Αποφυλακισμένοι, μα κατάδικοι της ανεργίας

«Αποφυλάκιση». Μια λέξη-«κλειδί». Ανοίγει την πόρτα των φυλακών για όσους έχουν εκτίσει τις ποινές. Και διπλοκλειδώνει όποια πόρτα επιχείρησης χτυπήσει την επομένη ο αποφυλακισθείς αναζητώντας δουλειά και ελπίδα. Κάθε χρόνο κατά μέσον όρο αποφυλακίζονται 1.000 άτομα, οι περισσότεροι από τους οποίους επιδιώκουν μια νέα αρχή στη ζωή τους. Ξεκινούν στη συντριπτική τους πλειονότητα σχεδόν από το μηδέν. Κάποιοι δεν έχουν καν σπίτι να επιστρέψουν· το οικογενειακό περιβάλλον τούς έχει «αποβάλει», τιμωρώντας τους κι αυτό με τον τρόπο του για τις πράξεις τους. Η αναζήτηση εργασίας σε αυτές τις συνθήκες είναι όρος επιβίωσης. Αρκεί να νικηθεί η καχυποψία.

Οι αποφυλακισμένοι ζουν με το «στίγμα» της φυλάκισής τους σε κάθε τους επαφή, προειδοποιούν οι ειδικοί και διαπιστώνουν όλες οι σχετικές έρευνες, αφού διαθέτουν ελάχιστες πιθανότητες να προσληφθούν σε κάποια εργασία. Η επιστροφή στο έγκλημα μοιάζει για πολλούς μονόδρομος, για κάποιους ακόμη και στο οργανωμένο, αφού η εμπειρία της φυλακής έχει... προσφέρει τις «τεχνικές γνώσεις» και τις γνωριμίες με «έμπειρους» κακοποιούς.

Οπως επισημαίνει, μιλώντας στο «Βήμα», ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Συμπαράστασης Κρατουμένων κ. Ιωάννης Ν. Παπασαραντόπουλος , «καθημερινά μας επισκέπτεται ένας αποφυλακισμένος ζητώντας μας βοήθεια, αρχικά οικονομική και στη συνέχεια να του βρούμε στέγη. Εχουμε κάνει συμβάσεις με ορισμένα ξενοδοχεία στα οποία μπορούν οι αποφυλακισμένοι να διαμείνουν ως έναν μήνα, ωστόσο οι περισσότεροι δεν εξαντλούν τον χρόνο αυτόν. Βρίσκουν κάποιο σπίτι και φεύγουν». Ο κ. Παπασαραντόπουλος σημειώνει ότι αρκετοί στην πορεία «εξαφανίζονται» από τον σύλλογο και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να επιστρέψουν στο παλιό εγκληματικό περιβάλλον τους, μόνο και μόνο αναζητώντας πόρους για να ζήσουν. Κάποιοι στρέφονται στις μικροκλοπές, ενώ άλλοι στην επαιτεία.

«Συχνά συλλαμβάνουμε τα ίδια άτομα τα οποία, επειδή έχουν μάθει να ζουν μέσα από την παραβατική συμπεριφορά, στο τέλος δεν ενδιαφέρονται καν να κάνουν κάποια εργασία. Εχουν πεισθεί ότι δεν θα τους πάρουν» επιβεβαιώνει αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. «Και πού να βρουν δουλειά... Επικρατεί μια καχυποψία του στυλ “θα με κλέψει“ ή “θα μου χαλά σει και τους άλλους προτού καν τον δοκιμάσω”» συμπληρώνει ο πρόεδρος του «Ονήσιμου».

Στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Συμπαράστασης Κρατουμένων η έκκληση είναι χαρακτηριστική: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα των αποφυλακισμένων είναι η εύρεση εργασίας. Κάνουμε έκκληση. Πολεμήστε την προκατάληψη. Προσλάβετε αποφυλακισμένους. Θέλουν να δουλέψουν, θέλουν να κάνουν μια καινούργια αρχή». Μάλιστα, προκειμένου να δώσουν ένα επιπλέον κίνητρο στους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες, υπενθυμίζουν: «Ο ΟΑΕΔ δίνει τριπλάσια επιδότηση για νέες θέσεις εργασίας αποφυλακισμένων, απεξαρτημένων κ.λπ. ειδικών ομάδων από τις απλές περιπτώσεις ανέργων. Αυτή θα είναι μια γενναία πράξη, μεγαλύτερη από οιοδήποτε άλλο βοήθημα».

Σύμφωνα με στοιχεία της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Ρraksis» από τον Οκτώβριο του 2008 ως και τον Σεπτέμβριο του 2009, το 84% των αποφυλακισμένων που απευθύνθηκαν για βοήθεια στην οργάνωση ήταν άνδρες και η πλειονότητά τους ανήκε στην ηλικιακή ομάδα από 36 ως 45 ετών. Οι περισσότεροι ζητούσαν μια δουλειά. Από το σύνολο των αποφυλακισμένων το 48% ήταν από την Ασία, το 42% από την Ευρώπη και οι υπόλοιποι από την Αφρική.

«Οι αποφυλακισμένοι είναι μια ευπαθής κοινωνικά ομάδα που καλείται να έρθει αντιμέτωπη με μια σειρά προβλήματα:νομικά και εργασιακά είναι κάποια μόνο από αυτά» λέει στο «Βήμα» η δικαστική ψυχολόγος της ΜΚΟ «Ρraksis» κυρία Μαρία Μουδάτσου . «Τα αιτήματα που έρχονται είναι πολλά και η διαδικασία για την επίλυσή τους ιδιαίτερα δύσκολη. Τα πιο συνήθη αφορούν: εργασιακά, νομικά, ιατρικά, οικονομική ενίσχυση, στέγαση, ψυχολογική στήριξη, παρέμβαση για την ενημέρωση κάποιας διαδικασίας από τρίτο (όπως για παράδειγμα διαδικασίες εγγραφής σε ΟΑΕΔ, διαδικασία για επίδομα κ.λπ.)». Σύμφωνα με την κυρία Μουδάτσου «η εργασία, η οποία είναι φυσικά άμεσα συνυφασμένη με την οικονομική εξαθλίωση, η ανάγκη για εύρεση στέγης αλλά και νομικές εκκρεμότητες (ειδικά στις περιπτώσεις αλλοδαπών που έχουν εκτίσει την ποινή τουςαλλά δεν δύναται να μπουν σε κάποια διαδικασία νομιμοποίησης) αποτελούν και τα πλέον προβληματικά πεδία προς διεκπεραίωση. Και όταν η προετοιμασία δεν ξεκινάει από μέσα, γίνεται ακόμη πιο δύσκολη η παρέμβαση έξω- μετά την αποφυλάκιση. Το χαρακτηριστικό του πρώην φυλακισμένου αποτελεί από μόνο του πρόβλημα και η άρνηση από τον περίγυρο ακολουθεί».

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (03.12.2010).