Ολική σεληνιακή έκλειψη και χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου

Το φετινό χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου, η μικρότερης διάρκειας μέρα του έτους, η οποία σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του χειμώνα, συμπίπτει με μια ολική έκλειψη της Σελήνης.

Η έκλειψη, που θα αρχίσει στις 6:33 π.μ. (ώρα Γκρίνουιτς) το πρωί της Τρίτης, θα διαρκέσει περίπου τρεισήμισι ώρες, ενώ η σκιά της Γης θα καλύψει πλήρως το δορυφόρο της από τις 7:41 π.μ. (ώρα Γκρίνουιτς) και για τα επόμενα 72 λεπτά, σύμφωνα με τη NASA. Στην Ελλάδα το φαινόμενο θα συμβεί ουσιαστικά στη «δύση» του φεγγαριού, συνεπώς δεν θα είναι ορατό.

Αν και πρόκειται για σύμπτωση, το γεγονός ότι η έκλειψη συμπίπτει με το ηλιοστάσιο (χειμερινό για όσους ζουν στο βόρειο ημισφαίριο και θερινό για όσους ζουν στο νότιο), σημαίνει ότι -για όσους μπορούν να δουν το φαινόμενο- το φεγγάρι θα εμφανιστεί πολύ ψηλά στο νυχτερινό ουρανό. Αυτό θα συμβεί, επειδή το χειμερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτεί την εποχή που η κλίση του άξονα περιστροφής της Γης βρίσκεται στο πιο μακρινό σημείο σε σχέση με τον Ήλιο, με συνέπεια ο βόρειος πόλος να δείχνει στην μακρύτερη δυνατή κατεύθυνση σε σχέση με τον Ήλιο και ο τελευταίος να βρίσκεται στο χαμηλότερο δυνατό σημείο στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου.

Μια σεληνιακή έκλειψη λαμβάνει χώρα όταν η Γη παρεμβάλλεται (ευθυγραμμίζεται απολύτως) ανάμεσα στη Σελήνη και τον Ήλιο, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο τις ηλιακές ακτίνες να πέσουν στο φεγγάρι. Καθώς η Σελήνη μετακινείται σταδιακά στη ζώνη της σκιάς, την οποία ρίχνει πάνω της η Γη, ο δορυφόρος αλλάζει βαθμιαία χρώματα, από το γκρι προς το πορτοκαλί ή το βαθύ κόκκινο.

Η αλλαγή χρώματος συμβαίνει, επειδή, έμμεσα, το ηλιακό φως μπορεί ακόμα να φτάσει στο φεγγάρι, περνώντας μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης και δημιουργώντας έτσι χρωματικές ανταύγειες πάνω στη Σελήνη. Αντίθετα με τις ηλιακές εκλείψεις, οι σεληνιακές εκλείψεις είναι απολύτως ασφαλείς για παρατήρηση με γυμνά μάτια.

Το φαινόμενο, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, θα είναι πλήρως ορατό μόνο στη βόρεια και νότια Αμερική, τη βορειοδυτική Ευρώπη (Σκανδιναβικές χώρες και Ισλανδία) και στη νοτιοανατολική Ασία. Υπολογίζεται ότι περίπου ενάμισι δισεκατομμύριο άνθρωποι του πλανήτη μας θα μπορέσουν να δουν την έκλειψη, στο βαθμό που το επιτρέπουν οι κατά τόπους καιρικές συνθήκες.

Η προηγούμενη ολική σεληνιακή έκλειψη είχε γίνει στις 21 Φεβρουαρίου του 2008. Το 2011, θα υπάρχουν δύο ολικές σεληνιακές εκλείψεις στη Γη, στις 15 Ιουνίου και στις 10 Δεκεμβρίου. Την επόμενη φορά που θα συμπέσουν πανσέληνος, ολική σεληνιακή έκλειψη και χειμερινό ηλιοστάσιο θα είναι στις 21 Δεκεμβρίου 2094.

Πηγή: Η Καθημερινή (20.12.2010).