LifeGene: τα γονίδια που θα φωτίσουν τη ζωή μας

Η πιο φιλόδοξη επιδημιολογική μελέτη που έχει γίνει ποτέ στον κόσμο άρχισε ήδη να υλοποιείται στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας.Στόχος; Να μάθουμε μια και καλή πώς γεννιούνται όλες οι αρρώστιες στο σώμα μας - στο σώμα του καθενός μας- για να τις καταπολεμήσουμε.

Τα κύρια «συστατικά» του είναι δύο: η ζωή και τα γονίδιά μας χωρίς τα οποία αυτή δεν μπορεί να «γεννηθεί». Εξ ου και η ονομασία του, LifeGene. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο στα χρόνια που έρχονται εκτιμάται ότι θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίον η ερευνητική και επιστημονική κοινότητα «βλέπει» τις ασθένειες και τα αίτια που τις προκαλούν. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε χαρακτηρίστηκε και «χρυσωρυχείο» για τους επιδημιολόγους κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου συνεδρίου Βιοτεχνολογίας ΒΙΟ 2010 το οποίο έλαβε χώρα πριν από λίγες ημέρες στο Σικάγο. Οπως όλα δείχνουν πρόκειται πράγματι για... θησαυρό αφού για πρώτη φορά παγκοσμίως θα μελετηθούν ενδελεχώς, σε βάθος χρόνου και σε πολύ μεγάλο δείγμα ανθρώπωνμισό εκατομμύριο εθελοντές-, όλα τα προβλήματα υγείας που μπορούν να «φυτρώσουν» στον οργανισμό ενός ανθρώπου, ακόμη και προτού αυτός γεννηθεί, και να... βλαστήσουν σαν «ζιζάνια» στερώντας ποιότητα και «ποσότητα» ζωής. Το LifeGene πρόκειται, σύμφωνα με τους υπευθύνους του από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη οι οποίοι μίλησαν προς «Το Βήμα», να καταστεί μια τεράστια βιοτράπεζα, στην οποία οι «επενδύσεις» δεν θα χάσουν ποτέ την αξία τους...

Ενα παγκόσμιο εργαλείο

Ενα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα δεν θα μπορούσε παρά να λαμβάνει χώρα και σε ένα άκρως οργανωμένο κράτος το οποίο τηρεί αυστηρά αρχεία καταγραφής των ασθενών στα νοσοκομεία καθώς και του ιατρικού ιστορικού των πολιτών του (σίγουρα θα καταλάβατε ότι δεν πρόκειται για τη χώρα μας). Το κράτος αυτό δεν είναι άλλο από τη Σουηδία, στην πρωτεύουσα της οποίας έχει την έδρα του το Ινστιτούτο Καρολίνσκα, ένα από τα καλύτερα κέντρα επιδημιολογικών ερευνών παγκοσμίως. Οι υπεύθυνοι του LifeGene μέσα από το Ινστιτούτο θέτουν τώρα ως στόχο να δικαιώσουν τη φήμη του Καρολίνσκα ξεκινώντας μια τεράστια εθνική επιδημιολογική μελέτη, με προεκτάσεις όμως σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Για να συμβεί αυτό προέχει, βέβαια, το να είναι διαθέσιμες οι πληροφορίες που θα προκύπτουν από κάθε φάση του προγράμματος σε ερευνητές από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.

«Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια τεράστια βάση δεδομένων η οποία θα αποτελεί “εργαλείο” για τους ερευνητές ανά τον κόσμο.Τα στοιχεία θα εισάγονται οnline, ωστόσο θα δίδονται σε όσους τα ζητούν αφού προηγηθεί αίτηση του ενδιαφερομένου και διαδικασία έγκρισης» εξηγεί προς «Το Βήμα» η διευθύντρια και συντονίστρια του προγράμματος LifeGene, καθηγήτρια Γενετικής Επιδημιολογίας στο Καρολίνσκα κυρία Νάνσι Πέντερσεν . Στο πρόγραμμα συμμετέχουν επίσης ειδικοί από άλλα Πανεπιστήμια όπως αυτά του Γκέτεμποργκ, του Λουντ, της Ουψάλας, της Βόρειας Καρολίνας στο Τσάπελ Χιλ, καθώς και επιστήμονες του Σουηδικού Συμβουλίου Ερευνας. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Σουηδικό Συμβούλιο Ερευνας, από φιλανθρωπικούς οργανισμούς αλλά και από δωρεές ιδιωτών.

Στο «στόχαστρο» της δρος Πέντερσεν και των συνεργατών της έχει τεθεί ένα πλήθος «εχθρών» της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού, όπως οι λοιμώξεις, το άσθμα, οι αλλεργίες, οι φλεγμονώδεις νόσοι, οι ψυχικές ασθένειες και οι μυοσκελετικές διαταραχές. Οπως σημειώνουν οι υπεύθυνοι του LifeGene, ασθένειες σαν και αυτές έχουν τις «ρίζες» τους σε γενετικούς παράγοντες και μπορούν να κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση νωρίς στη ζωή του ατόμου. Ετσι μετατρέπονται σε ένα τεράστιο ψυχικό αλλά και... κυριολεκτικό κόστος για τους ίδιους τους ασθενείς και για τα συστήματα υγείας.

Ωστόσο, όπως αναφέρει η διευθύντρια του προγράμματος, «είναι παράδοξο ότι ενώ τέτοιου είδους νόσοι πλήττουν εκατομμύρια ανθρώπους και μάλιστα από μικρή ηλικία,οι επιστήμονες έχουν πολύ περιορισμένη γνώση σχετικά με αυτές.Γνωρίζουμε ότι η προδιάθεση ενός ανθρώπου για την ανάπτυξή τους αποτελεί προϊόν των γονιδίων,του περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής,δεν γνωρίζουμε όμως πώς αυτοί οι παράγοντες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους». Ετσι, αυτή η «μοναδική παγκοσμίως» σύμφωνα με τη δρα Πέντερσεν μελέτη, μια εθνική μελέτη με διεθνείς προεκτάσεις και σημασία, αναμένεται να δώσει στους ειδικούς νέα εργαλεία που θα βοηθήσουν στην πρόληψη, στη διάγνωση αλλά και στη θεραπεία κοινών εν δυνάμει θανατηφόρων ασθενειών.

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (16.05.2010).