Σε μια "Νέα Αναγέννηση" καλεί η Επιτροπή Σοφών για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην ομώνυμη έκθεση που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα. Η έκθεση, η οποία παραδόθηκε στην αρμόδια για το ψηφιακό θεματολόγιο Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Neelie Kroes, και στην Επίτροπο αρμόδια για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό Ανδρούλλα Βασιλείου, υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της Europeana, της ψηφιακής βιβλιοθήκης για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, η οποία δημοσίευσε λίγες ημέρες αργότερα το στρατηγικό της πλάνο 2011-2015, αποτυπώνοντας τη μελλοντική της κατεύθυνση.
Η έκθεση της Επιτροπής Σοφών, της ομάδας που συνέστησε η Επιτροπή για τη διερεύνηση τρόπων διαδικτυακής διάθεσης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης, προτρέπει τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ανάρτηση στο διαδίκτυο των συλλογών που διατηρούν σε όλες τις βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία τους. Σύμφωνα με την έκθεση, τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τη χρηματοδότηση για την ψηφιοποίηση, προκειμένου να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στο μέλλον. Στην έκθεση επισημαίνονται, επίσης, τα οφέλη που συνεπάγεται η διευκόλυνση της πρόσβασης στον πολιτιστικό πλούτο και στη γνώση που διαθέτει η Ευρώπη. Υπογραμμίζονται επίσης τα δυνητικά οικονομικά οφέλη από την ψηφιοποίηση, και μέσω συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών σε πεδία όπως ο τουρισμός, η έρευνα και η εκπαίδευση.
Παράλληλα, η έκθεση υποστηρίζει την ενίσχυση της ψηφιακής βιβλιοθήκης Europeana, ως κεντρικό σημείο αναφοράς για την διαδικτυακή πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι παντός είδους υλικό που έχει ψηφιοποιηθεί με δημόσια χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμο και ότι όλα τα αριστουργήματα που διαθέτει το δημόσιο θα έχουν γίνει προσβάσιμα μέσω της Europeana μέχρι το 2016. Επίσης, τα πολιτιστικά ιδρύματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν δραστήρια στην Europeana και να την προωθούν.
Τέλος, η έκθεση προτείνει λύσεις για την διάθεση στο διαδίκτυο έργων που καλύπτονται από δικαιώματα δημιουργού, αλλά δεν διανέμονται πλέον σε εμπορικό επίπεδο. Εναπόκειται κυρίως στους κατόχους των δικαιωμάτων η ψηφιοποίηση και η εκμετάλλευση των έργων αυτών. Ωστόσο, εάν οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν το κάνουν, τα πολιτιστικά ιδρύματα πρέπει να έχουν τα χρονικά περιθώρια για την ψηφιοποίηση και τη δημοσιοποίηση του υλικού, για την οποία θα πρέπει να αμείβονται οι κάτοχοι των δικαιωμάτων. Όσο για τα "ορφανά" έργα, τα έργα δηλαδή των οποίων οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν, η έκθεση υποστηρίζει πως οι κανόνες της ΕΕ θα πρέπει να εγκριθούν το συντομότερο δυνατό, ενώ προσδιορίζει και οκτώ βασικές προϋποθέσεις για τυχόν λύση του προβλήματος.
Οι συστάσεις της Επιτροπής Σοφών θα τροφοδοτήσουν την ευρύτερη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, με στόχο να βοηθήσουν τα πολιτιστικά ιδρύματα να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση προς την ψηφιακή εποχή και να αναζητηθούν νέα και αποτελεσματικά επιχειρηματικά μοντέλα που επιταχύνουν την ψηφιοποίηση, επιτρέποντας ταυτόχρονα δίκαιη αμοιβή των κατόχων των δικαιωμάτων, όπου χρειάζεται. Επιπλέον, οι συστάσεις θα είναι χρήσιμες κατά την κατάρτιση σχεδίου από την Επιτροπή, μέχρι το 2012, για βιώσιμο μοντέλο χρηματοδότησης της Europeana.
Η Επιτροπή Σοφών απαρτίζεται από τον Maurice Levy (Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας διαφήμισης και επικοινωνίας Publicis), την Elisabeth Niggemann (Γενική Διευθύντρια της εθνικής βιβλιοθήκης της Γερμανίας και πρόεδρο του Ιδρύματος Europeana) και τον Jacques De Decker (συγγραφέα και Μόνιμο Γραμματέα της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου για τη γαλλική γλώσσα και λογοτεχνία).
Η Europeana εγκαινιάστηκε το 2008 με στόχο να συγκεντρώσει και να διαθέσει στο κοινό, μέσω μια δικτυακής πύλης, ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο κομμάτι της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Σήμερα διαθέτει περισσότερα από 15 εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία, χάρτες, χειρόγραφα, εφημερίδες, φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες, μουσικά έργα και ηχητικές εγγραφές, προερχόμενα από περίπου 1.500 πολιτιστικά ιδρύματα ανά την Ευρώπη.
Έχοντας να επιδείξει μια πολύ επιτυχημένη πορεία όσον αφορά τη συγκέντρωση του πολύτιμου αυτού υλικού, η Europeana φιλοδοξεί, σύμφωνα με το στρατηγικό της πλάνο 2011-2015, να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα σε τέσσερις τομείς: 1. να συγκεντρώσει περισσότερο υλικό, δημιουργώντας μια έμπιστη, ανοιχτή πηγή της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, 2. να διευκολύνει τη μεταφορά γνώσης και καινοτομίας στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, 3. να διανείμει αυτή την κληρονομιά στους χρήστες, όπου κι αν βρίσκονται και οποιαδήποτε στιγμή τη χρειάζονται και, 4. να εμπλέξει τους χρήστες, με νέους συμμετοχικούς τρόπους (περιεχόμενο που παράγεται από χρήστες, web2.0 εφαρμογές κ.ά), στην πολιτιστική τους κληρονομιά.
Σημειώνεται ότι εκτενές αφιέρωμα στη Europeana υπάρχει στο τ. 80 του περιοδικού "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία" (http://www.ekt.gr/kainotomia) του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Οπως σημειώνεται σχετικά, η Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μέσω συλλογών που αντιστοιχούν στο 1,4% του συνολικού περιεχομένου της βιβλιοθήκης, ποσοστό που μπορεί να αυξηθεί κατακόρυφα μέσα στα επόμενα χρόνια. Στο ίδιο τεύχος φιλοξενείται συνέντευξη του Jonathan Purday, Σύμβουλου Επικοινωνίας της Europeana, ο οποίος μιλάει για τις προκλήσεις, τους στόχους και τα σχέδια της ευρωπαϊκής ψηφιακής βιβλιοθήκης, αλλά και για τη Wikipedia, τη Google, το Public Domain Mark και την προοπτική δημιουργίας εθνικής ψηφιακής βιβλιοθήκης των ΗΠΑ στα πρότυπα της Europeana.
Η έκθεση της Επιτροπής Σοφών, της ομάδας που συνέστησε η Επιτροπή για τη διερεύνηση τρόπων διαδικτυακής διάθεσης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης, προτρέπει τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ανάρτηση στο διαδίκτυο των συλλογών που διατηρούν σε όλες τις βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία τους. Σύμφωνα με την έκθεση, τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τη χρηματοδότηση για την ψηφιοποίηση, προκειμένου να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στο μέλλον. Στην έκθεση επισημαίνονται, επίσης, τα οφέλη που συνεπάγεται η διευκόλυνση της πρόσβασης στον πολιτιστικό πλούτο και στη γνώση που διαθέτει η Ευρώπη. Υπογραμμίζονται επίσης τα δυνητικά οικονομικά οφέλη από την ψηφιοποίηση, και μέσω συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών σε πεδία όπως ο τουρισμός, η έρευνα και η εκπαίδευση.
Παράλληλα, η έκθεση υποστηρίζει την ενίσχυση της ψηφιακής βιβλιοθήκης Europeana, ως κεντρικό σημείο αναφοράς για την διαδικτυακή πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι παντός είδους υλικό που έχει ψηφιοποιηθεί με δημόσια χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμο και ότι όλα τα αριστουργήματα που διαθέτει το δημόσιο θα έχουν γίνει προσβάσιμα μέσω της Europeana μέχρι το 2016. Επίσης, τα πολιτιστικά ιδρύματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν δραστήρια στην Europeana και να την προωθούν.
Τέλος, η έκθεση προτείνει λύσεις για την διάθεση στο διαδίκτυο έργων που καλύπτονται από δικαιώματα δημιουργού, αλλά δεν διανέμονται πλέον σε εμπορικό επίπεδο. Εναπόκειται κυρίως στους κατόχους των δικαιωμάτων η ψηφιοποίηση και η εκμετάλλευση των έργων αυτών. Ωστόσο, εάν οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν το κάνουν, τα πολιτιστικά ιδρύματα πρέπει να έχουν τα χρονικά περιθώρια για την ψηφιοποίηση και τη δημοσιοποίηση του υλικού, για την οποία θα πρέπει να αμείβονται οι κάτοχοι των δικαιωμάτων. Όσο για τα "ορφανά" έργα, τα έργα δηλαδή των οποίων οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν, η έκθεση υποστηρίζει πως οι κανόνες της ΕΕ θα πρέπει να εγκριθούν το συντομότερο δυνατό, ενώ προσδιορίζει και οκτώ βασικές προϋποθέσεις για τυχόν λύση του προβλήματος.
Οι συστάσεις της Επιτροπής Σοφών θα τροφοδοτήσουν την ευρύτερη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, με στόχο να βοηθήσουν τα πολιτιστικά ιδρύματα να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση προς την ψηφιακή εποχή και να αναζητηθούν νέα και αποτελεσματικά επιχειρηματικά μοντέλα που επιταχύνουν την ψηφιοποίηση, επιτρέποντας ταυτόχρονα δίκαιη αμοιβή των κατόχων των δικαιωμάτων, όπου χρειάζεται. Επιπλέον, οι συστάσεις θα είναι χρήσιμες κατά την κατάρτιση σχεδίου από την Επιτροπή, μέχρι το 2012, για βιώσιμο μοντέλο χρηματοδότησης της Europeana.
Η Επιτροπή Σοφών απαρτίζεται από τον Maurice Levy (Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας διαφήμισης και επικοινωνίας Publicis), την Elisabeth Niggemann (Γενική Διευθύντρια της εθνικής βιβλιοθήκης της Γερμανίας και πρόεδρο του Ιδρύματος Europeana) και τον Jacques De Decker (συγγραφέα και Μόνιμο Γραμματέα της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου για τη γαλλική γλώσσα και λογοτεχνία).
Η Europeana εγκαινιάστηκε το 2008 με στόχο να συγκεντρώσει και να διαθέσει στο κοινό, μέσω μια δικτυακής πύλης, ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο κομμάτι της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Σήμερα διαθέτει περισσότερα από 15 εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία, χάρτες, χειρόγραφα, εφημερίδες, φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες, μουσικά έργα και ηχητικές εγγραφές, προερχόμενα από περίπου 1.500 πολιτιστικά ιδρύματα ανά την Ευρώπη.
Έχοντας να επιδείξει μια πολύ επιτυχημένη πορεία όσον αφορά τη συγκέντρωση του πολύτιμου αυτού υλικού, η Europeana φιλοδοξεί, σύμφωνα με το στρατηγικό της πλάνο 2011-2015, να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα σε τέσσερις τομείς: 1. να συγκεντρώσει περισσότερο υλικό, δημιουργώντας μια έμπιστη, ανοιχτή πηγή της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, 2. να διευκολύνει τη μεταφορά γνώσης και καινοτομίας στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, 3. να διανείμει αυτή την κληρονομιά στους χρήστες, όπου κι αν βρίσκονται και οποιαδήποτε στιγμή τη χρειάζονται και, 4. να εμπλέξει τους χρήστες, με νέους συμμετοχικούς τρόπους (περιεχόμενο που παράγεται από χρήστες, web2.0 εφαρμογές κ.ά), στην πολιτιστική τους κληρονομιά.
Σημειώνεται ότι εκτενές αφιέρωμα στη Europeana υπάρχει στο τ. 80 του περιοδικού "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία" (http://www.ekt.gr/kainotomia) του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Οπως σημειώνεται σχετικά, η Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μέσω συλλογών που αντιστοιχούν στο 1,4% του συνολικού περιεχομένου της βιβλιοθήκης, ποσοστό που μπορεί να αυξηθεί κατακόρυφα μέσα στα επόμενα χρόνια. Στο ίδιο τεύχος φιλοξενείται συνέντευξη του Jonathan Purday, Σύμβουλου Επικοινωνίας της Europeana, ο οποίος μιλάει για τις προκλήσεις, τους στόχους και τα σχέδια της ευρωπαϊκής ψηφιακής βιβλιοθήκης, αλλά και για τη Wikipedia, τη Google, το Public Domain Mark και την προοπτική δημιουργίας εθνικής ψηφιακής βιβλιοθήκης των ΗΠΑ στα πρότυπα της Europeana.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου