικών συνδέσμων ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Ιδιαίτερα άσχημη είναι η κατάσταση στην κεντρική περιοχή, που φαίνεται πως επλήγη περισσότερο από την αρχαία πυρκαγιά, ενώ συντριπτική είναι η απολάξευση που είχε γίνει στις μετόπες. Αντίθετα, οι δύο γωνίες, παρ΄ ότι διατηρούν τα αρχιτεκτονικά τους στοιχεία, αντιμετωπίζουν κρίσιμα δομικά προβλήματα».

Τα σοβαρότερα προβλήματα παρουσιάζονται στους εξωτερικούς λίθους των δύο γωνιών, όπου έχουν εμφανιστεί διαμπερείς θραύσεις, ενώ ρήγμα πλάτους 1 εκατοστού προκλήθηκε ύστερα από τους σεισμούς του 1981 και του 1999 σε λίθο της νοτιοδυτικής γωνίας. Διαμπερή ρήγματα παρουσιάζονται εξάλλου σε σπονδύλους των κιόνων και τα κιονόκρανα έχουν χάσει μεγάλο μέρος της μάζας τους. Συνέπεια όλων αυτών είναι να υπάρχει παραμόρφωση ολόκληρης της πλευράς με μεταβολή του μήκους της όψης περίπου κατά έξι εκατοστά. Ωστόσο «δεν πρόκειται να αποκαταστήσουμε όλες τις φθορές που έχει υποστεί αυτή η πλευρά του ναού, γιατί τότε οι επεμβάσεις θα ήταν πολύ μεγάλες και θα αντέστρεφαν την αυθεντικότητά του» τονίζει η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, πολιτικός μηχανικός κυρία Μαίρη Ιωαννίδου. Οπως επισημαίνει άλλωστε η κυρία Μανιδάκη, «βασικός μας στόχος είναι η δομική ενίσχυση αυτής της πλευράς ώστε να κατορθώσει να αντιμετωπίσει τον χρόνο». Από τα οκτώ προγράμματα που περιλαμβάνει λοιπόν αυτό το έργο, άμεσης προτεραιότητας είναι οι επεμβάσεις στις δύο γωνίες (ΒΔ και ΝΔ), απ΄ όπου θα απομακρυνθούν οι μετόπες. Αυτά τα δύο προγράμματα έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και σύμφωνα με τον προγραμματισμό θα ολοκληρωθούν εντός τριετίας.

Ο Παρθενώνας όπως θα είναι μετά την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης Πρώτη σοβαρή βλάβη που υπέστη η δυτική πλευρά του Παρθενώνα ήταν η απολάξευση των μετοπών. Συνέβη κατά τον Μεσαίωνα από χριστιανούς στην προσπάθειά τους να εξαφανίσουν τις ειδωλολατρικές ανάγλυφες παραστάσεις. Η μόνη που διασώθηκε είναι αυτή της βορειοδυτικής γωνίας, στην οποία «είδαν» τη σκηνή του Ευαγγελισμού. Περί τα 700 βλήματα εξάλλου έπληξαν την πλευρά αυτή κατά την Ελληνική Επανάσταση.
Μεγάλα προβλήματα προκάλεσαν στη συνέχεια οι δύο προηγούμενες αναστηλώσεις. Στην πρώτη (1898-1902), από τον Μπαλάνο, έγιναν πολλές αποσυναρμολογήσεις λίθων, συρραφές των μαρμάρων με σιδερένιους συνδέσμους, συμπληρώσεις τεσσάρων κιονοκράνων με νέο μάρμαρο υπό μορφή σφήνας μέσα στους αρχαίους λίθους. Η δεύτερη ήρθε στο τέλος της δεκαετίας του 1940, υπό την επίβλεψη του Α. Ορλάνδου. Η ατμοσφαιρική μόλυνση, τέλος, επέβαλε το 1976 την αντικατάσταση με αντίγραφα του μαρμάρινου συμπλέγματος του Κέκροπα και της Κόρης με την Καλλιρρόη που βρισκόταν στο αέτωμα.

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (12.10.2010).