Μπαμπάδες εν δράσει

Αδειες αρκετών μηνών για τους πατέρες προβλέπει η σουηδική νομοθεσία, συμβάλλοντας σε έναν ορισμό του ανδρισμού. Οι Σουηδοί βρίσκουν όλο και πιο ελκυστική την ιδέα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, την ώρα που η σύζυγος εργάζεται...

O Μάικλ Κάρλσον διαθέτει ένα όχημα για το χιόνι, δύο κυνηγετικά σκυλιά και πέντε όπλα. Στον ελεύθερο χρόνο του, ο αρχιφύλακας κυνηγά ελάφια και ανταλλάσσει απόψεις με άλλους πατέρες για το πώς θα αποχωριστεί το παιδί την πάνα του. Κρατώντας τη μόλις δύο μηνών Σίρι στα χέρια του, δεν μπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν εάν δεν έπαιρνε πατρική άδεια. «Ολοι παίρνουν τέτοια άδεια», λέει. Από το κέντρο της Στοκχόλμης έως αυτό το χωριό, στα νότια του Αρκτικού Κύκλου, το 85% των σουηδών πατεράδων παίρνουν άδεια μετά τη γέννηση των παιδιών τους. Οσοι δεν το κάνουν, δέχονται την κριτική συγγενών και φίλων. Ενώ άλλες χώρες ασχολούνται ακόμα με τη μητρική άδεια και τα δικαιώματα των γυναικών, η Σουηδία ίσως αποτελεί μια ματιά στο μέλλον.

Στη πατρίδα των Βίκινγκς, στην καρδιά του θέματος της ισότητας των φύλων βρίσκονται οι άνδρες. Ο κεντροδεξιός υπουργός Οικονομικών με την κοτσίδα αυτοχαρακτηρίζεται φεμινιστής, στις διαφημίσεις για καθαριστικά σπανίως εμφανίζονται γυναίκες και στα νηπιαγωγεία απαγορεύονται τα βιβλία που περιέχουν διακρίσεις φύλου στα ζώα. Εδώ και 40 χρόνια οι κυβερνήσεις όλων των πολιτικών αποχρώσεων έχουν ψηφίσει νόμους που δίνουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα στη δουλειά και στους άνδρες ίσα δικαιώματα στο σπίτι. Ομως τη βαθιά κοινωνική αλλαγή την προκάλεσαν νόμοι οι οποίοι προβλέπουν τουλάχιστον δύο μήνες πληρωμένης άδειας αποκλειστικά για τον πατέρα.

Οι εταιρείες έχουν φτάσει να αναμένουν από τους υπαλλήλους τους να πάρουν γονεϊκή άδεια ανεξαρτήτως φύλου και δεν τιμωρούν τους άνδρες εργαζομένους όταν έρχεται η ώρα των προαγωγών. Αυτό βοηθά τους μισθούς των γυναικών και η αλλαγή στον ρόλο των πατέρων θεωρείται ότι έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην πτώση των ποσοστών διαζυγίου. Ομως το πιο εντυπωσιακό είναι ο νέος ορισμός του ανδρισμού που δημιουργείται. «Πολλοί άνδρες δεν θέλουν πλέον να καθορίζονται από τη δουλειά τους», λέει ο Μπενγκτ Βέστερμπεργκ, που ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Σουηδίας το 1995 καθιέρωσε τον ένα μήνα πατρικής άδειας. «Πολλές γυναίκες περιμένουν τώρα από τους συζύγους τους να πάρουν άδεια για να φροντίσουν τα παιδιά».

Νέο είδος ανδρισμού. Η Μπιργκίτα Ολσον, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, προσθέτει: «Οι “μάτσο” με τις αξίες των δεινοσαύρων δεν περιλαμβάνονται καν στον κατάλογο των γυναικείων περιοδικών με τα 10 στοιχεία που κάνουν έναν άνδρα επιθυμητό». Η Ολσον- που προτρέπει τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. να δώσουν μεγαλύτερη αξία στους πατεράδες- είναι εννέα μηνών έγκυος και ο σύζυγός της, καθηγητής Νομικής, θα πάρει άδεια όταν γεννηθεί το παιδί τους. «Τώρα οι άνδρες μπορούν να τα έχουν όλα - να είναι επιτυχημένοι και στην καριέρα τους και ως γονείς», λέει. «Πρόκειται για ένα νέο είδος ανδρισμού. Πιο ωφέλιμο και πλήρες». Πίσω, στο χωριό του Κάρλσον, η σύζυγός του Σοφία λέει ότι βρίσκει τον άνδρα της πιο γοητευτικό «όταν βρίσκεται στο δάσος με την καραμπίνα στον ώμο του και το μωρό στην πλάτη».

Ανασφάλεια. Σε αυτό τον νέο κόσμο των φύλων, ορισμένες γυναίκες παραπονιούνται ότι οι σουηδοί άνδρες είναι πολύ πολιτικά ορθοί πλέον για να φλερτάρουν σε μπαρ. Και κάποιοι άνδρες παραδέχονται ότι περιστασιακά τους βασανίζει ανασφάλεια. «Ξέρω ότι η γυναίκα μου περιμένει να πάρω γονεϊκή άδεια», λέει ένας γνωστός δημοσιογράφος του ραδιοφώνου που πρόσφατα πήρε έξι μήνες άδεια για το τρίτο του παιδί. «Ομως εάν ήμουν σε ένα έρημο νησί με εκείνη και τον Ταρζάν, ελπίζω ότι θα διάλεγε εμένα».

Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).