Ελεύθερο λογισμικό για όλους τους χρήστες Η/Υ με αναπηρία

Το εργαστήριο προσβασιμότητας του τμήματος πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών του πανεπιστημίου Αθηνών, ανέπτυξε την ιστοθέση http://access.uoa.gr/fs/ η οποία διαθέτει έγκυρες δομημένες πληροφορίες για δωρεάν και ελεύθερα διαθέσιμες εφαρμογές λογισμικού Υποστηρικτικών Τεχνολογιών Πληροφορικής (ΥΤΠ) στους χρήστες με αναπηρία.

Πρόκειται για επανάσταση. Τόσο διότι το κόστος των ΥΤΠ είναι παγκοσμίως υψηλότατο και ενίοτε απαγορευτικό για τους χρήστες με αναπηρία, όσο και διότι οι πληροφορίες σχετικά με τα συγκεκριμένα προϊόντα είναι διάσπαρτες και πρακτικά μη χρηστικές στην μεγάλη πλειοψηφία.

Το δωρεάν λογισμικό για ΑμεΑ του πανεπιστημίου Αθηνών έχει ήδη τύχει της διεθνούς επιστημονικής αναγνώρισης. Η επίσημη διεθνής παρουσίαση της ιστοθέσης, θα έχει την μορφή επιστημονικής ανακοίνωσης στο 12ο Intrnational Conference on Computer helping people with Special Needs που διεξάγεται στην Βιέννη 14 – 16 Ιουλίου. Μέσω της σελίδας ο επικεφαλής του εργαστηρίου προσβασιμότητας και εμπνευστής του ελεύθερου/δωρεάν για ΑμεΑ λογισμικού Γιώργος Κουρουπέτρογλου, παρουσιάζει αναλυτικά την “μικρή επανάσταση” που γεννήθηκε μετά από επίμονη και συστηματική δουλειά δύο και πλέον χρόνων.

Γράφει ο καθηγητής πληροφορικής Γιώργος Κουρουπέτρογλου, μυώντας τους χιλιάδες Ελληνες με αναπηρία χρήστες Η/Υ στα βασικά μυστικά του ελεύθερου δωρεάν λογισμικού:

Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια σημαντικές, πολλές φορές μοναδικές, λύσεις για τη διευκόλυνση των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) στις καθημερινές τους δραστηριότητες αλλά και την κοινωνική τους ένταξη. Οι λύσεις αυτές είναι γνωστές γενικά ως Υποστηρικτικές Τεχνολογίες Πληροφορικής (ΥΤΠ) ή και βοηθήματα Πληροφορικής για ΑμεΑ. Δυστυχώς στη χώρα μας μέχρι σήμερα οι ασφαλιστικοί φορείς δεν αναγνωρίζουν τη δαπάνη αγοράς των ΥΠΤ, όπως το κάνουν με τις παραδοσιακές συμβατικές λύσεις (π.χ. αναπηρικό αμαξίδιο, μπαστούνι τυφλού, κλπ). Έτσι, ένα από τη κύρια προβλήματα των ΥΤΠ που αντιμετωπίζουν οι χρήστες είναι ότι θα πρέπει να καταβάλουν οι ίδιοι το υψηλό κόστος των προϊόντων αυτών. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το υψηλό τους κόστος δεν αποτελεί ιδίωμα, της Ελληνικής αγοράς, αλλά παγκόσμιο φαινόμενο.

Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις που το κόστος δεν αποτελεί θέμα, οι εν δυνάμει χρήστες των ΥΤΠ έχουν μπροστά τους ένα δεύτερο εμπόδιο: τη διασπορά των πληροφοριών, δηλαδή που μπορεί κανείς να βρει τέτοιου είδους προϊόντα. Συνήθως πληροφορίες για εφαρμογές πληροφορικής είναι διαθέσιμες στην ιστοθέση κάθε προϊόντος στο διαδίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο όμως, δεν μπορεί κανείς να έχει μια γενική, συγκριτική εικόνα των διαθέσιμων λύσεων. Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών, υπάρχουν σήμερα στο διαδίκτυο μερικές ιστοθέσεις που λειτουργούν ως κατάλογοι απογραφής των διαθέσιμων δωρεάν ελεύθερων ΥΤΠ. Άλλα προβλήματα που ανακύπτουν όταν πρόκειται να επιλεγεί ένα προϊόν ΥΤΠ περιλαμβάνουν θέματα συμβατότητας και τον περιορισμένο αριθμό των φυσικών γλωσσών που υποστηρίζουν.

Σε πολλές περιπτώσεις, το λογισμικό δεν είναι συμβατό (κοινώς «δεν τρέχει») στο λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή του χρήστη. Επιπλέον, για τους χρήστες που δεν χρησιμοποιούν την Αγγλική γλώσσα, το να βρουν μια εφαρμογή που να «μιλά» τη γλώσσα τους πολλές φορές δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει πιστοποίηση ότι ένα ελεύθερα διαθέσιμο λογισμικό ΥΤΠ έχει ελεγχθεί ως προς τη χρηστικότητα και σταθερότητά του από μια ομάδα ειδικών. Ο έλεγχος αυτός έχει μεγάλη σημασία καθόσον το ελεύθερα διαθέσιμο λογισμικό συνήθως δεν συνοδεύεται από εγγύηση, τεχνική υποστήριξη του χρήστη ή αναλυτικά εγχειρίδια χρήσης. Τέλος, στις ιστοθέσεις που λειτουργούν ως κατάλογοι απογραφής οι παρουσιάσεις των διαφόρων προϊόντων ΥΤΠ δεν γίνονται με συνέπεια, δηλαδή οι πληροφορίες για τα προϊόντα δεν καλύπτουν όλες τις βασικά ερωτήματα των πιθανών χρηστών και δεν παρουσιάζονται στο ίδιο βαθμό λεπτομέρειας.

Με σκοπό να διευκολύνουμε τα ΑμεΑ να εντοπίσουν, να επιλέξουν και να έχουν στη διάθεσή τους χωρίς κόστος εφαρμογές ΥΤΠ, αναπτύξαμε στο Εργαστήριο Προσβασιμότητας του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών την πρωτοποριακή όχι μόνο για τα Ελληνικά αλλά και για τα διεθνή δεδομένα ιστοθέση http://access.uoa.gr/fs η οποία παρέχει ύστερα από έλεγχο, έγκυρες και καλά δομημένες πληροφορίες για δωρεάν ελεύθερα διαθέσιμες εφαρμογές λογισμικού ΥΤΠ για ΑμεΑ.

Το δωρεάν λογισμικό είναι διαθέσιμο σε τρεις κύριες μορφές: λογισμικό ανοικτού κώδικα, δωρεάν διαθέσιμο (freeware) λογισμικό και διαμοιραζόμενο (shareware). Λογισμικό ανοικτού κώδικα σημαίνει ότι ο κατασκευαστής του διαθέτει δωρεάν και των «κώδικα» της εφαρμογής, έτσι ώστε προγραμματιστές να μπορούν να το τροποποιούν. Δωρεάν διαθέσιμο (freeware) είναι το λογισμικό που παρέχεται δωρεάν, αλλά αυτός που το ανέπτυξε διατηρεί όλα τα δικαιώματα (copyrighted),επομένως ελέγχει ο ίδιος τη διάθεσή του και μόνο αυτός μπορεί να το τροποποιεί.

Το διαμοιραζόμενο (shareware) λογισμικό διανέμεται δωρεάν συνήθως ως δοκιμαστικό, με την προϋπόθεση ο χρήστης ίσως χρειαστεί ή θα πρέπει οπωσδήποτε να πληρώσει γι’ αυτό μετέπειτα (για παράδειγμα μετά από κάποιο χρονικό διάστημα δωρεάν χρήσης). Άλλα διαμοιραζόμενα λογισμικά (που ονομάζονται και liteware) προσφέρονται δωρεάν αλλά με κάποιες λειτουργικές τους δυνατότητες «κλειδωμένες» ή μη ενεργοποιημένες, ώστε να ωθήσουν τον χρήστη να αγοράσει το πλήρες προϊόν που δεν έχει περιορισμούς.

Διαβάστε περισσότερα στην Ελευθεροτυπία (06.06.2010).