Οι επιπόλαιοι ηδονιστές αντιήρωες δεν έχουν εποχές

Η σχέση του ζωγράφου Γιάννη Ψυχοπαίδη με την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη ξεκίνησε, όπως και αρκετών ακόμα Ελλήνων, από τα μαθητικά του χρόνια.

Με τον καιρό, όμως, αυτή η σχέση εμπλουτίστηκε, βάθυνε και το ποιητικό σύμπαν του ποιητή πήρε στη ζωή του ζωγράφου τον ρόλο ενός ιδιόμορφου και αρκετά προσωπικού καταφυγίου. Εδώ και είκοσι χρόνια δημιουργεί ο Γιάννης Ψυχοπαίδης, ανάμεσα σε ποικίλες ενότητες, πίνακες με έντονα χρώματα και αδρές γραμμές αντλώντας έμπνευση τόσο από τα ποιήματα όσο και από την προσωπικότητα του νομπελίστα.

Φέτος συναντά εκ νέου τον Σεφέρη μ' έναν απρόβλεπτο τρόπο. Παρουσιάζει από το Σάββατο στον Πόρο και στην γκαλερί «Citronne» του νησιού μια νέα σειρά ζωγραφικών έργων (45 ακουαρέλες και χρωματιστά μολύβια σε χαρτί) με τίτλο «Ο Ηδονικός Ελπήνωρ», που δανείστηκε από το ομώνυμο μεσαίο μέρος του ποιήματος του Σεφέρη «Κίχλη», το οποίο ο ποιητής έγραψε το 1946 στον Πόρο. Ο διάλογος ανάμεσα στον ποιητή και τον ζωγράφο αποκτά ακόμα μία ενδιαφέρουσα διάσταση από το γεγονός ότι η γκαλερί «Citronne» βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τη «Βίλα Γαλήνη», όπου ο Σεφέρης παραθέριζε και είχε γράψει αρκετά από τα ποιήματά του, ανάμεσα στα οποία και την «Κίχλη».

Στην κουβέντα μας ο ζωγράφος ξεκαθαρίζει ότι δεν επιχείρησε ποτέ να εικονογραφήσει τον λόγο ή τις ποιητικές εικόνες του Σεφέρη. Η ζωγραφική προσέγγιση των ποιημάτων βασίζεται στην προσωπική συνολική μνήμη του ζωγράφου και σε στοιχεία βιωματικά. Αυτή τη φορά ο Γιάννης Ψυχοπαίδης φέρνει στο φως τον ομηρικό Ελπήνορα, σύντροφο του Οδυσσέα, που «τσακίστηκε» από τη στέγη του Ανακτόρου της Κίρκης ύστερα από ένα γλέντι. Επιχειρεί να μεταφέρει με εικαστικό τρόπο στους πίνακες, ως σημείο αναφοράς, στοιχεία από τον σεφερικό «Ηδονικό Ελπήνορα». «Μ' ενδιαφέρει που ο Ελπήνορας σκοτώνεται σε μια κουτή συγκυρία μετά την κραιπάλη. Είναι ένας τραγικός αντιήρωας με επιπόλαιο θάνατο και νομίζω ότι η περίπτωσή του έχει μια υπόγεια σχέση με τη δική μας, σύγχρονη πραγματικότητα», λέει ο Γιάννης Ψυχοπαίδης.

Στους πίνακές του διακρίνουμε, ανάμεσα σε έντονα χρώματα, προτομές και μέλη αρχαίων αγαλμάτων, αρχαία σπαράγματα, λουλούδια, ξερολιθιές, μάσκες, σπασμένους χάρακες και μέτρα, σύγχρονες κοστουμαρισμένες φιγούρες χωρίς πρόσωπο. Ο Ελπήνωρ απεικονίζεται επαναληπτικά, με το δηλωτικό κουπί, δίπλα σε μια βάρκα, αναφορά όχι μόνο στον τίτλο της ενότητας αλλά και στην έννοια της ταυτότητας, βασικό θέμα στον κόσμο του Ψυχοπαίδη. Τα ετερόκλητα σπαράγματα εικόνων μοιάζουν με ατάκτως ερριμμένα «γράμματα» που οι θεατές καλούνται να συνθέσουν το νόημά τους.

«Πιο πολύ με ενδιέφερε να αντιπαραθέσω στους πίνακες διαφορετικές εικόνες, τοπία και βιωματικά στοιχεία, να δημιουργήσω συγκρουσιακές σχέσεις και την αίσθηση παραστάσεων κατακερματισμένων», λέει ο ζωγράφος. Και επισημαίνει τον διαφορετικό τρόπο που προσέγγισε σε σχέση με το παρελθόν την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Με λιγότερο θεατρικά ή λυρικά στοιχεία, με εικόνες σκληρές, έντονες και μια αφήγηση υπόγεια δραματική, που ταιριάζει στην εποχή μας.

Πηγή: Ελευθεροτυπία (01.07.2010).