Επτά μύθοι και αλήθειες για το ΔΝΤ

Η προσφυγή στο ΔΝΤ σημαίνει δυσάρεστα μέτρα που θα αγγίξουν κυρίως το Δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, με μειώσεις μισθών και συντάξεων. Από την άλλη πλευρά, όμως, διασφαλίζει όχι μόνο τους ξένους ομολογιούχους, που βλέπουν να απομακρύνεται (σ.σ. αλλά να μη διαγράφεται) το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους, αλλά και τις καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες. Oσο για τις ρητορείες περί απώλειας της ανεξαρτησίας και εισβολής του αμερικανικού καπιταλισμού και του νεοφιλελεύθερου εξτρεμισμού, ανήκουν είτε στη σφαίρα του μύθου, είτε στην ιστορία...

1. Κινδυνεύουν οι καταθέσεις στις τράπεζες. Μύθος
Από τη στιγμή που εκλήθη το ΔΝΤ, όχι. Ο διεθνής οργανισμός προσφέρει πολύτιμη χρηματοδότηση και προφύλαξη των ομολόγων της χώρας -άρα και των τραπεζών της- από τις ασφυκτικές πιέσεις των αγορών. Σε καμιά περίπτωση παρέμβασης του ΔΝΤ δεν έχουν χαθεί καταθέσεις. Είναι γεγονός όμως ότι στην περίπτωση της Αργεντινής, η κυβέρνηση της χώρας μπλόκαρε τις καταθέσεις. Αυτό έγινε προκειμένου να αποτραπεί η φυγή κεφαλαίων, καθώς προχώρησε σε υποτίμηση του νομίσματος, που μέχρι τότε είχε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο.

2. Επίκειται αναδιάρθρωση του χρέους. Ανοιχτό ενδεχόμενο
Το σενάριο φέρεται να συζητήθηκε στην κυβέρνηση, κάποια στελέχη της μάλιστα το έθεσαν και δημοσίως. Η εμπλοκή του ΔΝΤ φέρεται να απομακρύνει αυτό το ενδεχόμενο, αλλά δεν το αποκλείει. Καθώς όμως κυκλοφόρησαν εκθέσεις ξένων τραπεζών με εκτιμήσεις περί αναδιάρθρωσης του χρέους ακόμη και κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων με το ΔΝΤ, ο γενικός διευθυντής του οργανισμού Ντομινίκ Στρος-Καν χρειάσθηκε να τονίσει κατηγορηματικά ότι δεν τίθεται ζήτημα αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους. Είναι πάντως ένα ενδεχόμενο.

3. Στο εξής θα κυβερνούν οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ. Μύθος
Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ θα παρακολουθούν την εφαρμογή των συμφωνηθέντων με την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να εγκρίνουν την απελευθέρωση των δόσεων του δανείου. Στο πλαίσιο της συμφωνίας με το ΔΝΤ, και κατόπιν διαπραγματεύσεων με την ελληνική κυβέρνηση, οι δύο πλευρές θα καταλήξουν σε μία επιστολή προθέσεων. Σε αυτήν, η ελληνική κυβέρνηση θα αναφέρει τα μέτρα που θα λάβει σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια του ΔΝΤ. Η εμπλοκή των στελεχών του ΔΝΤ περιορίζεται στην παρακολούθηση των υποχρεώσεων που θα αναλάβει η κυβέρνηση, εφόσον επιθυμεί τα χρήματα του ΔΝΤ.

4. Το ΔΝΤ είναι όργανο του αμερικανικού καπιταλισμού. Μύθος
Αν και εδρεύει στην Ουάσιγκτον, ο επικεφαλής του ΔΝΤ είναι Ευρωπαίος. Αυτή είναι, εδώ και δεκαετίες, η άτυπη συμφωνία μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικανών. Κάποιοι Ρεπουμπλικανοί, μάλιστα, θεωρούν το ΔΝΤ όργανο των Ευρωπαίων και, υπό την ηγεσία ενός Γάλλου σοσιαλιστή όπως ο Ντομινίκ Στρος-Καν, υπερβολικά προοδευτικό. Είναι χαρακτηριστική η απροθυμία που επέδειξε η προηγούμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ να προικοδοτήσει με επιπλέον κεφάλαια τον διεθνή οργανισμό. Ο άνθρωπος που ηγείται του ευρωπαϊκού του τμήματος επίσης είναι Ευρωπαίος, ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας Μάρεκ Μπέλκα.

5. Ακολούθησε νεοφιλελεύθερες, επώδυνες συνταγές. Αλήθεια
Οι συνταγές που ακολουθούσε στο παρελθόν το Ταμείο, τη δεκαετία του '80 στη Λατινική Αμερική και στα τέλη της δεκαετίας του '90 στην Ασία, ήταν πράγματι νεοφιλελεύθερες. Οπως αποκαλύπτει ο οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς, που είχε θητεύσει στο ΔΝΤ, υπήρχε μία εποχή που ο διεθνής οργανισμός ακολουθούσε χωρίς δεύτερη σκέψη λύσεις που και επώδυνες ήταν και δεν είχαν αποτέλεσμα. Σήμερα, όμως, έχει εγκαταλείψει κάποιες από τις ορθοδοξίες του παρελθόντος, όπως το αίτημα απελευθέρωσης των κεφαλαιακών ροών, ενώ έχει εξαιρέσει από τις προϋποθέσεις πολιτικές όπως οι ιδιωτικοποιήσεις και η απελευθέρωση των αγορών.

6. Θα ζητήσει αυστηρότερα μέτρα, όπως περικοπές στο Δημόσιο. Αλήθεια
Πολλοί οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η άσκηση που καλείται να λύσει η Ελλάδα είναι από τις μεγαλύτερες προσπάθειες δημοσιονομικής προσαρμογής στην ιστορία. Σύμφωνα με υπολογισμούς, θα κληθούμε να εξοικονομήσουμε 10 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε δύο χρόνια. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, μεγάλη έμφαση θα δοθεί στον περιορισμό του υπέρογκου δημόσιου τομέα. Αυτό δείχνει και η πρόσφατη εμπειρία χωρών όπως η Ρουμανία, όπου επίσης προωθούνται περικοπές μισθών και μείωση των εργαζόμενων στο Δημόσιο.

7. Οι περικοπές μισθών και συντάξεων θα αγγίξουν και τον ιδιωτικό τομέα. Αλήθεια.
Το ΔΝΤ εστιάζει στη μείωση του κόστους παραγωγής, και μία γεύση του τι έπεται δίνουν οι συστάσεις που είχε κάνει στην τελευταία του έκθεση για την Ελλάδα. Σε αυτή, το ΔΝΤ ζητούσε τριμερές κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ εργοδοτών, συνδικάτων και Δημοσίου, με στόχο τη συγκράτηση των μισθών. Στο στόχαστρο έβαζε και τις συντάξεις, προτείνοντας μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης και υπολογισμό των συντάξεων με βάση τις αποδοχές όλου του εργασιακού βίου και όχι των τελευταίων πέντε ετών.

Πηγή: άρθρο της Κ.Σώκου στην Καθημερινή (25.04.2010).