Στον πατέρα των «παιδιών του σωλήνα» το Νόμπελ Ιατρικής 2010

Στον Βρετανό καθηγητή Ρόμπερτ Έντουαρντς, πρωτοπόρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, απονέμεται το φετινό Νόμπελ Ιατρικής-Φυσιολογίας. Παρά τις αρχικές κοινωνικές αντιδράσεις, οι έρευνές του οδήγησαν το 1978 στη γέννηση της Λουίζ Μπράουν, του πρώτου «παιδιού του σωλήνα», και σήμερα βοηθούν το 10% των ζευγαριών σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας.

Ο Έντουαρντς, μαζί με τον γυναικολόγο Πάτρικ Στέπτοου, ο οποίος πέθανε το 1988, ανέπτυξαν τις τεχνικές της εξωσωματικής γονιμοποίησης, κατά την οποία τα ωάρια γονιμοποιούνται έξω από το σώμα και στη συνέχεια εμφυτεύονται στη μήτρα.

Ο Βρετανός βιολόγος, γεννημένος στο Μάντσεστερ το 1925, ξεκίνησε τις έρευνές του στη βιολογία της γονιμοποίησης τη δεκαετία του 1950. Προσπάθησε τότε να επαναλάβει στον άνθρωπο τα πειράματα άλλων ερευνητών, τα οποία είχαν δείξει ότι τα ωάρια κουνελιών μπορούν να γονιμοποιηθούν στο εργαστήριο και να δώσουν βιώσιμους απογόνους.

Ο βιολογικός κύκλος των ανθρώπινων ωαρίων αποδείχθηκε πολύ διαφορετικος από των κουνελιών. Σε συνεργασία με πολλούς άλλους ερευνητές, ο Έντουαρτς μελέτησε το πώς ωριμάζουν τα ανθρώπινα ωάρια, ποιες ορμόνες ρυθμίζουν τη διαδικασία αυτή, και σε ποια χρονική στιγμή μπορεί να γίνει γονιμοποίηση από τα σπερματοζωάρια.

Το 1969, ο Έντουαρντς κατάφερε για πρώτη φορά να γονιμοποιήσει ανθρώπινα ωάρια, τα οποία όμως έπαυαν να αναπτύσσεται μετά την πρώτη κυτταρική διαίρεση στο εργαστήριο.

Ο Έντουαρντς υποψιάστηκε ότι τα ωάρια έπρεπε να αφεθούν να ωριμάσουν στις ωοθήκες της μητέρας πριν απομονωθούν και γονιμοποιηθούν έξω από το σώμα. Απευθύνθηκε έτσι στον Πάτρικ Σέπτοου, έναν από τους πρωτοπόρους της λαπαροσκόπησης, μιας τεχνικής που επέτρεπε την εξέταση των ωοθηκών μέσα από ένα οπτικό όργανο σαν σωλήνα. Η λήψη ώριμων ωαρίων με το λαπαροσκόπιο επέτρεψε τη δημιουργία εμβρύων που αναπτύσσονταν μέχρι το στάδιο των οκτώ κυττάρων.

Παρά την εντυπωσιακή επιτυχία του Έντουαρντς, το βρετανικό Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει τις επόμενες φάσεις της έρευνας.

Τα πειράματα συνεχίστηκαν με ιδιωτική χρηματοδότηση, έγιναν όμως το αντικείμενο μιας έντονης διαμάχης για τις ηθικές διαστάσεις της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ο Έντουαρντς συμμετείχε ενεργά στην έναρξη του δημόσιου διάλογου και αντιμετώπισε τους συναδέλφους του, τους πολιτικούς και τους θρησκευτικούς ηγέτες που απαιτούσαν να σταματήσει η έρευνα για ηθικούς λόγους.

Οι πολυετείες του προσπάθειες οδήγησαν τελικά στη γέννηση της Λουίζ Μπράουν στις 25 Ιουλίου 1978. Μέχρι το 1988, περίπου 1.000 παιδιά είχαν γεννηθεί με εξωσωματική στην κλινική που ίδρυσαν στο Κέμπριτζ ο Έντουαρντς και ο Σέπτοου, και άλλα τόσα είχαν γεννηθεί με την ίδια τεχνική σε άλλα μέρη του κόσμου.

Μέχρι σήμερα, περίπου τέσσερα εκατομμύρια υγιή παιδιά έχουν γεννηθεί με εξωσωματική σε όλο τον κόσμο, και η τεχνολογία που ανέπτυξε ο Έντουαρντς συνεχίζει να βελτιώνεται με τα ποσοστά επιτυχίας να έχουν αυξηθεί στο 20-30%.

O Πάτρικ Έντουαρντς είναι σήμερα επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Θα παραλάβει το βραβείο και το χρηματικό έπαθλο που το συνοδεύει (περίπου ένα εκατ. ευρώ) στην τελετή απονομής των Νόμπελ που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου. Εξαίρεση αποτελεί το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας.

Το Νόμπελ Ιατρικής-Φυσιολογίας είναι το πρώτο που ανακοινώνεται. Το Νόμπελ Φυσικής ακολουθεί την Τρίτη, το Χημείας την Τετάρτη, το Λογοτεχνίας την Πέμπτη, το Ειρήνης την Παρασκευή και το Οικονομικών Επιστημών τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου.

Πηγή: newsroom - ΔΟΛ (04.10.2010).