Η ζωή του Εντγκαρ Αλαν Πόου

Κανένας αμερικανός συγγραφέας δεν συκοφαντήθηκε τόσο μετά τον θάνατό του αλλά και δεν γνώρισε τόση απήχηση παγκοσμίως όση ο Ε.Α. Πόου. Η κατάρα του επιμελητή των έργων του Ρούφους Γουίλμοτ Γκρίσγουολντ τον ακολουθεί ακόμη και σήμερα μαζί με τους άθλιους και ψευδείς (όπως αποδείχθηκε) χαρακτηρισμούς του: ότι ο Πόου ήταν ένα χαμένο κορμί, ένας αλκοολικός, διεφθαρμένος και τοξικομανής.

Η βιογραφία του Πίτερ Ακρόιντ, κορυφαίου σήμερα του είδους, για τον ποιητή του Κορακιού, που κυκλοφόρησε πέρυσι στον αγγλόφωνο κόσμο με τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τον θάνατο του ποιητή, είναι έργο πρώτα απ΄ όλα κατανόησης και αγάπης για έναν συγγραφέα που τον αδίκησαν οι σύγχρονοί του και δεν τον αποκατέστησαν οι μεταγενέστεροι. Από τους εξέχοντες αγγλόφωνους συγγραφείς μόνο ο Σουίμπορν και ο Οσκαρ Γουάιλντ έτρεφαν θαυμασμό για τον Πόου (η μεταφράστρια Μαρία Φακίνου έχει προκρίνει την παλιά γραφή: Πόε αντί Πόου). Οι υπόλοιποι ή υπήρξαν εντελώς απορριπτικοί, όπως λ.χ. ο Μαρκ Τουέιν, ή, αργότερα, επιεικώς επιφυλακτικοί και εν μέρει αρνητικοί, όπως ο Χάξλεϊ, ο Ελιοτ και ο Πάουντ.

Από την άλλη πλευρά, των μεγάλων θαυμαστών, βρίσκονται εν τούτοις μερικοί από τους μείζονες πεζογράφους και ποιητές της Γαλλίας: ο Βερλέν, ο Ρεμπό, ο Μαλαρμέ, ο Βαλερί, ο Προυστ και πάνω απ΄ όλους ο μαύρος πρίγκιπας της παγκόσμιας ποίησης Σαρλ Μποντλέρ, ο οποίος θεωρούσε τον Πόου τον πιο αντι-αμερικανό συγγραφέα της Αμερικής.

Μάλιστα, δεν δίστασε να πει ότι όχι μόνο είχε βρει στον Πόου θέματα που ο ίδιος θα ήθελε να διαπραγματευθεί αλλά και ολόκληρες φράσεις που είχε σκεφτεί, γραμμένες είκοσι χρόνια νωρίτερα από εκείνον τον ιδιοφυή παραληρηματικό, ο οποίος θα έφευγε από τη ζωή στα σαράντα του χρόνια στη Βαλτιμόρη.

Πιο μπροστά είχε μεθύσει «μέχρι θανάτου» αφού κατανάλωσε άγνωστη ποσότητα αλκοόλ το οποίο προμηθεύτηκε με τα χρήματα που είχε εξασφαλίσει πουλώντας την ψήφο του.

Εξώφυλλο αμερικανικού pulp περιοδικού όπου εικονίζεται ο Εντγκαρ Αλαν Πόου. Το περιοδικό δημοσιεύει το πασίγνωστο έργο του Πόου «Το Κοράκι» Η βιογραφία του Ακρόιντ είναι στην πραγματικότητα το πορτρέτο του χαρισματικού δημιουργού που του άξιζε καλύτερη μεταχείριση εκ μέρους των κριτικών. Γι΄ αυτό και τονίζει την αξία ενός συγγραφέα πρώτης γραμμής που η μοίρα του υπήρξε άθλια και που κανείς δεν τον είχε υποστηρίξει ούτε και του είχε στοιχειωδώς συμπαρασταθεί- γι΄ αυτό και πέθανε άλλωστε τόσο νέος.

Ο Πόου ορφάνεψε στα δύο του χρόνια. Οι γονείς του ήταν περιπλανώμενοι ηθοποιοί (κάτι αντίστοιχο με τους δικούς μας μπουλουκτσήδες). Ο πατέρας του εγκατέλειψε τη μητέρα του και εκείνη πέθανε από φυματίωση. Τον υιοθέτησε το ζεύγος Αλαν. Ο Πόου μισούσε το νέο του περιβάλλον και ιδίως τον πατριό του. Προσπάθησε να σταδιοδρομήσει στον στρατό αλλά και εκεί δεν τα κατάφερε να προσαρμοστεί. Εζησε μέσα στη φτώχεια και στην αβεβαιότητα εργαζόμενος εξαντλητικά. Παντρεύτηκε την εξαδέλφη του Βιρτζίνια, ένα κοριτσάκι 13 ετών, που πέθανε κι εκείνη από φυματίωση όπως και η μητέρα του. Σύμφωνα με τον Ακρόιντ, επρόκειτο για λευκό γάμο και η μικρή πέθανε το 1947 παρθένα.

Το χτύπημα για τον συγγραφέα ήταν συντριπτικό. Τα υπόλοιπα δύο χρόνια της ζωής του τα πέρασε από εδώ και από εκεί μονίμως σχεδόν μεθυσμένος. Ο Πόου δεν ήταν ωστόσο συστηματικός πότης. Αλλά, όπως λέει ο Ακρόιντ, όταν άρχιζε να πίνει δεν σταματούσε.

Η ζωή του υπήρξε το ίδιο γκροτέσκα και σκοτεινή όσο και τα διηγήματά του. Ακόμη και ο θάνατός του δεν γνωρίζουμε ακριβώς από τι προήλθε. Η πιθανότερη αιτία είναι η κατάχρηση οινοπνευματωδών, αν και υπάρχουν εικασίες ότι ο ποιητής πέθανε από λύσσα ή από χολέρα.

Εχουν άραγε αυτά καμιά σημασία σήμερα; Ο Πόου είναι ο συγγραφέας που διαβάζεται όσο κανένας σχεδόν από τους συγχρόνους του. Δικαίως θεωρείται πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος, αφού αυτός εισήγαγε στην πεζογραφία τον ντετέκτιβ στο διήγημά του Τα εγκλήματα της οδού Μοργκ.

Η λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας επίσης στα διηγήματά του έχει τις ρίζες της. Στον Πόου επιπλέον θα πρέπει να αναζητήσουμε τις απαρχές της συστηματικής ανάλυσης της ποίησης, όπως διατυπώνονται στο δοκίμιό του Η φιλοσοφία της σύνθεσης. Είναι λοιπόν σε πλείστα όσα σύγχρονός μας, όπως προκύπτει από τη βιογραφία του Ακρόιντ, που τονίζει ότι «ήταν ένας από τους πρώτους αληθινά επαγγελματίες συγγραφείς στη λογοτεχνική ιστορία της Αμερικής».

Πηγή: Το Βήμα (24.12.2010).