Ψηφιακό γονιδίωμα

Ευρωπαίοι επιστήμονες, αρχειοφύλακες και βιβλιοθηκάριοι, φοβούμενοι μήπως κάποτε οι μελλοντικές γενιές δεν μπορούν να διαβάσουν τις ψηφιακές πληροφορίες που θα είναι αποθηκευμένες σε ξεπερασμένες πια τεχνολογίες, έθαψαν σε ένα μυστικό υπόγειο οχυρό, βαθιά κάτω από τις ελβετικές Άλπεις, ένα «ψηφιακό γονιδίωμα» που θα επιτρέψει στους ανθρώπους του μέλλοντος, αν ποτέ το χρειαστούν, να «ξεκλειδώσουν» ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών.

Συνοδευμένοι από αυστηρούς μαυροντυμένους φρουρούς, οι επιστήμονες μετέφεραν την ψηφιακή «χρονοκάψουλα» στο λεγόμενο «ελβετικό Φορτ Νοξ», μέσα σε ένα λαβύρινθο από υπόγεια τούνελ και πέντε διαδοχικές ζώνες ασφαλείας και την απέθεσαν σε μια κρύπτη κάτω από τις πλαγιές όπου βρίσκεται το Γκστάαντ, ο δημοφιλής προορισμός για σκι της διεθνούς ελίτ.

Το σφραγισμένο κουτί με τον κώδικα, κρυμμένο πίσω από μια πόρτα 3,5 τόνων, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, περιέχει το «κλειδί», ώστε οι άνθρωποι του μέλλοντος να μπορούν να διαβάσουν τα απαρχαιωμένα ψηφιακά «φορμά».

Σύμφωνα με τον Άνταμ Φαρκουχάρ, της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, έναν από τους δύο επιστήμονες της πληροφορικής ειδικούς στην αρχειοθέτηση, οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με την μεταφορά της «χρονοκάψουλας», «μπορούμε σήμερα να κατεβάσουμε από το ράφι και να διαβάσουμε τις σημειώσεις του Αϊνστάιν, αλλά σε 50 χρόνια από σήμερα, οι περισσότερες από τις σημειώσεις του Στέφεν Χόκινγκ θα είναι πιθανώς αποθηκευμένες μόνο ψηφιακά και ίσως δεν θα μπορούμε να έχουν καν πρόσβαση σε αυτές».

Η φιλόδοξη πρωτοβουλία, κόστους 15 εκατ. ευρώ, αποτελεί το αποκορύφωμα του τετραετούς σχεδίου «Πλανήτες», που συνδυάζει την εμπειρία 16 ευρωπαϊκών βιβλιοθηκών, αρχείων και ερευνητικών ινστιτούτων, ώστε να διατηρηθεί η ψηφιακή «περιουσία» της ανθρωπότητας, καθώς οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις καθιστούν κάθε λίγο και λιγάκι ξεπερασμένο το υπάρχον υλικό και λογισμικό.

Η «χρονοκάψουλα» που θάφτηκε κάτω από τις Άλπεις, περιέχει, σύμφωνα με τον Φαρκουχάρ, το ψηφιακό ισοδύναμο του γενετικού κώδικα των διαφορετικών ψηφιακών «φορμά» που έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα, γι' αυτό έχει αποκληθεί «ψηφιακό γονιδίωμα».

Περίπου 100 GΒ δεδομένων -ισοδύναμα με 24 τόνους βιβλίων- έχουν ήδη δημιουργηθεί μέχρι τώρα για κάθε κάτοικο του πλανήτη μας. Όλος αυτός ο όγκος των ψηφιακών πληροφοριών αντιστοιχεί σε περίπου ένα τρισεκατομμύριο CD. Η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη οδηγεί, μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην απαξίωση και ουσιαστικά στην απώλεια (λόγω αδυναμίας πρόσβασης) ψηφιακών πληροφοριών αξίας περίπου 3 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα «φορμάτ» αποθήκευσης, όπως των CD και των DVD, διαρκούν μόνο γύρω στα 20 χρόνια. «Αντίθετα με τα ιερογλυφικά που είναι σκαλισμένα σε κάποια πέτρα ή έχουν γραφτεί με μελάνι σε μια περγαμηνή, τα ψηφιακά δεδομένα έχουν ζωή ετών όχι χιλιετιών», δήλωσε ο καθηγητής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Βιέννης Αντρέας Ράουμπερ, ένας από τους πρωτεργάτες της «χρονοκάψουλας». «Η αποτυχία να λάβουμε επαρκή μέτρα ψηφιακής διατήρησης τώρα, μπορεί να μας κοστίσει δισεκατομμύρια στο μέλλον», πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι η πρωτοβουλία έχει καταστήσει ελεύθερα διαθέσιμο το κατάλληλο online λογισμικό για να επιτρέψει σε κάθε ενδιαφερόμενο να αποκωδικοποιεί δεδομένα που βρίσκονται σε απαρχαιωμένα ψηφιακά «φορμά».

Χωρίς την ύπαρξη του κατάλληλου λογισμικού, καθώς και συμβατών λειτουργικών συστημάτων, δεν θα είναι δυνατή όχι μόνο η ανάγνωση, αλλά ούτε καν η επίγνωση του τι υπάρχει αποθηκευμένο σε ένα παλαιό δίσκο. Στόχος είναι η διατήρηση του «DNA» των ψηφιακών δεδομένων, με τη βοήθεια των κατάλληλων «εργαλείων» λογισμικού, ώστε να μην χαθούν οριστικά ιστορικές ψηφιακές «μνήμες» τον επόμενο αιώνα - ή και νωρίτερα.

Πηγή: Η Καθημερινή (19.05.2010).