Πραγματοποιήθηκε, σήμερα (30-6-2010), η 2η συνεδρίαση της Εθνικής Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας, υπό την προεδρεία του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, Δημήτρη Ρέππα, και με τη συμμετοχή της Υφυπουργού Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Εύης Χριστοφιλοπούλου, του Υφυπουργού Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων, Νίκου Σηφουνάκη, του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων, Χάρη Τσιόκα, καθώς και εκπροσώπων του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Συγκοινωνιολόγων, εκπροσώπων Ομοσπονδιών και άλλων φορέων.
Στη συνεδρίαση συζητήθηκε και αποφασίστηκε η ένταξη της κυκλοφοριακής αγωγής στα νέα αναλυτικά προγράμματα από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο και ξεκινά άμεσα η συστηματική διδασκαλία της κυκλοφοριακής αγωγής στα 800 Δημοτικά με ενιαίο πρόγραμμα, από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο του μαθήματος της Αγωγής Υγείας.
Παράλληλα, αποφασίστηκε η συνεργασία του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων με το Υπουργείο Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για την πλήρη αξιοποίηση των Πάρκων Κυκλοφοριακής Αγωγής σε όλη τη χώρα, προκειμένου οι μικροί μαθητές να αποκτούν πέρα από τη θεωρητική και πρακτική εμπειρία μέσα από την εξάσκηση τους σε θέματα ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς με επισκέψεις στα Πάρκα Κυκλοφοριακής Αγωγής.
Όπως δήλωσε ο Υπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων Δημήτρης Ρέππας: «Η κοινωνία μας, που έχει από την κυκλοφορία τραυματίες και θύματα, έχει ευαισθητοποιηθεί και ανταποκρίνεται στις προσπάθειές μας για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Αποφασίσαμε σήμερα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων την εισαγωγή του μαθήματος της κυκλοφοριακής αγωγής στα Δημοτικά σχολεία με τη νέα σχολική χρονιά. Η προσπάθειά μας αυτή αποτελεί το πρώτο αλλά καθοριστικό βήμα για να δώσουμε στην κοινωνία τους μαθητές με γνώσεις και εμπειρία στην ασφαλή κυκλοφορία. Παράλληλα σε συνεργασία με την Τοπική αυτοδιοίκηση, θα αξιοποιηθούν και θα λειτουργήσουν τα Πάρκα Κυκλοφοριακής Αγωγής σε όλη τη χώρα, προκειμένου οι μαθητές των σχολείων ύστερα από επισκέψεις τους να αποκτήσουν και πρακτική εκπαίδευση στη ασφαλή κυκλοφορία. Είναι βέβαιο ότι η θεωρητική και πρακτική προετοιμασία και γνώση των μαθητών για στην ασφαλή κυκλοφορία, αποτελεί το πρώτο αλλά καθοριστικό βήμα που θα αποδώσει σημαντικούς καρπούς για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στη χώρα μας».
Ο Υπουργός τόνισε ακόμη ότι στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων θα λειτουργήσει χώρος επικοινωνίας και διαλόγου με την Εθνική Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας.
Από την πλευρά της, η Υφυπουργός Παιδείας Εύη Χριστοφιλοπούλου τόνισε την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας και προανήγγειλε στο τριετές πρόγραμμα εκπαίδευσης δασκάλων και καθηγητών, το οποίο θα απευθύνεται σε περισσότερους από 100.000 εκπαιδευτικούς. Θα ενταχτεί ως ανεξάρτητη δράση ένα πρόγραμμα για την οδική αγωγή. Εντάσσεται επίσης η κυκλοφοριακή αγωγή και σε άλλες ομάδες του ενήλικου πληθυσμού, όπως π.χ. στα προγράμματα του ΙΔΕΚΕ για τις σχολές Γονέων, στα σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, στα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων κ.λπ.
«Στα πλαίσια του Νέου Σχολείου», τόνισε η κα Χριστοφιλοπούλου, «η κυκλοφοριακή αγωγή εντάσσεται συστηματικά από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο, με ανάλογους αλληλοσυνδεόμενους στόχους. Ανάλογα με τη βαθμίδα θα είναι μάθημα ή δραστηριότητα ή συνδυασμός και των δύο. Επίσης εντάσσεται στα αναλυτικά προγράμματα διαφόρων μαθημάτων (υπάρχει πρόταση). Άμεσα, δηλαδή από τον επόμενο Σεπτέμβριο, ξεκινάμε την υλοποίηση στα 800 ολοήμερα δημοτικά σχολεία με ενιαίο πρόγραμμα».
Στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (γυμνάσιο) εξετάζεται η δυνατότητα παροχής Πιστοποιητικού γνώσεων και δεξιοτήτων στην κυκλοφοριακή αγωγή.
Ο Υφυπουργός Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων Νίκος Σηφουνάκης στην παρέμβασή του τόνισε ότι το ΕΣΟΑ «δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής και έκφρασης σε φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της οδικής ασφάλειας και μέχρι πρόσφατα, δεν είχαν τη δυνατότητα να ακουστούν. Για να είναι ένα ουσιαστικό όργανο σχεδιασμού και παρέμβασης για την οδική ασφάλεια, συνδέθηκε με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου και με τη Συντονιστική Γραμματεία της Διυπουργικής Επιτροπής για την Οδική Ασφάλεια. Οι συνεδριάσεις του ΕΣΟΑ θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένη θεματική ώστε να τίθενται στόχοι και να υπάρχουν μετρήσιμα αποτελέσματα, δηλαδή εφαρμογή και παρακολούθηση όσων αποφασίστηκαν».
Ζήτησε επίσης να οριστούν άμεσα προδιαγραφές για τα μηνύματα για την οδική ασφάλεια. Η επικοινωνία θα πρέπει να είναι ενιαία και ίσως χρειαστεί να γίνει και μια σύσκεψη με όλα τα τηλεοπτικά μέσα.
Ο Γενικός Γραμματέας Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων, Χάρης Τσιόκας ζήτησε να γίνουν οι Δήμοι πυρήνες επιμόρφωσης κυκλοφοριακής αγωγής, αξιοποιώντας τα Πάρκα Κυκλοφοριακής Αγωγής, να καθοριστούν τα προσόντα των εκπαιδευτών και να γίνεται αξιολόγηση των εκπαιδευτικών βοηθημάτων από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Τετάρτη 30 Ιουνίου 2010
Καλός φοιτητής, καλό πανεπιστήμιο
Οι επιδόσεις των φοιτητών στα πανεπιστημιακά μαθήματα, η διάρκεια των σπουδών τους μέχρι την απονομή του πτυχίου, η απορροφητικότητά τους στην αγορά εργασίας και άλλα κριτήρια που αφορούν τους φοιτητές θα συμπεριληφθούν πιθανότατα στην αξιολόγηση των πανεπιστημίων.
Στον νέο νόμο πλαίσιο για τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που - όπως ανακοίνωσε το περασμένο Σάββατο στην 64η Σύνοδο Πρυτάνεων η κ. Αννα Διαμαντοπούλου- επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να αρχίσει από τον Σεπτέμβριο διαβούλευση θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική λογοδοσία και αξιολόγηση των ιδρυμάτων, προκειμένου η Πολιτεία να τους παραχωρήσει πλήρη οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Τα ιδρύματα θα υπογράφουν ένα 4ετές «συμβόλαιο» με το υπουργείο Παιδείας και στη συνέχεια θα αυτοδιαχειρίζονται όλα τα κονδύλια που τους αναλογούν.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», σχεδιάζεται να συμπεριληφθούν στα κριτήρια της αξιολόγησης (άρα και χρηματοδότησης) κάθε ιδρύματος και στοιχεία που αφορούν τους φοιτητές. Τέτοια κριτήρια θα είναι οι επιδόσεις των φοιτητών, το πόσοι ολοκληρώνουν τις σπουδές εντός του προβλεπόμενου χρόνου και πόσοι καθυστερούν, αλλά και το αν και πόσο σύντομα βρίσκουν εργασία οι απόφοιτοι σε τομείς της ειδικότητάς τους. Το κριτήριο της διάρκειας των σπουδών είναι σημαντικό για πολλά ΑΕΙ, δεδομένου ότι σήμερα, και παρά το γεγονός ότι η έννοια του «αιώνιου φοιτητή» έχει τύποις καταργηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, ποσοστό 42% των φοιτητών ολοκληρώνει τις σπουδές αρκετά αργότερα από την προβλεπόμενη διάρκειά τους, ενώ η χώρα μας εμφανίζει και το μικρότερο στην Ε.Ε. ποσοστό αποφοίτων, με λιγότερους από 10 αποφοί τους ανά 100 φοιτητές. Θετικοί οι πρυτάνεις
Στην προοπτική αυτή είναι θετικοί και οι πρυτάνεις των ιδρυμάτων, οι οποίοι στην ανακοίνωσή τους μετά τη Σύνοδο ανέφεραν ότι «θα πρέπει να ορισθεί ο χρόνος της μέγιστης διάρκειας της φοίτησης, κατά τα διεθνή πρότυπα». Επίσης, θετικοί εμφανίζονται και όσον αφορά τον επερχόμενο «Καλλικράτη», δηλαδή τις ενοποιήσεις, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, σημειώνοντας ωστόσο ότι οι αναγκαίες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν με πρωτοβουλία των ίδιων των ιδρυμάτων προς την κατεύθυνση της διοικητικής συνεργασίας, της συγχώνευσης εκπαιδευτικών μονάδων, της ένταξης των τμημάτων σε σχολές, για τη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας και την αντιμετώπιση φαινομένων γιγαντισμού. Αντιθέτως, επιφυλάξεις εκφράζουν οι πανεπιστημιακοί για τα Συμβούλια Διοίκησης που σχεδιάζεται να αντικαταστήσουν τις πρυτανικές αρχές (οι οποίες θα αποφασίζουν μόνο επί ακαδημαϊκών θεμάτων), καθώς προβλέπεται συμμετοχή και εξωπανεπιστημιακών στη διοίκηση των ΑΕΙ.
Επίσης, στο νέο εξεταστικό σύστημα που θα μελετηθεί μαζί με τις αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια θα έχουν μεγαλύτερο ρόλο καθώς θα καθορίζουν τη βαρύτητα των μαθημάτων, ενώ η εισαγωγή των νέων φοιτητών θα γίνεται πλέον σε επίπεδο σχολής και μετά το πρώτο έτος, βάσει των επιδόσεών τους (που φυσικά θα κρίνουν τα ΑΕΙ) θα πηγαίνουν σε συγκεκριμένο τμήμα.
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (29.06.2010).
Στον νέο νόμο πλαίσιο για τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που - όπως ανακοίνωσε το περασμένο Σάββατο στην 64η Σύνοδο Πρυτάνεων η κ. Αννα Διαμαντοπούλου- επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να αρχίσει από τον Σεπτέμβριο διαβούλευση θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική λογοδοσία και αξιολόγηση των ιδρυμάτων, προκειμένου η Πολιτεία να τους παραχωρήσει πλήρη οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Τα ιδρύματα θα υπογράφουν ένα 4ετές «συμβόλαιο» με το υπουργείο Παιδείας και στη συνέχεια θα αυτοδιαχειρίζονται όλα τα κονδύλια που τους αναλογούν.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», σχεδιάζεται να συμπεριληφθούν στα κριτήρια της αξιολόγησης (άρα και χρηματοδότησης) κάθε ιδρύματος και στοιχεία που αφορούν τους φοιτητές. Τέτοια κριτήρια θα είναι οι επιδόσεις των φοιτητών, το πόσοι ολοκληρώνουν τις σπουδές εντός του προβλεπόμενου χρόνου και πόσοι καθυστερούν, αλλά και το αν και πόσο σύντομα βρίσκουν εργασία οι απόφοιτοι σε τομείς της ειδικότητάς τους. Το κριτήριο της διάρκειας των σπουδών είναι σημαντικό για πολλά ΑΕΙ, δεδομένου ότι σήμερα, και παρά το γεγονός ότι η έννοια του «αιώνιου φοιτητή» έχει τύποις καταργηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, ποσοστό 42% των φοιτητών ολοκληρώνει τις σπουδές αρκετά αργότερα από την προβλεπόμενη διάρκειά τους, ενώ η χώρα μας εμφανίζει και το μικρότερο στην Ε.Ε. ποσοστό αποφοίτων, με λιγότερους από 10 αποφοί τους ανά 100 φοιτητές. Θετικοί οι πρυτάνεις
Στην προοπτική αυτή είναι θετικοί και οι πρυτάνεις των ιδρυμάτων, οι οποίοι στην ανακοίνωσή τους μετά τη Σύνοδο ανέφεραν ότι «θα πρέπει να ορισθεί ο χρόνος της μέγιστης διάρκειας της φοίτησης, κατά τα διεθνή πρότυπα». Επίσης, θετικοί εμφανίζονται και όσον αφορά τον επερχόμενο «Καλλικράτη», δηλαδή τις ενοποιήσεις, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, σημειώνοντας ωστόσο ότι οι αναγκαίες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν με πρωτοβουλία των ίδιων των ιδρυμάτων προς την κατεύθυνση της διοικητικής συνεργασίας, της συγχώνευσης εκπαιδευτικών μονάδων, της ένταξης των τμημάτων σε σχολές, για τη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας και την αντιμετώπιση φαινομένων γιγαντισμού. Αντιθέτως, επιφυλάξεις εκφράζουν οι πανεπιστημιακοί για τα Συμβούλια Διοίκησης που σχεδιάζεται να αντικαταστήσουν τις πρυτανικές αρχές (οι οποίες θα αποφασίζουν μόνο επί ακαδημαϊκών θεμάτων), καθώς προβλέπεται συμμετοχή και εξωπανεπιστημιακών στη διοίκηση των ΑΕΙ.
Επίσης, στο νέο εξεταστικό σύστημα που θα μελετηθεί μαζί με τις αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια θα έχουν μεγαλύτερο ρόλο καθώς θα καθορίζουν τη βαρύτητα των μαθημάτων, ενώ η εισαγωγή των νέων φοιτητών θα γίνεται πλέον σε επίπεδο σχολής και μετά το πρώτο έτος, βάσει των επιδόσεών τους (που φυσικά θα κρίνουν τα ΑΕΙ) θα πηγαίνουν σε συγκεκριμένο τμήμα.
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (29.06.2010).
To τίμημα της εικονικής ζωής μας
Mήπως βρίσκετε τους «φίλους» σας στο Facebook πιο ενδιαφέροντες από τους πραγματικούς; Μήπως κάποιες στιγμές θα θέλατε να πατήσετε το κουμπί της γρήγορης κίνησης και ανακαλύπτετε ότι η καθημερινότητα -δυστυχώς- δεν διαθέτει τέτοιο πράγμα; Μήπως στην εποχή του γρήγορου Iντερνετ δεν έχετε υπομονή με τα «αργοκίνητα» παιδιά σας; Αν ναι, η σύγχρονη τεχνολογία μεταβάλλει την προσωπικότητά σας. Eιδικοί πιστεύουν ότι η εκτενής χρήση του Iντερνετ, της κινητής τηλεφωνίας και άλλων τεχνολογικών μέσων κάνουν τον άνθρωπο ανυπόμονο, παρορμητικό, ξεχασιάρη και αφόρητο ναρκισσιστή.
«Η ζωή μας στον πραγματικό κόσμο μοιάζει με αυτήν σ' ένα chatroom», εξηγεί ο δρ Ελίας Αμπουτζαούντ, διευθυντής της Κλινικής Ελέγχου Παρορμητικών Διαταραχών στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Πληρώνουμε το τίμημα της εικονικής μας ζωής».
Η αλήθεια είναι ότι περνάμε όλο και περισσότερες ώρες συνδεδεμένοι με τις διάφορες συσκευές. Πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι η υπερβολική εξάρτησή μας από τα κινητά τηλέφωνα και το Διαδίκτυο θα μοιάζει με τον εθισμό από κάποια ουσία. Ιστοσελίδες όπως το netaddiction. com προσφέρουν στους επισκέπτες τεστ για να αξιολογήσουν κατά πόσον η τεχνολογία είναι το «ναρκωτικό» τους. Αν «παραμελείτε την οικιακή εργασία για να βρίσκετε ώρα για το Διαδίκτυο, αν ελέγχετε υπερβολικά συχνά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αν μένετε άυπνος προκειμένου να συνδεθείτε στο Iντερνετ αργά τη νύχτα», τότε η τεχνολογία -όσο κι αν δεν θέλετε να το πιστέψετε- επιδρά αρνητικά στη ζωή σας.
Σε μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Cyberpsycho-logy, Behavior and Social Net-working, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης υπέβαλαν 173 φοιτητές κολεγίου σε διάφορες εξετάσεις με τις οποίες υπολογιζόταν ο κίνδυνος προβληματικής συμπεριφοράς στο Iντερνετ και εθισμού στον τζόγο. Το 5% των φοιτητών έδειξε σημάδια πιθανού εθισμού στον τζόγο, αλλά το διπλάσιο ποσοστό (το 10% των φοιτητών) διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο να αναπτύξει εθισμό από το Διαδίκτυο. «Η εκτενής χρήση των διαφόρων τεχνολογικών μέσων παρενέβαινε στην καθημερινότητα των φοιτητών. Ωστόσο, θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για εθισμό», υποστηρίζει η κλινική ψυχολόγος Νίκι Ντόουλινγκ, η οποία συντόνισε την έρευνα. «Θα ήταν προτιμότερο να μιλούσαμε για εξάρτηση».
Οι ειδικοί ανησυχούν για την εξάρτησή μας από την τεχνολογία επειδή η ενασχόληση με αυτήν αφαιρεί χρόνο από την οικογένεια και τους φίλους που έχουμε στον πραγματικό κόσμο. Ωστόσο, οι ψυχολόγοι βλέπουν και μία διαφορετική πτυχή και συνέπεια των διαδικτυακών μας επαφών. Πιστεύουν ότι η αμεσότητα του Διαδικτύου, η αποτελεσματικότητα του iPhone και η ανωνυμία των chatrooms μεταβάλλουν τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Ακριβώς αυτό το θέμα πραγματεύεται ο δρ Αμπουτζαούντ στο βιβλίο του «Virtually You, The Internet and the Fracturing of the Self», το οποίο πρόκειται να κυκλοφορήσει σε ένα χρόνο. Ανάμεσα στα ζητήματα είναι και το κατά πόσον το Iντερνετ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μάς αποτρέπουν από το να χαλαρώσουμε και να αφήσουμε το παρελθόν να ταφεί, να μείνει για πάντα πίσω μας.
Ο δρ Αμπουτζαούντ ανησυχεί μήπως η τεράστια «αποθήκη» δεδομένων που διαθέτουμε σήμερα μας εξαναγκάζει να διατηρήσουμε παλιές και άχρηστες αναμνήσεις εις βάρος της δημιουργίας νέων εμπειριών. «Σήμερα «σώζουμε τα πάντα»», εξηγεί, «από το εντελώς ανόητο email που στείλαμε μετά κάποιο γεύμα εργασίας μέχρι μια οργισμένη διαδικτυακή ανταλλαγή ηλεκτρονικών επιστολών με τον ή την σύζυγο. Εάν δεν μπορείς να ξεχάσεις τα ασήμαντα του παρελθόντος επειδή ακριβώς τα έχεις μπροστά σου και μπορείς να τα επαναφέρεις στη μνήμη με το πάτημα ενός κουμπιού, τι συμβαίνει άραγε στην ικανότητα δημιουργίας «νέων αναμνήσεων και διατήρησης όσων πραγματικά αξίζουν;», διερωτάται ο δρ Αμπουτζαούντ.
Η αλήθεια είναι ότι όσο περισσότερο εισβάλλει στη ζωή μας η τεχνολογία, τόσο πιο δύσκολη είναι η εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων χρήσης της.
Πηγή: Η Καθημερινή (26.06.2010).
«Η ζωή μας στον πραγματικό κόσμο μοιάζει με αυτήν σ' ένα chatroom», εξηγεί ο δρ Ελίας Αμπουτζαούντ, διευθυντής της Κλινικής Ελέγχου Παρορμητικών Διαταραχών στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Πληρώνουμε το τίμημα της εικονικής μας ζωής».
Η αλήθεια είναι ότι περνάμε όλο και περισσότερες ώρες συνδεδεμένοι με τις διάφορες συσκευές. Πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι η υπερβολική εξάρτησή μας από τα κινητά τηλέφωνα και το Διαδίκτυο θα μοιάζει με τον εθισμό από κάποια ουσία. Ιστοσελίδες όπως το netaddiction. com προσφέρουν στους επισκέπτες τεστ για να αξιολογήσουν κατά πόσον η τεχνολογία είναι το «ναρκωτικό» τους. Αν «παραμελείτε την οικιακή εργασία για να βρίσκετε ώρα για το Διαδίκτυο, αν ελέγχετε υπερβολικά συχνά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αν μένετε άυπνος προκειμένου να συνδεθείτε στο Iντερνετ αργά τη νύχτα», τότε η τεχνολογία -όσο κι αν δεν θέλετε να το πιστέψετε- επιδρά αρνητικά στη ζωή σας.
Σε μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Cyberpsycho-logy, Behavior and Social Net-working, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης υπέβαλαν 173 φοιτητές κολεγίου σε διάφορες εξετάσεις με τις οποίες υπολογιζόταν ο κίνδυνος προβληματικής συμπεριφοράς στο Iντερνετ και εθισμού στον τζόγο. Το 5% των φοιτητών έδειξε σημάδια πιθανού εθισμού στον τζόγο, αλλά το διπλάσιο ποσοστό (το 10% των φοιτητών) διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο να αναπτύξει εθισμό από το Διαδίκτυο. «Η εκτενής χρήση των διαφόρων τεχνολογικών μέσων παρενέβαινε στην καθημερινότητα των φοιτητών. Ωστόσο, θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για εθισμό», υποστηρίζει η κλινική ψυχολόγος Νίκι Ντόουλινγκ, η οποία συντόνισε την έρευνα. «Θα ήταν προτιμότερο να μιλούσαμε για εξάρτηση».
Οι ειδικοί ανησυχούν για την εξάρτησή μας από την τεχνολογία επειδή η ενασχόληση με αυτήν αφαιρεί χρόνο από την οικογένεια και τους φίλους που έχουμε στον πραγματικό κόσμο. Ωστόσο, οι ψυχολόγοι βλέπουν και μία διαφορετική πτυχή και συνέπεια των διαδικτυακών μας επαφών. Πιστεύουν ότι η αμεσότητα του Διαδικτύου, η αποτελεσματικότητα του iPhone και η ανωνυμία των chatrooms μεταβάλλουν τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Ακριβώς αυτό το θέμα πραγματεύεται ο δρ Αμπουτζαούντ στο βιβλίο του «Virtually You, The Internet and the Fracturing of the Self», το οποίο πρόκειται να κυκλοφορήσει σε ένα χρόνο. Ανάμεσα στα ζητήματα είναι και το κατά πόσον το Iντερνετ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μάς αποτρέπουν από το να χαλαρώσουμε και να αφήσουμε το παρελθόν να ταφεί, να μείνει για πάντα πίσω μας.
Ο δρ Αμπουτζαούντ ανησυχεί μήπως η τεράστια «αποθήκη» δεδομένων που διαθέτουμε σήμερα μας εξαναγκάζει να διατηρήσουμε παλιές και άχρηστες αναμνήσεις εις βάρος της δημιουργίας νέων εμπειριών. «Σήμερα «σώζουμε τα πάντα»», εξηγεί, «από το εντελώς ανόητο email που στείλαμε μετά κάποιο γεύμα εργασίας μέχρι μια οργισμένη διαδικτυακή ανταλλαγή ηλεκτρονικών επιστολών με τον ή την σύζυγο. Εάν δεν μπορείς να ξεχάσεις τα ασήμαντα του παρελθόντος επειδή ακριβώς τα έχεις μπροστά σου και μπορείς να τα επαναφέρεις στη μνήμη με το πάτημα ενός κουμπιού, τι συμβαίνει άραγε στην ικανότητα δημιουργίας «νέων αναμνήσεων και διατήρησης όσων πραγματικά αξίζουν;», διερωτάται ο δρ Αμπουτζαούντ.
Η αλήθεια είναι ότι όσο περισσότερο εισβάλλει στη ζωή μας η τεχνολογία, τόσο πιο δύσκολη είναι η εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων χρήσης της.
Πηγή: Η Καθημερινή (26.06.2010).
Τρίτη 29 Ιουνίου 2010
Σρινιβάσα Ραμάνουτζαν, ινδικός καταλύτης στην ιστορία των μαθηματικών
«Αγαπητέ κύριε, Επιτρέψτε μου να συστηθώ ως υπάλληλος του Λογιστικού Τμήματος της Λιμενικής Αρχής του Μαντράς με ετήσιο μισθό 20 λίρες. Είμαι περίπου 23 ετών. Δεν έχω πανεπιστημιακή μόρφωση,έχω όμως ολοκληρώσει τον συνήθη σχολικό κύκλο σπουδών. Μετά την αποφοίτησή μουαφιέρωσα τον ελεύθερο χρόνο μου στη μελέτη των μαθηματικών. (...) Εχω ασχοληθεί ειδικά με τις αποκλίνουσες σειρές εν γένει και τα συμπεράσματά μου έχουν χαρακτηριστεί από τους εδώ μαθηματικούς “εντυπωσιακά”. Θα σας παρακαλέσω να διαβάσετε τις εργασίες που εσωκλείω. Δεδομένου ότι είμαι φτωχός, σε περίπτωση που πειστείτε ότι περιέχουν κάτι άξιο λόγου, θα ήθελα τα θεωρήματά μου να δημοσιευθούν. Μη έχοντας καμία πείρα, θα εκτιμούσα ιδιαίτερα την οποιαδήποτε συμβουλή σας. Ζητώ συγγνώμη για την ενόχληση».
Η παραπάνω επιστολή, η οποία έφθασε στο Κέιμπριτζ και στα χέρια του διάσημου 35χρονου καθηγητή Μαθηματικών Χάρντι τον Ιανουάριο του 1913, αποτέλεσε την αρχή μιας μοιραίας ιστορίας, τόσο για τον παραλήπτη όσο και για τον αποστολέα. Ο νεαρός «υπάλληλος από την Ινδία» δεν είναι άλλος από τον Σρινιβάσα Ραμάνουτζαν, μια μαθηματική ιδιοφυΐα η οποία θα έμενε στην αφάνεια αν ο Χάρντι δεν επέμενε να τον προσκαλέσει στην πατρίδα του. Μια πρόσκληση που θα άλλαζε ριζικά τη ζωή και των δύο. Για την ακρίβεια, μια πρόσκληση που θα κόστιζε τη ζωή του Ραμάνουτζαν και θα καθόριζε τη ζωή του Χάρντι. Θα άλλαζε επίσης την ιστορία των μαθηματικών.
Εχοντας ως βάση για το βιβλίο του μια διάλεξη που έδωσε ο Χάρντι (και στην οποία εμμέσως παραδέχθηκε ότι η έλξη που αισθάνθηκε για τον νεαρό Ινδό ξεπερνούσε τις συνήθεις φιλίες) ο συγγραφέας πετυχαίνει να δημιουργήσει ένα ιστορικό μυθιστόρημα που κρατά τον αναγνώστη σε μόνιμη εγρήγορση. Πράγμα βέβαια που εξηγείται από το γεγονός ότι ο Leavitt είναι φιλόλογος (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φλόριδας) με μεγάλη συγγραφική πείρα. Πετυχαίνει λοιπόν να υφάνει αριστοτεχνικά όχι μόνο το πολιτικό και το κοινωνικό κλίμα της εποχής στο Κέιμπριτζ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (χωρίς να μασά τα λόγια του αναφερόμενος στην γκέι κοινότητα της αγγλικής διανόησης) αλλά να μπει και στην ψυχή των χαρακτήρων του που παρουσιάζονται χωρίς καμία προσπάθεια ωραιοποίησης. Τι ωθεί άραγε τον Ραμάνουτζαν να λαμβάνει μέρος σε οποιονδήποτε μαθηματικό διαγωνισμό υπάρχει; Θεωρεί ο Χάρντι, του οποίου η γνώση για την Ινδία περιορίζεται στη στερεότυπη εικόνα που είχε ο μέσος Βρετανός για τις αποικίες, κτήμα του τον Ραμάνουτζαν; Αυτό τουλάχιστον πιστεύει η τρελά ερωτευμένη με τον νεαρό Ινδό σύζυγος σεβάσμιου καθηγητού που δεν διστάζει να τον θέσει υπό την προστασία της και μάλιστα να τον φιλοξενήσει στο ίδιο της το σπίτι. Εν κατακλείδι, ο «υπάλληλος από την Ινδία» που δρα καταλυτικά στις σχέσεις των ηρώων του βιβλίου δίνει την αφορμή στον συγγραφέα να θίξει ζητήματα όπως η αποικιοκρατία, ο πόλεμος και η ειρήνη και η σεξουαλική ταυτότητα. Οσο για τις μαθηματικές εξισώσεις, αυτές πιθανότατα τις κατέχει ο Leavitt (δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που ασχολείται με μαθηματικά θέματα) αλλά, ευτυχώς για μας τους υπολοίπους, η κατανόησή τους δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να απολαύσει κανείς το βιβλίο!
Πηγή: Το Βήμα (27.06.2010).
Η παραπάνω επιστολή, η οποία έφθασε στο Κέιμπριτζ και στα χέρια του διάσημου 35χρονου καθηγητή Μαθηματικών Χάρντι τον Ιανουάριο του 1913, αποτέλεσε την αρχή μιας μοιραίας ιστορίας, τόσο για τον παραλήπτη όσο και για τον αποστολέα. Ο νεαρός «υπάλληλος από την Ινδία» δεν είναι άλλος από τον Σρινιβάσα Ραμάνουτζαν, μια μαθηματική ιδιοφυΐα η οποία θα έμενε στην αφάνεια αν ο Χάρντι δεν επέμενε να τον προσκαλέσει στην πατρίδα του. Μια πρόσκληση που θα άλλαζε ριζικά τη ζωή και των δύο. Για την ακρίβεια, μια πρόσκληση που θα κόστιζε τη ζωή του Ραμάνουτζαν και θα καθόριζε τη ζωή του Χάρντι. Θα άλλαζε επίσης την ιστορία των μαθηματικών.
Εχοντας ως βάση για το βιβλίο του μια διάλεξη που έδωσε ο Χάρντι (και στην οποία εμμέσως παραδέχθηκε ότι η έλξη που αισθάνθηκε για τον νεαρό Ινδό ξεπερνούσε τις συνήθεις φιλίες) ο συγγραφέας πετυχαίνει να δημιουργήσει ένα ιστορικό μυθιστόρημα που κρατά τον αναγνώστη σε μόνιμη εγρήγορση. Πράγμα βέβαια που εξηγείται από το γεγονός ότι ο Leavitt είναι φιλόλογος (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φλόριδας) με μεγάλη συγγραφική πείρα. Πετυχαίνει λοιπόν να υφάνει αριστοτεχνικά όχι μόνο το πολιτικό και το κοινωνικό κλίμα της εποχής στο Κέιμπριτζ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (χωρίς να μασά τα λόγια του αναφερόμενος στην γκέι κοινότητα της αγγλικής διανόησης) αλλά να μπει και στην ψυχή των χαρακτήρων του που παρουσιάζονται χωρίς καμία προσπάθεια ωραιοποίησης. Τι ωθεί άραγε τον Ραμάνουτζαν να λαμβάνει μέρος σε οποιονδήποτε μαθηματικό διαγωνισμό υπάρχει; Θεωρεί ο Χάρντι, του οποίου η γνώση για την Ινδία περιορίζεται στη στερεότυπη εικόνα που είχε ο μέσος Βρετανός για τις αποικίες, κτήμα του τον Ραμάνουτζαν; Αυτό τουλάχιστον πιστεύει η τρελά ερωτευμένη με τον νεαρό Ινδό σύζυγος σεβάσμιου καθηγητού που δεν διστάζει να τον θέσει υπό την προστασία της και μάλιστα να τον φιλοξενήσει στο ίδιο της το σπίτι. Εν κατακλείδι, ο «υπάλληλος από την Ινδία» που δρα καταλυτικά στις σχέσεις των ηρώων του βιβλίου δίνει την αφορμή στον συγγραφέα να θίξει ζητήματα όπως η αποικιοκρατία, ο πόλεμος και η ειρήνη και η σεξουαλική ταυτότητα. Οσο για τις μαθηματικές εξισώσεις, αυτές πιθανότατα τις κατέχει ο Leavitt (δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που ασχολείται με μαθηματικά θέματα) αλλά, ευτυχώς για μας τους υπολοίπους, η κατανόησή τους δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να απολαύσει κανείς το βιβλίο!
Πηγή: Το Βήμα (27.06.2010).
Εξάρτηση από το ίντερνετ
Με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε άραγε να απελευθερωθούμε από την τοξική σχέση μας από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές; Κάποιοι ειδικοί απλώς προτείνουν τη μείωση των ωρών που περνάει καθημερινά κάθε χρήστης στο Διαδίκτυο. Αρκεί -υποστηρίζουν- να θέσουμε κάποια όρια στον εαυτό μας, στο πόσο συχνά ελέγχουμε το ταχυδρομείο μας, ενώ καλό θα ήταν κατά καιρούς να «ξεχνάμε» επίτηδες το κινητό τηλέφωνο στο σπίτι.
Η δρ Κίμπερλι Γιανγκ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σεντ Μποναβέντουρ της Νέας Υόρκης, επισημαίνει ότι η εξάρτηση από το Iντερνετ είναι περίπου σαν μία διαταραχή της διατροφής, όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία.
Η δρ Γιανγκ έχει πραγματοποιήσει μελέτες για την εθιστική φύση του Διαδικτύου και πιστεύει ότι καθώς η τεχνολογία, όπως και το φαγητό, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όσοι έχουν εθιστεί σε αυτήν δεν είναι δυνατό να την παρατήσουν με τη μία. Γι' αυτόν τον λόγο θα πρέπει να μάθουν να την χρησιμοποιούν με φειδώ και έλεγχο. Eνα σημαντικό βήμα που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να υποβληθούν σε ψυχοθεραπεία έτσι ώστε να ανακαλύψουν τους λόγους που το Διαδίκτυο γίνεται γι' αυτούς μία δίοδος διαφυγής από την πραγματικότητα και την καθημερινότητά τους.
Το Διεθνές Κέντρο για τα Μέσα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ ζήτησε από 200 φοιτητές να μη χρησιμοποιήσουν καθόλου τα διάφορα ηλεκτρονικά μέσα που διέθεταν για μία ολόκληρη ημέρα. Οι φοιτητές αργότερα παραδέχθηκαν ότι η ξαφνική και απόλυτη αποχή από τη σύγχρονη τεχνολογία ήταν δύσκολη στην εφαρμογή, αλλά τελικά δυσχέραινε και τις επαφές τους με τον έξω κόσμο.
«Η αποστολή μηνυμάτων στο κινητό και στο Διαδίκτυο και η ηλεκτρονική επαφή με τους φίλους μου με ανακουφίζει από το άγχος και τις στενοχώριες της καθημερινότητας αμέσως», δήλωσε ένα φοιτητής. «Oταν έχασα αυτές τις μικρές πολυτέλειες, έστω και για μία ημέρα, ένιωσα πολύ πιο μόνος και απομονωμένος. Αν και φοιτώ σε ένα πανεπιστήμιο με χιλιάδες φοιτητές, το αίσθημα ότι δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με κανέναν ηλεκτρονικά ήταν πραγματικά ανυπόφορο».
Πηγή: Η Καθημερινή (26.06.2010).
Η δρ Κίμπερλι Γιανγκ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σεντ Μποναβέντουρ της Νέας Υόρκης, επισημαίνει ότι η εξάρτηση από το Iντερνετ είναι περίπου σαν μία διαταραχή της διατροφής, όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία.
Η δρ Γιανγκ έχει πραγματοποιήσει μελέτες για την εθιστική φύση του Διαδικτύου και πιστεύει ότι καθώς η τεχνολογία, όπως και το φαγητό, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όσοι έχουν εθιστεί σε αυτήν δεν είναι δυνατό να την παρατήσουν με τη μία. Γι' αυτόν τον λόγο θα πρέπει να μάθουν να την χρησιμοποιούν με φειδώ και έλεγχο. Eνα σημαντικό βήμα που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να υποβληθούν σε ψυχοθεραπεία έτσι ώστε να ανακαλύψουν τους λόγους που το Διαδίκτυο γίνεται γι' αυτούς μία δίοδος διαφυγής από την πραγματικότητα και την καθημερινότητά τους.
Το Διεθνές Κέντρο για τα Μέσα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ ζήτησε από 200 φοιτητές να μη χρησιμοποιήσουν καθόλου τα διάφορα ηλεκτρονικά μέσα που διέθεταν για μία ολόκληρη ημέρα. Οι φοιτητές αργότερα παραδέχθηκαν ότι η ξαφνική και απόλυτη αποχή από τη σύγχρονη τεχνολογία ήταν δύσκολη στην εφαρμογή, αλλά τελικά δυσχέραινε και τις επαφές τους με τον έξω κόσμο.
«Η αποστολή μηνυμάτων στο κινητό και στο Διαδίκτυο και η ηλεκτρονική επαφή με τους φίλους μου με ανακουφίζει από το άγχος και τις στενοχώριες της καθημερινότητας αμέσως», δήλωσε ένα φοιτητής. «Oταν έχασα αυτές τις μικρές πολυτέλειες, έστω και για μία ημέρα, ένιωσα πολύ πιο μόνος και απομονωμένος. Αν και φοιτώ σε ένα πανεπιστήμιο με χιλιάδες φοιτητές, το αίσθημα ότι δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με κανέναν ηλεκτρονικά ήταν πραγματικά ανυπόφορο».
Πηγή: Η Καθημερινή (26.06.2010).
Στον Γιώργο Δεπάστα το Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης 2010 «Μάριος Πλωρίτης»
Ο Γιώργος Δεπάστας έλαβε το Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης 2010 «Μάριος Πλωρίτης» για τη μετάφραση του έργου «Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» του Μάριους φον Μάγενμπουργκ που παρουσιάστηκε στο Από Μηχανής- στο ίδιο θέατρο όπου έλαβε χώρα και η χθεσινή απονομή, από τον περυσινό νικητή Στρατή Πασχάλη (το βραβείο συνοδεύεται από 3.000 ευρώ).
Γεννημένος στην Αθήνα το 1945 και με σπουδές ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης ο Γιώργος Δεπάστας επέστρεψε στις αρχές του 1991 στην Αθήνα και αφιερώθηκε στη λογοτεχνική και θεατρική μετάφραση, από την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα και αντίστροφα. Εχει μεταφράσει έργα των Εσσε, Σνίτσλερ, Τσέχοφ, Ιψεν, Στρίντμπεργκ κ.ά. ενώ έχει συνεργασθεί με κρατικές και ελεύθερες σκηνές.
Συνυποψήφιοί του ήταν οι Ελένη Βαροπούλου, Αννίτα Δεκαβάλλα, Γλυκερία Καλαϊτζή και Διονύσης Καψάλης. Το βραβείο, μια πρωτοβουλία της Σοφίας Ιορδανίδου σε συνεργασία με το Θεατρικό Εργαστήρι Νέας Ορεστιάδας «Διόνυσος», απονέμεται τρίτη χρονιά. Η Κριτική Επιτροπή αποτελούνταν από τους Σάββα Πατσαλίδη (πρόεδρο), Ξένια Καλογεροπούλου, Μαρία Ευσταθιάδη , Βίκτωρα Αρδίττη, Χριστόφορο Χαραλαμπάκη.
Πηγή: Το Βήμα (29.06.2010).
Γεννημένος στην Αθήνα το 1945 και με σπουδές ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης ο Γιώργος Δεπάστας επέστρεψε στις αρχές του 1991 στην Αθήνα και αφιερώθηκε στη λογοτεχνική και θεατρική μετάφραση, από την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα και αντίστροφα. Εχει μεταφράσει έργα των Εσσε, Σνίτσλερ, Τσέχοφ, Ιψεν, Στρίντμπεργκ κ.ά. ενώ έχει συνεργασθεί με κρατικές και ελεύθερες σκηνές.
Συνυποψήφιοί του ήταν οι Ελένη Βαροπούλου, Αννίτα Δεκαβάλλα, Γλυκερία Καλαϊτζή και Διονύσης Καψάλης. Το βραβείο, μια πρωτοβουλία της Σοφίας Ιορδανίδου σε συνεργασία με το Θεατρικό Εργαστήρι Νέας Ορεστιάδας «Διόνυσος», απονέμεται τρίτη χρονιά. Η Κριτική Επιτροπή αποτελούνταν από τους Σάββα Πατσαλίδη (πρόεδρο), Ξένια Καλογεροπούλου, Μαρία Ευσταθιάδη , Βίκτωρα Αρδίττη, Χριστόφορο Χαραλαμπάκη.
Πηγή: Το Βήμα (29.06.2010).
Εμφύλιος και εξορία εμπνέουν τη λογοτεχνία
Θέλω ευθύς εξαρχής να μπω στην ουσία του θέματος: χάρη στην τόλμη της λογοτεχνίας και παρά τις ορατές και αόρατες αντιξοότητες που αυτή αντιμετώπισε, νέοι ορίζοντες άνοιξαν και ταμπού που σχετίζονταν με τη μνήμη της Κατοχής και του Εμφυλίου καταρρίφθηκαν. Πρόκειται, αναμφίβολα, για κάτι εντυπωσιακό. Η ιστοριογραφία κατάφερε κάτι ανάλογο, με σημαντική όμως καθυστέρηση, μεγαλύτερους δισταγμούς και εν τέλει οξύτερες αντιδράσεις.
Οσοι διάβασαν την Πολιορκία και τον Ιαγουάρο του Κοτζιά, το Κιβώτιο του Αλεξάνδρου, το Πένθιμο Εμβατήριο του Πατατζή, την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα της Ζέη ή την Κάθοδο των Εννιά και την Ορθοκωστά του Βαλτινού, για να αναφέρω μερικά μόνο παραδείγματα, κατανοούν σε τι αναφέρομαι. Ζητήματα που είτε έμεναν ανέγγιχτα είτε παρουσιάζονταν σχηματικά και απλοποιημένα από την ιστοριογραφία και τη δημόσια ιστορία αναδείχθηκαν από την πεζογραφία πολλές φορές με συγκλονιστικό τρόπο.
Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί η πεζογραφία κατάφερε να αναδείξει καταστάσεις, συναισθήματα και συμπεριφορές που η κοινότητα των ιστορικών μόνο καθυστερημένα μπόρεσε να το κάνει; Η Βενετία Αποστολίδου μάς δίνει πειστικά την απάντηση από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου της: «Η λογοτεχνία προσφέρει αφηγηματικά μοντέλα για την αφήγηση του τραύματος ενώταυτόχροναπροσφέρει μια κοινωνική αρένα πιο ασφαλή (γιατί προστατεύεται από τη μυθοπλασία) από τον ευρύτερο χώρο της πολιτικής και της δημόσιας ιστορίας.Μπορεί να λειτουργήσει,και έτσι έχει λειτουργήσει η λογοτεχνία που μιλάει για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο,ως ένας ενδιάμεσος δημόσιος χώρος στον οποίο δοκιμάστηκαν πρώτα μνήμες και ερμηνείες οι οποίες αργότερα πέρασαν στην ιστοριογραφία και στη δημόσια αντιπαράθεση» (σελ. 21).
Το βιβλίο της Αποστολίδου εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη λογοτεχνία και στους πολιτικούς πρόσφυγες. Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί συνέχεια, ένα είδος τόμου Β΄, σε σχέση με το προηγούμενο βιβλίο της Λογοτεχνία και Ιστορία στη μεταπολεμική Αριστερά: Η παρέμβαση του Δημήτρη Χατζή, 1947-1981 (Αθήνα, Πόλις, 2003).
Οπως η ίδια δηλώνει, το ενδιαφέρον της για τους πολιτικούς πρόσφυγες προέκυψε από τη μελέτη του έργου του Δημήτρη Χατζή, ενός από τους επιφανέστερους συγγραφείς-πολιτικούς πρόσφυγες (σελ. 10). Η Αποστολίδου αναλύει λοιπόν τους πο λιτικούς πρόσφυγες τόσο ως υποκείμενα της λογοτεχνικής παραγωγής, ως συγγραφείς δηλαδή, αλλά και ως πεδίο έμπνευσης εκ μέρους των πεζογράφων.
Οι πολιτικοί πρόσφυγες αποτελούν από πολλές πλευρές μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα με αρκετή ποικιλομορφία στο εσωτερικό τους. Ζώντας σε αυτό που ο Ηλιος Γιαννακάκης ονόμασε refugeeland της Ανατολικής Ευρώπης, αρκετοί από αυτούς συνειδητά στρατευμένοι αλλά οι περισσότεροι άθελά τους εκεί ως βιαίως επιστρατευμένοι ή ως παιδιά του «παιδομαζώματος», βίωσαν μια διπλή εξουσία: αυτή των κομμουνιστικών καθεστώτων από τη μία και του ΚΚΕ από την άλλη. Το Κόμμα αποτέλεσε αρχικά τον μόνο οργανωτικό φορέα κοινωνικοποίησης για αυτούς. Από πολλές πλευρές, η δεύτερη εξουσία υπήρξε περισσότερο «πανοπτική», δηλαδή ολοκληρωτική, από την πρώτη. Με άλλα λόγια, η ζωή των πολιτικών προσφύγων, τουλάχιστον για μια μεγάλη χρονική περίοδο, υπήρξε απόλυτα ελεγχόμενη από το ελληνικό κόμμα. Ετσι, επιχειρώντας η Αποστολίδου να αναλύσει τη σχέση ανάμεσα στη λογοτεχνία και στους πολιτικούς πρόσφυγες, αναδεικνύει την ίδια την κοινωνία και την εξουσία του
Το πρώτο κεφάλαιο εστιάζει στην ποσοτική καταγραφή της λογοτεχνικής παραγωγής των πολιτικών προσφύγων. Η παραγωγή αυτή δεν είναι αμελητέα. Ο κομματικός εκδοτικός οίκος εξέδωσε 249 λογοτεχνικά βιβλία ως το 1968. Το 37% αυτών ήταν έργα πολιτικών προσφύγων (σελ. 30-31). Η Αποστολίδου επισημαίνει πως το ποιοι εξέδιδαν τα έργα τους αποτελούσε μια πολιτική απόφαση: «Ευνοούνταν εκείνοι οι λογοτέχνες που θεωρούνταν περισσότερο κομματικοί ή εν πάση περιπτώσειεκείνοι που έγραφαν τη λογοτεχνία η οποία ανταποκρινόταν στις επίσημες κομματικές προσδοκίες» (σελ. 40).
Στο δεύτερο κεφάλαιο η συγγραφέας πραγματεύεται τη σχέση ανάμεσα στο τραύμα και στη λογοτεχνία των πολιτικών προσφύγων. Με άλλα λόγια, επικεντρώνεται στα έργα των πολιτικών προσφύγων που έχουν ως αντικείμενο τους την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, περίοδος που θεωρείται η μήτρα του τραύματος για την ελληνική κοινωνία και ειδικότερα για αυτούς που είχαν με τη μία ή την άλλη μορφή εμπλοκή στα γεγονότα. Το μεγαλύτερο μέρος της αφηγηματικής παραγωγής των προσφύγων αποτελείται από τέτοια κείμενα (σελ.51) καθώς τα έργα που μιλούν για τη ζωή τους στην προσφυγιά συνιστούν ένα μικρότερο σύνολο. Τα έργα αυτά πραγματεύεται η Αποστολίδου στο τρίτο κεφάλαιο.
Το τέταρτο κεφάλαιο που τιτλοφορείται Η εικόνα των πολιτικών προσφύγων στη μεταγενέστερη πεζογραφία έχει ως αντικείμενο την αναπαράσταση του πολιτικού πρόσφυγα στη λογοτεχνική παραγωγή από αριστερούς και μη λογοτέχνες.
Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, που έχει χαρακτήρα επιλόγου, η Αποστολίδου επιχειρεί να εντάξει την πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων στο πλαίσιο της πεζογραφίας για τον Εμφύλιο. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για την πιο ενδιαφέρουσα και προκλητική ενότητα του βιβλίου. Εξετάζει τη σχέση ανάμεσα σε δύο τουλάχιστον παράλληλες μνημονικές κοινότητες: των πολιτικών προσφύγων από τη μία και των επιζησάντων στην Ελλάδα από την άλλη (σελ. 132).
Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο του Ν. Μαραντζίδη, αναπληρωτή καθηγητή της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο Βήμα (27.06.2010).
Οσοι διάβασαν την Πολιορκία και τον Ιαγουάρο του Κοτζιά, το Κιβώτιο του Αλεξάνδρου, το Πένθιμο Εμβατήριο του Πατατζή, την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα της Ζέη ή την Κάθοδο των Εννιά και την Ορθοκωστά του Βαλτινού, για να αναφέρω μερικά μόνο παραδείγματα, κατανοούν σε τι αναφέρομαι. Ζητήματα που είτε έμεναν ανέγγιχτα είτε παρουσιάζονταν σχηματικά και απλοποιημένα από την ιστοριογραφία και τη δημόσια ιστορία αναδείχθηκαν από την πεζογραφία πολλές φορές με συγκλονιστικό τρόπο.
Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί η πεζογραφία κατάφερε να αναδείξει καταστάσεις, συναισθήματα και συμπεριφορές που η κοινότητα των ιστορικών μόνο καθυστερημένα μπόρεσε να το κάνει; Η Βενετία Αποστολίδου μάς δίνει πειστικά την απάντηση από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου της: «Η λογοτεχνία προσφέρει αφηγηματικά μοντέλα για την αφήγηση του τραύματος ενώταυτόχροναπροσφέρει μια κοινωνική αρένα πιο ασφαλή (γιατί προστατεύεται από τη μυθοπλασία) από τον ευρύτερο χώρο της πολιτικής και της δημόσιας ιστορίας.Μπορεί να λειτουργήσει,και έτσι έχει λειτουργήσει η λογοτεχνία που μιλάει για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο,ως ένας ενδιάμεσος δημόσιος χώρος στον οποίο δοκιμάστηκαν πρώτα μνήμες και ερμηνείες οι οποίες αργότερα πέρασαν στην ιστοριογραφία και στη δημόσια αντιπαράθεση» (σελ. 21).
Το βιβλίο της Αποστολίδου εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη λογοτεχνία και στους πολιτικούς πρόσφυγες. Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί συνέχεια, ένα είδος τόμου Β΄, σε σχέση με το προηγούμενο βιβλίο της Λογοτεχνία και Ιστορία στη μεταπολεμική Αριστερά: Η παρέμβαση του Δημήτρη Χατζή, 1947-1981 (Αθήνα, Πόλις, 2003).
Οπως η ίδια δηλώνει, το ενδιαφέρον της για τους πολιτικούς πρόσφυγες προέκυψε από τη μελέτη του έργου του Δημήτρη Χατζή, ενός από τους επιφανέστερους συγγραφείς-πολιτικούς πρόσφυγες (σελ. 10). Η Αποστολίδου αναλύει λοιπόν τους πο λιτικούς πρόσφυγες τόσο ως υποκείμενα της λογοτεχνικής παραγωγής, ως συγγραφείς δηλαδή, αλλά και ως πεδίο έμπνευσης εκ μέρους των πεζογράφων.
Οι πολιτικοί πρόσφυγες αποτελούν από πολλές πλευρές μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα με αρκετή ποικιλομορφία στο εσωτερικό τους. Ζώντας σε αυτό που ο Ηλιος Γιαννακάκης ονόμασε refugeeland της Ανατολικής Ευρώπης, αρκετοί από αυτούς συνειδητά στρατευμένοι αλλά οι περισσότεροι άθελά τους εκεί ως βιαίως επιστρατευμένοι ή ως παιδιά του «παιδομαζώματος», βίωσαν μια διπλή εξουσία: αυτή των κομμουνιστικών καθεστώτων από τη μία και του ΚΚΕ από την άλλη. Το Κόμμα αποτέλεσε αρχικά τον μόνο οργανωτικό φορέα κοινωνικοποίησης για αυτούς. Από πολλές πλευρές, η δεύτερη εξουσία υπήρξε περισσότερο «πανοπτική», δηλαδή ολοκληρωτική, από την πρώτη. Με άλλα λόγια, η ζωή των πολιτικών προσφύγων, τουλάχιστον για μια μεγάλη χρονική περίοδο, υπήρξε απόλυτα ελεγχόμενη από το ελληνικό κόμμα. Ετσι, επιχειρώντας η Αποστολίδου να αναλύσει τη σχέση ανάμεσα στη λογοτεχνία και στους πολιτικούς πρόσφυγες, αναδεικνύει την ίδια την κοινωνία και την εξουσία του
Το πρώτο κεφάλαιο εστιάζει στην ποσοτική καταγραφή της λογοτεχνικής παραγωγής των πολιτικών προσφύγων. Η παραγωγή αυτή δεν είναι αμελητέα. Ο κομματικός εκδοτικός οίκος εξέδωσε 249 λογοτεχνικά βιβλία ως το 1968. Το 37% αυτών ήταν έργα πολιτικών προσφύγων (σελ. 30-31). Η Αποστολίδου επισημαίνει πως το ποιοι εξέδιδαν τα έργα τους αποτελούσε μια πολιτική απόφαση: «Ευνοούνταν εκείνοι οι λογοτέχνες που θεωρούνταν περισσότερο κομματικοί ή εν πάση περιπτώσειεκείνοι που έγραφαν τη λογοτεχνία η οποία ανταποκρινόταν στις επίσημες κομματικές προσδοκίες» (σελ. 40).
Στο δεύτερο κεφάλαιο η συγγραφέας πραγματεύεται τη σχέση ανάμεσα στο τραύμα και στη λογοτεχνία των πολιτικών προσφύγων. Με άλλα λόγια, επικεντρώνεται στα έργα των πολιτικών προσφύγων που έχουν ως αντικείμενο τους την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, περίοδος που θεωρείται η μήτρα του τραύματος για την ελληνική κοινωνία και ειδικότερα για αυτούς που είχαν με τη μία ή την άλλη μορφή εμπλοκή στα γεγονότα. Το μεγαλύτερο μέρος της αφηγηματικής παραγωγής των προσφύγων αποτελείται από τέτοια κείμενα (σελ.51) καθώς τα έργα που μιλούν για τη ζωή τους στην προσφυγιά συνιστούν ένα μικρότερο σύνολο. Τα έργα αυτά πραγματεύεται η Αποστολίδου στο τρίτο κεφάλαιο.
Το τέταρτο κεφάλαιο που τιτλοφορείται Η εικόνα των πολιτικών προσφύγων στη μεταγενέστερη πεζογραφία έχει ως αντικείμενο την αναπαράσταση του πολιτικού πρόσφυγα στη λογοτεχνική παραγωγή από αριστερούς και μη λογοτέχνες.
Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, που έχει χαρακτήρα επιλόγου, η Αποστολίδου επιχειρεί να εντάξει την πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων στο πλαίσιο της πεζογραφίας για τον Εμφύλιο. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για την πιο ενδιαφέρουσα και προκλητική ενότητα του βιβλίου. Εξετάζει τη σχέση ανάμεσα σε δύο τουλάχιστον παράλληλες μνημονικές κοινότητες: των πολιτικών προσφύγων από τη μία και των επιζησάντων στην Ελλάδα από την άλλη (σελ. 132).
Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο του Ν. Μαραντζίδη, αναπληρωτή καθηγητή της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο Βήμα (27.06.2010).
Ποιες αλλαγές σχεδιάζει το Υπουργείο Παιδείας για τις Εισαγωγικές σε ΑΕΙ και ΤΕΙ
Νέο νόμο-πλαίσιο για τη λειτουργία των πανεπιστημίων και αλλαγή του συστήματος εισαγωγής, με τους φοιτητές να εισάγονται πλέον σε Σχολή και όχι σε συγκεκριμένο Τμήμα, σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας με τη συνδρομή διεθνών εμπειρογνωμόνων.
Ανάμεσα στις αλλαγές που πρόκειται να γίνουν είναι η δημιουργία Συμβουλίων Διοίκησης στα ιδρύματα, η χωροταξική αναδιάρθρωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με ενοποιήσεις τύπου «Καλλικράτη» σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, η θέσπιση ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και η δυνατότητα αλλοδαπών να γίνουν καθηγητές στα ελληνικά ΑΕΙ σε μια προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στην αξιολόγηση, η αλλαγή του συστήματος εξεταστικών περιόδων, κ.ά.
Ο διάλογος για τη νέα μεταρρύθμιση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και στο εξεταστικό σύστημα, δηλαδή για το Νέο Πανεπιστήμιο που θα ακολουθήσει το Νέο Σχολείο, θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο και θα ολοκληρωθεί σε λίγους μήνες, όπως ανακοίνωσε η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου μιλώντας στην 64η Σύνοδο των Πρυτάνεων που έγινε το Σαββατοκύριακο στο Λιτόχωρο Πιερίας.
Εξεταστικό
Βασική Ακαδημαϊκή Μονάδα θα είναι Σχολή που θα απονέμει και τα πτυχία με βάση προγράμματα σπουδών. Τα Τμήματα θα υφίστανται ως διοικητικές μονάδες συγκεκριμένων επιστημονικών πεδίων. Η εισαγωγή των φοιτητών θα γίνεται σε Σχολές. Η κατανομή τους στα επιμέρους προγράμματα σπουδών θα γίνεται έπειτα από το τέλος του πρώτου ακαδημαϊκού έτους, ανάλογα με την επίδοση και τις προτιμήσεις των φοιτητών, χωρίς να αποκλείεται και η αλλαγή προγράμματος σπουδών σε επόμενα έτη. Υιοθέτηση και εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος ΕCΤS με βάση τις διδακτικές μονάδες.
Φοιτητές
-Αλλαγή του σημερινού συστήματος εξεταστικών περιόδων.
-Υιοθέτηση του ψηφιακού συγγράμματος που θα είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο Διαδίκτυο.
-Σύστημα πιστοποίησης όλων των προγραμμάτων σπουδών.
-Οργάνωση Κέντρων Αριστείας και μέσω συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων.
-Αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης και των ευκαιριών απόκτησης εμπειρίας των φοιτητών.
-Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον διεπιστημονικό χαρακτήρα των προγραμμάτων σπουδών σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
-Κάρτα φοιτητή: θα του διασφαλίζει πρόσβαση σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
-Διεύρυνση φοιτητικών υποτροφιών και δανείων με βάση τεκμηριωμένες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες και την επίδοση.
Πηγή: Το Βήμα (28.06.2010).
Ανάμεσα στις αλλαγές που πρόκειται να γίνουν είναι η δημιουργία Συμβουλίων Διοίκησης στα ιδρύματα, η χωροταξική αναδιάρθρωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με ενοποιήσεις τύπου «Καλλικράτη» σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, η θέσπιση ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και η δυνατότητα αλλοδαπών να γίνουν καθηγητές στα ελληνικά ΑΕΙ σε μια προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στην αξιολόγηση, η αλλαγή του συστήματος εξεταστικών περιόδων, κ.ά.
Ο διάλογος για τη νέα μεταρρύθμιση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και στο εξεταστικό σύστημα, δηλαδή για το Νέο Πανεπιστήμιο που θα ακολουθήσει το Νέο Σχολείο, θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο και θα ολοκληρωθεί σε λίγους μήνες, όπως ανακοίνωσε η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου μιλώντας στην 64η Σύνοδο των Πρυτάνεων που έγινε το Σαββατοκύριακο στο Λιτόχωρο Πιερίας.
Εξεταστικό
Βασική Ακαδημαϊκή Μονάδα θα είναι Σχολή που θα απονέμει και τα πτυχία με βάση προγράμματα σπουδών. Τα Τμήματα θα υφίστανται ως διοικητικές μονάδες συγκεκριμένων επιστημονικών πεδίων. Η εισαγωγή των φοιτητών θα γίνεται σε Σχολές. Η κατανομή τους στα επιμέρους προγράμματα σπουδών θα γίνεται έπειτα από το τέλος του πρώτου ακαδημαϊκού έτους, ανάλογα με την επίδοση και τις προτιμήσεις των φοιτητών, χωρίς να αποκλείεται και η αλλαγή προγράμματος σπουδών σε επόμενα έτη. Υιοθέτηση και εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος ΕCΤS με βάση τις διδακτικές μονάδες.
Φοιτητές
-Αλλαγή του σημερινού συστήματος εξεταστικών περιόδων.
-Υιοθέτηση του ψηφιακού συγγράμματος που θα είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο Διαδίκτυο.
-Σύστημα πιστοποίησης όλων των προγραμμάτων σπουδών.
-Οργάνωση Κέντρων Αριστείας και μέσω συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων.
-Αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης και των ευκαιριών απόκτησης εμπειρίας των φοιτητών.
-Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον διεπιστημονικό χαρακτήρα των προγραμμάτων σπουδών σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
-Κάρτα φοιτητή: θα του διασφαλίζει πρόσβαση σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
-Διεύρυνση φοιτητικών υποτροφιών και δανείων με βάση τεκμηριωμένες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες και την επίδοση.
Πηγή: Το Βήμα (28.06.2010).
Γραμμική Β: Λύνοντας τον γρίφο
Σας συναρπάζουν οι λεκτικές σπαζοκεφαλιές; Σας ιντριγκάρουν οι διαμάχες των επιστημόνων για την έννοια λέξεων που κάποιοι πρόφεραν 4.500 χρόνια πριν; Ή, έστω, σας ενθουσιάζει η αποκάλυψη της όποιας ελληνικής ρίζας; Τότε δεν έχετε παρά να διαβάσετε την εξιστόρηση του πώς ένας δεκατετράχρονος ακροατής του Αρθουρ Εβανς, ο Μάικλ Βέντρις, κατόρθωσε να βρει το κλειδί της γλώσσας του Μίνωα. Ο συγγραφέας είναι κατ΄ εξοχήν αρμόδιος να μας πει αυτή την ιστορία καθώς υπήρξε «δεξί χέρι» του Βέντρις στην προσπάθεια αποκρυπτογράφησης. Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας ο ίδιος, έζησε ενεργά την εποχή που το αρχαιολογικό κατεστημένο διακήρυσσε πως η Γραμμική Β δεν ήταν ελληνική γραφή. Εζησε το «ξύπνημα» του ενδιαφέροντος του Βέντρις για τη μινωική γραφή, έζησε τους αγώνες, τις απογοητεύσεις και τον θρίαμβό του και, όταν εκείνος έφυγε νωρίς σε κάποιο ατύχημα, ένιωσε την ανάγκη «να τα πει». Και τα είπε εγγράφως το 1958, τότε που για πρώτη φορά εξέδωσε το βιβλίο του η Cambridge University Ρress, μας τα λέει και τώρα που οι εκδόσεις Ενάλιος το μετέφεραν στα ελληνικά. Το εντυπωσιακό είναι πως, παρ΄ ότι «κατεψυγμένο», το πνευματικό αυτό έδεσμα παραμένει ολόφρεσκο και διαβάζεται με ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Ο Τσάντγουικ δεν καταγράφει απλά τη διεξαγωγή μιας επιστημονικής έρευνας αλλά ζωγραφίζει απλόχερα όλες τις πτυχές τόσο της βρετανικής κλασικής διανόησης όσο και της ζωής των ανθρώπων που έγραφαν με αυτή την περίεργη γραφή, των Μινωιτών.
Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό και το βιβλίο αυτό αξίζει να μπει στη βιβλιοθήκη σας αφού πρώτα «ξεκοκαλιστεί» απ΄ άκρη σ΄ άκρη. Επειτα θα νιώσετε πολύ πιο τυχερός που γεννηθήκατε σ΄ αυτόν τον τόπο...
Πηγή: Το Βήμα (27.06.2010).
Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό και το βιβλίο αυτό αξίζει να μπει στη βιβλιοθήκη σας αφού πρώτα «ξεκοκαλιστεί» απ΄ άκρη σ΄ άκρη. Επειτα θα νιώσετε πολύ πιο τυχερός που γεννηθήκατε σ΄ αυτόν τον τόπο...
Πηγή: Το Βήμα (27.06.2010).
CERN: Νέο ρεκόρ συγκρούσεων σωματιδίων από τον επιταχυντή
Οι επιστήμονες του μεγάλου υπόγειου επιταχυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN), στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, ήλθαν ένα βήμα πιο κοντά στην αποκάλυψη των μυστηρίων του σύμπαντος, επιτυγχάνοντας ένα νέο ρεκόρ. Ο επιταχυντής πλέον παράγει 10.000 συγκρούσεις σωματιδίων υψηλής ενέργειας ανά δευτερόλεπτο, διπλάσιες σε σχέση με τον προηγούμενο ρυθμό.
Με τον ρυθμό αυτό είναι ζήτημα λίγου χρόνου ο επιταχυντής μήκους 27 χλμ. κοντά στη Γενεύη να ξεπεράσει τον αμερικανικό «ανταγωνιστή» του Tevatron του εργαστηρίου Fermilab στο Ιλινόις. Οι ερευνητές του CERN αργά αλλά σταθερά αυξάνουν το ενεργειακό επίπεδο και την ένταση των συγκρούσεων των ακτινών πρωτονίων.
Αυτό το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με το BBC, για πρώτη φορά οι μηχανικοί του CERN έφεραν σε σύγκρουση δύο ακτίνες, κάθε μια από τις οποίες αποτελείτο από τρεις δέσμες σωματιδίων και κάθε δέσμη περιείχε 100 δισεκατομμύρια πρωτόνια. Προς το παρόν, ο επιταχυντής λειτουργεί με την μισή ενέργεια σε σχέση με αυτή για την οποία σχεδιάστηκε. Οι επιστήμονες σκοπεύουν να φθάσουν την μέγιστη ενέργεια των 14 τρισεκατομμυρίων ηλεκτρονιοβόλτ (TeV) έως το 2013.
«Όσες περισσότερες συγκρούσεις πρωτονίων κάνουμε, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε στην υπερσυμμετρία, τη σκοτεινή ύλη, το μποζόνιο του Χιγκς και άλλες μορφές της Νέας Φυσικής», δήλωσε ο καθηγητής Τζον Έλις, ένας από τους κορυφαίους θεωρητικούς φυσικούς του CERN, ο οποίος επίσης είπε ότι το ερευνητικό δυναμικό του Οργανισμού βρίσκεται σε εγρήγορση για τυχόν εμφάνιση κάποιας μίνι-μαύρης τρύπας, η οποία ευτυχώς δεν αναμένεται να «καταπιεί» τον πλανήτη μας, αλλά να εξαφανιστεί σχεδόν αμέσως μετά τη δημιουργία της.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (28.06.2010).
Με τον ρυθμό αυτό είναι ζήτημα λίγου χρόνου ο επιταχυντής μήκους 27 χλμ. κοντά στη Γενεύη να ξεπεράσει τον αμερικανικό «ανταγωνιστή» του Tevatron του εργαστηρίου Fermilab στο Ιλινόις. Οι ερευνητές του CERN αργά αλλά σταθερά αυξάνουν το ενεργειακό επίπεδο και την ένταση των συγκρούσεων των ακτινών πρωτονίων.
Αυτό το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με το BBC, για πρώτη φορά οι μηχανικοί του CERN έφεραν σε σύγκρουση δύο ακτίνες, κάθε μια από τις οποίες αποτελείτο από τρεις δέσμες σωματιδίων και κάθε δέσμη περιείχε 100 δισεκατομμύρια πρωτόνια. Προς το παρόν, ο επιταχυντής λειτουργεί με την μισή ενέργεια σε σχέση με αυτή για την οποία σχεδιάστηκε. Οι επιστήμονες σκοπεύουν να φθάσουν την μέγιστη ενέργεια των 14 τρισεκατομμυρίων ηλεκτρονιοβόλτ (TeV) έως το 2013.
«Όσες περισσότερες συγκρούσεις πρωτονίων κάνουμε, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε στην υπερσυμμετρία, τη σκοτεινή ύλη, το μποζόνιο του Χιγκς και άλλες μορφές της Νέας Φυσικής», δήλωσε ο καθηγητής Τζον Έλις, ένας από τους κορυφαίους θεωρητικούς φυσικούς του CERN, ο οποίος επίσης είπε ότι το ερευνητικό δυναμικό του Οργανισμού βρίσκεται σε εγρήγορση για τυχόν εμφάνιση κάποιας μίνι-μαύρης τρύπας, η οποία ευτυχώς δεν αναμένεται να «καταπιεί» τον πλανήτη μας, αλλά να εξαφανιστεί σχεδόν αμέσως μετά τη δημιουργία της.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (28.06.2010).
Δευτέρα 28 Ιουνίου 2010
Ερευνα στη ρίζα του αυτισμού
Είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή άκρως πολύπλοκη σε ό,τι αφορά τη «ρίζα» της αλλά και την αντιμετώπισή της αφού η... εκρίζωσή της είναι ανέφικτη. Για τον λόγο αυτόν πολλοί ερευνητές έχουν ριχθεί σε μια μάχη ώστε να φέρουν στο φως τα μυστικά της. Ο αυτισμός αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση, ωστόσο η σύγχρονη έρευνα φαίνεται ότι έχει αρχίσει να διευκολύνει την κατανόησή του. Αυτό μαρτυρεί η μεγάλη παραγωγή μελετών σχετικά με τη διαταραχή που λαμβάνει χώρα τα τελευταία χρόνια. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι μόνο μέσα στον τελευταίο μήνα είδαν το φως δύο σημαντικές μελέτες που συμπληρώνουν κομμάτια του παζλ σχετικά με τον αυτισμό. Και είναι επίσης σημαντικό ότι οι μελέτες αυτές έφεραν (και) ελληνική υπογραφή.
Πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύθηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «Νature» η μεγαλύτερη γενετική μελέτη που έχει διεξαχθεί ως σήμερα σχετικά με τον αυτισμό. Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότεροι από 120 ερευνητές, μεταξύ των οποίων και Ελληνες, από 60 διαφορετικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα ανά τον κόσμο που λαμβάνουν μέρος στο μεγάλο πρόγραμμα «Αutism Genome Ρroject».
Οπως εξηγεί στο «Βήμα» η κυρία Κατερίνα Παπανικολάου, λέκτορας στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Αγία Σοφία» που συμμετείχε στη μελέτη (συμμετέχων ήταν επίσης ο αναπληρωτής καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ι. Τσιάντης ), το ελληνικό τμήμα της έρευνας αφορούσε κλινική αξιολόγηση περιστατικών αυτισμού- περιελάμβανε περίπου 20 οικογένειες στις οποίες υπήρχε μέλος με αυτισμό. Τα αποτελέσματα της μελέτης έφεραν λίγο πιο κοντά τη λύση του δυσεπίλυτου παζλ που ονομάζεται αυτισμός, συγχρόνως όμως αποκάλυψαν τον «λαβύρινθο» που βρίσκεται πίσω από τη διαταραχή. «Γνωρίζαμε ως σήμερα ότι ο αυτισμός έχει γενετικό υπόβαθρο και κληρονομικότητα που φθάνει στο 90%» αναφέρει η κυρία Παπανικολάου και συνεχίζει: «Από προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπιστεί ορισμένα γονίδια που συνδέονται με τη διαταραχή,ωστόσο επικρατούσε ένα θολό τοπίο αφού μια ερευνητική ομάδα εντόπιζε ένα γονίδιο αλλά τα ευρήματά της δεν επαναλαμβάνονταν από άλλες ομάδες. Ετσι αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα στο οποίο θα συμμετέχουν ομάδες από όλον τον κόσμο, ώστε να γίνει πιο ενδελεχής έρευνα».
Η εξονυχιστική μελέτη απέδωσε καρπούς, όπως έδειξε η δημοσίευση στο «Νature». Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στους αποκαλούμενους πολυμορφισμούς αριθμού αντιγράφων, σε παραλλαγές δηλαδή στην αντιγραφή περιοχών του γονιδιώματος. Χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική συστηματικής ανάλυσης του DΝΑ σε 996 άτομα με αυτισμό, καθώς και σε 1.287 άτομα χωρίς τη διαταραχή - όλοι οι συμμετέχοντες ήταν Ευρωπαίοι. Ανακάλυψαν μια σημαντική στατιστικά αύξηση σε κάποιους σπάνιους πολυμορφισμούς αριθμού αντιγράφων σε περιοχές που περιέχουν γονίδια τα οποία από προηγούμενες μελέτες είχαν συνδεθεί με τον αυτισμό αλλά και τη νοητική υστέρηση. Συγκεκριμένα τα άτομα με αυτισμό εμφάνιζαν κατά μέσον όρο 19% περισσότερους τέτοιους πολυμορφισμούς σε σύγκριση με όσα δεν έπασχαν από τη διαταραχή.
Οι επιστήμονες μελέτησαν αυτούς τους πολυμορφισμούς και σε ομάδες γονιδίων που εμπλέκονται στη νευρωνική ανάπτυξη και λειτουργία. Βρέθηκαν 76 τέτοιες ομάδες στις οποίες παρατηρούνται σπάνιοι πολυμορφισμοί που αφορούν κυρίως τη γλουταμινική συναπτογένεση- δηλαδή, συνάψεις στη δημιουργία των οποίων εμπλέκεται η γλουταμίνη, ένας νευροδιαβιβαστής που παίζει σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου. Ανακαλύφθηκαν επίσης ορισμένες νέες ομάδες γονιδίων που ρυθμίζουν την πλαστικότητα των νευρωνικών κυττάρων. Φάνηκε ότι οι συγκεκριμένες ομάδες συνδέονται με αυτισμό και κάποιες εξ αυτών και με νοητική υστέρηση.
Τα νέα ευρήματα δημιούργησαν αισιοδοξία σχετικά με τη μελλοντική ανάπτυξη γενετικών τεστ που θα διαγιγνώσκουν σε πρώιμο στάδιο τον αυτισμό αλλά και αποτελεσματικών θεραπειών ενάντια στη διαταραχή. Μάλιστα ο καθηγητής Τόνι Μόνακο από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος αναμένεται να δοκιμάσει την αποτελεσματικότητα ενός γενετικού τεστ σε 1.000 άτομα με αυτισμό, ανέφερε σε ξένα ΜΜΕ ότι, αν όλα πάνε καλά, αυτό θα μπορούσε να κυκλοφορήσει σε τρία χρόνια.
Πάντως, σύμφωνα με την κυρία Παπανικολάου, τα καινούργια αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευθούν με προσοχή. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι με βάση τα νέα δεδομένα είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε άμεσα μια γενετική δοκιμασία για την ανίχνευση του αυτισμού». Σύμφωνα με την ερευνήτρια, είναι πολλά τα γονίδια που αλληλεπιδρούν οδηγώντας σε εμφάνιση αυτισμού. «Καθένα εξ αυτών παίζει κάποιο, μικρό ίσως, ρόλο στη διαταραχήαλλά ο συνδυασμός τους μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση αυτισμού. Ακόμη και αν βρεθεί μια γενετική δοκιμασία,δεν θα είναι σε θέση να μας δώσει οριστική πληροφόρηση αφού κάθε τεστ έχει πεπερασμένη ευαισθησία και εγκυρότητα».
Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (27.06.2010).
Πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύθηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «Νature» η μεγαλύτερη γενετική μελέτη που έχει διεξαχθεί ως σήμερα σχετικά με τον αυτισμό. Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότεροι από 120 ερευνητές, μεταξύ των οποίων και Ελληνες, από 60 διαφορετικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα ανά τον κόσμο που λαμβάνουν μέρος στο μεγάλο πρόγραμμα «Αutism Genome Ρroject».
Οπως εξηγεί στο «Βήμα» η κυρία Κατερίνα Παπανικολάου, λέκτορας στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Αγία Σοφία» που συμμετείχε στη μελέτη (συμμετέχων ήταν επίσης ο αναπληρωτής καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ι. Τσιάντης ), το ελληνικό τμήμα της έρευνας αφορούσε κλινική αξιολόγηση περιστατικών αυτισμού- περιελάμβανε περίπου 20 οικογένειες στις οποίες υπήρχε μέλος με αυτισμό. Τα αποτελέσματα της μελέτης έφεραν λίγο πιο κοντά τη λύση του δυσεπίλυτου παζλ που ονομάζεται αυτισμός, συγχρόνως όμως αποκάλυψαν τον «λαβύρινθο» που βρίσκεται πίσω από τη διαταραχή. «Γνωρίζαμε ως σήμερα ότι ο αυτισμός έχει γενετικό υπόβαθρο και κληρονομικότητα που φθάνει στο 90%» αναφέρει η κυρία Παπανικολάου και συνεχίζει: «Από προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπιστεί ορισμένα γονίδια που συνδέονται με τη διαταραχή,ωστόσο επικρατούσε ένα θολό τοπίο αφού μια ερευνητική ομάδα εντόπιζε ένα γονίδιο αλλά τα ευρήματά της δεν επαναλαμβάνονταν από άλλες ομάδες. Ετσι αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα στο οποίο θα συμμετέχουν ομάδες από όλον τον κόσμο, ώστε να γίνει πιο ενδελεχής έρευνα».
Η εξονυχιστική μελέτη απέδωσε καρπούς, όπως έδειξε η δημοσίευση στο «Νature». Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στους αποκαλούμενους πολυμορφισμούς αριθμού αντιγράφων, σε παραλλαγές δηλαδή στην αντιγραφή περιοχών του γονιδιώματος. Χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική συστηματικής ανάλυσης του DΝΑ σε 996 άτομα με αυτισμό, καθώς και σε 1.287 άτομα χωρίς τη διαταραχή - όλοι οι συμμετέχοντες ήταν Ευρωπαίοι. Ανακάλυψαν μια σημαντική στατιστικά αύξηση σε κάποιους σπάνιους πολυμορφισμούς αριθμού αντιγράφων σε περιοχές που περιέχουν γονίδια τα οποία από προηγούμενες μελέτες είχαν συνδεθεί με τον αυτισμό αλλά και τη νοητική υστέρηση. Συγκεκριμένα τα άτομα με αυτισμό εμφάνιζαν κατά μέσον όρο 19% περισσότερους τέτοιους πολυμορφισμούς σε σύγκριση με όσα δεν έπασχαν από τη διαταραχή.
Οι επιστήμονες μελέτησαν αυτούς τους πολυμορφισμούς και σε ομάδες γονιδίων που εμπλέκονται στη νευρωνική ανάπτυξη και λειτουργία. Βρέθηκαν 76 τέτοιες ομάδες στις οποίες παρατηρούνται σπάνιοι πολυμορφισμοί που αφορούν κυρίως τη γλουταμινική συναπτογένεση- δηλαδή, συνάψεις στη δημιουργία των οποίων εμπλέκεται η γλουταμίνη, ένας νευροδιαβιβαστής που παίζει σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου. Ανακαλύφθηκαν επίσης ορισμένες νέες ομάδες γονιδίων που ρυθμίζουν την πλαστικότητα των νευρωνικών κυττάρων. Φάνηκε ότι οι συγκεκριμένες ομάδες συνδέονται με αυτισμό και κάποιες εξ αυτών και με νοητική υστέρηση.
Τα νέα ευρήματα δημιούργησαν αισιοδοξία σχετικά με τη μελλοντική ανάπτυξη γενετικών τεστ που θα διαγιγνώσκουν σε πρώιμο στάδιο τον αυτισμό αλλά και αποτελεσματικών θεραπειών ενάντια στη διαταραχή. Μάλιστα ο καθηγητής Τόνι Μόνακο από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος αναμένεται να δοκιμάσει την αποτελεσματικότητα ενός γενετικού τεστ σε 1.000 άτομα με αυτισμό, ανέφερε σε ξένα ΜΜΕ ότι, αν όλα πάνε καλά, αυτό θα μπορούσε να κυκλοφορήσει σε τρία χρόνια.
Πάντως, σύμφωνα με την κυρία Παπανικολάου, τα καινούργια αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευθούν με προσοχή. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι με βάση τα νέα δεδομένα είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε άμεσα μια γενετική δοκιμασία για την ανίχνευση του αυτισμού». Σύμφωνα με την ερευνήτρια, είναι πολλά τα γονίδια που αλληλεπιδρούν οδηγώντας σε εμφάνιση αυτισμού. «Καθένα εξ αυτών παίζει κάποιο, μικρό ίσως, ρόλο στη διαταραχήαλλά ο συνδυασμός τους μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση αυτισμού. Ακόμη και αν βρεθεί μια γενετική δοκιμασία,δεν θα είναι σε θέση να μας δώσει οριστική πληροφόρηση αφού κάθε τεστ έχει πεπερασμένη ευαισθησία και εγκυρότητα».
Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (27.06.2010).
Γονίδια και συναίσθημα
Το συναισθηματικό προφίλ του καθενός μας έχει αναμφίβολα να κάνει τόσο με το DΝΑ όσο και με το περιβάλλον. Σιγά σιγά αρχίζουν να αποκαλύπτονται γενετικές περιοχές, αλλά και μηχανισμοί αντίδρασης στο περιβάλλον που καθορίζουν το πώς νιώθουμε.
Τα συναισθήματα έχουν μνήμες και οι μνήμες συναισθήματα· με τα θετικά συναισθηματικά γεγονότα να τα θυμόμαστε καλύτερα σε σχέση με τα αρνητικά και τα ουδέτερα. Ο όρος συναισθηματικότητα υποδηλώνει μια κατάσταση του οργανισμού, η οποία διαμορφώνεται από οργανικές, εμπειρικές και εκφραστικές αντιδράσεις· στο πλαίσιο αυτό ο όρος συναίσθημα χρησιμοποιείται για να δείξει την εμπειρία που προκύπτει από ένα συναισθηματικό ερέθισμα, όπως ο φόβος, το άγχος, η χαρά κ.ά.
Η γενετική της συναισθηματικότητας είναι μια πρόκληση που πρέπει να υπερβεί σημαντικές δυσκολίες, όπως, για παράδειγμα, τον ακριβή ορισμό του συναισθήματος, τη μέτρησή του και την αποκάλυψη αιτιατών περίπλοκων γενετικών παραγόντων που κωδικοποιούν νευρωνικά μηνύματα, υποδοχείς ορμονών και ένζυμα, προκειμένου να διαμορφωθεί το συναίσθημα/συμπεριφορά· με τη συμβολή της κληρονομικότητας στον έλεγχο της συμπεριφοράς γενικότερα να συμπληρώνεται αναμφίβολα και από τη μεγάλη σημαντικότητα του περιβαλλοντικού παράγοντα.
Υπό το πρίσμα αυτό η έκθεση λ.χ. του ανθρώπου σε ψυχοδραστικές ουσίες ενεργοποιεί έναν σημαντικό μοριακό/μεταγραφικό παράγοντα, τον CRΕΒ, ο οποίος ρυθμίζει στη συνέχεια πολλά γονίδια, τα οποία με τη σειρά τους επάγουν την έκφραση άλλων· για να προκύψει τελικά η σχετική συμπεριφορά, διά του ανάλογου συναισθήματος, π.χ. ή του εθισμού εν προκειμένω. Σ΄ ένα τέτοιο πλαίσιο η κοκαΐνη επάγει λ.χ. την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, η οποία προκαλεί ευχαρίστηση.
Σημειώνουμε ότι σ΄ έναν ετερογενή γενετικά πληθυσμό τα γονίδια βρίσκονται στα άτομα με παραλλαγές, ανάλογα με τις οποίες είναι και η συναισθηματική/συμπεριφορική αντίδραση. Η γονιδιακή παραλλαγή λ.χ. Drd4 για τον υποδοχέα της ντοπαμίνης σχετίζεται με την υπερκινητικότητα μειωμένης προσοχής, ενώ φαίνεται να συμβάλλει και στην εκδήλωση αλτρουιστικής συμπεριφοράς· η Drd7 οδηγεί στην επιθετικότητα και στην αντικοινωνική συμπεριφορά.
Γονίδια που σχετίζονται με στοιχεία παρορμητισμού, συμπεριλαμβανομένης και της επιθετικότητας, θεωρούνται το Shtib και το Μaooa· με τις επιπτώσεις του τελευταίου να εξαρτώνται και από την κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία ή από τον εθισμό στην ηρωίνη· επίσης το S-ht γονίδιο, για τον υποδοχέα της σεροτονίνης, φαίνεται να σχετίζεται με τον νευρωτισμό. Τελευταία κάποιοι μιλούν και για «το γονίδιο του Θεού», μια γονιδιακή παραλλαγή δηλαδή οι φορείς της οποίας αναπτύσσουν συνήθως βαθιά πίστη στον Θεό· το γονίδιο αυτό διαφέρει μόνο ως προς δύο αμινοξέα μεταξύ χιμπαντζή και ανθρώπου!
Πρώιμες πειραματικές έρευνες έδειξαν ότι τα επίπεδα συναισθηματικότητας ποντικιών επηρεάζονται από την τεχνητή επιλογή, γεγονός που υποδηλώνει την εμπλοκή γενετικών στοιχείων· επιλογή που οδήγησε στη δημιουργία ενός μη ευαίσθητου/ψύχραιμου στην αντιμετώπιση μιας απρόσμενης κατάστασης στελέχους και ενός ευαίσθητου, το οποίο αντιδρούσε ουρώντας ή αποπατώντας. Με σύγχρονες μοριακές τεχνικές ταυτοποιήθηκαν, στα ποντίκια, γονίδια στα χρωμοσώματα 1 και 9 που σχετίζονται με ειδικές συμπεριφορές, ένα άλλο στο χρωμόσωμα 5 που επηρεάζει χαρακτηριστικά σχετιζόμενα με το άγχος, όπως η αποφυγή αντίδρασης, οι καταστάσεις φόβου κ.ά., και άλλο στο 4ο χρωμόσωμα που επηρεάζει ισχυρά την προτίμηση κατανάλωσης αλκοόλ.
Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (27.06.2010).
Τα συναισθήματα έχουν μνήμες και οι μνήμες συναισθήματα· με τα θετικά συναισθηματικά γεγονότα να τα θυμόμαστε καλύτερα σε σχέση με τα αρνητικά και τα ουδέτερα. Ο όρος συναισθηματικότητα υποδηλώνει μια κατάσταση του οργανισμού, η οποία διαμορφώνεται από οργανικές, εμπειρικές και εκφραστικές αντιδράσεις· στο πλαίσιο αυτό ο όρος συναίσθημα χρησιμοποιείται για να δείξει την εμπειρία που προκύπτει από ένα συναισθηματικό ερέθισμα, όπως ο φόβος, το άγχος, η χαρά κ.ά.
Η γενετική της συναισθηματικότητας είναι μια πρόκληση που πρέπει να υπερβεί σημαντικές δυσκολίες, όπως, για παράδειγμα, τον ακριβή ορισμό του συναισθήματος, τη μέτρησή του και την αποκάλυψη αιτιατών περίπλοκων γενετικών παραγόντων που κωδικοποιούν νευρωνικά μηνύματα, υποδοχείς ορμονών και ένζυμα, προκειμένου να διαμορφωθεί το συναίσθημα/συμπεριφορά· με τη συμβολή της κληρονομικότητας στον έλεγχο της συμπεριφοράς γενικότερα να συμπληρώνεται αναμφίβολα και από τη μεγάλη σημαντικότητα του περιβαλλοντικού παράγοντα.
Υπό το πρίσμα αυτό η έκθεση λ.χ. του ανθρώπου σε ψυχοδραστικές ουσίες ενεργοποιεί έναν σημαντικό μοριακό/μεταγραφικό παράγοντα, τον CRΕΒ, ο οποίος ρυθμίζει στη συνέχεια πολλά γονίδια, τα οποία με τη σειρά τους επάγουν την έκφραση άλλων· για να προκύψει τελικά η σχετική συμπεριφορά, διά του ανάλογου συναισθήματος, π.χ. ή του εθισμού εν προκειμένω. Σ΄ ένα τέτοιο πλαίσιο η κοκαΐνη επάγει λ.χ. την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, η οποία προκαλεί ευχαρίστηση.
Σημειώνουμε ότι σ΄ έναν ετερογενή γενετικά πληθυσμό τα γονίδια βρίσκονται στα άτομα με παραλλαγές, ανάλογα με τις οποίες είναι και η συναισθηματική/συμπεριφορική αντίδραση. Η γονιδιακή παραλλαγή λ.χ. Drd4 για τον υποδοχέα της ντοπαμίνης σχετίζεται με την υπερκινητικότητα μειωμένης προσοχής, ενώ φαίνεται να συμβάλλει και στην εκδήλωση αλτρουιστικής συμπεριφοράς· η Drd7 οδηγεί στην επιθετικότητα και στην αντικοινωνική συμπεριφορά.
Γονίδια που σχετίζονται με στοιχεία παρορμητισμού, συμπεριλαμβανομένης και της επιθετικότητας, θεωρούνται το Shtib και το Μaooa· με τις επιπτώσεις του τελευταίου να εξαρτώνται και από την κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία ή από τον εθισμό στην ηρωίνη· επίσης το S-ht γονίδιο, για τον υποδοχέα της σεροτονίνης, φαίνεται να σχετίζεται με τον νευρωτισμό. Τελευταία κάποιοι μιλούν και για «το γονίδιο του Θεού», μια γονιδιακή παραλλαγή δηλαδή οι φορείς της οποίας αναπτύσσουν συνήθως βαθιά πίστη στον Θεό· το γονίδιο αυτό διαφέρει μόνο ως προς δύο αμινοξέα μεταξύ χιμπαντζή και ανθρώπου!
Πρώιμες πειραματικές έρευνες έδειξαν ότι τα επίπεδα συναισθηματικότητας ποντικιών επηρεάζονται από την τεχνητή επιλογή, γεγονός που υποδηλώνει την εμπλοκή γενετικών στοιχείων· επιλογή που οδήγησε στη δημιουργία ενός μη ευαίσθητου/ψύχραιμου στην αντιμετώπιση μιας απρόσμενης κατάστασης στελέχους και ενός ευαίσθητου, το οποίο αντιδρούσε ουρώντας ή αποπατώντας. Με σύγχρονες μοριακές τεχνικές ταυτοποιήθηκαν, στα ποντίκια, γονίδια στα χρωμοσώματα 1 και 9 που σχετίζονται με ειδικές συμπεριφορές, ένα άλλο στο χρωμόσωμα 5 που επηρεάζει χαρακτηριστικά σχετιζόμενα με το άγχος, όπως η αποφυγή αντίδρασης, οι καταστάσεις φόβου κ.ά., και άλλο στο 4ο χρωμόσωμα που επηρεάζει ισχυρά την προτίμηση κατανάλωσης αλκοόλ.
Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα (27.06.2010).
Ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ μιλάει για την οικονομική κρίση και τα στερεότυπα στα διεθνή ΜΜΕ
O 52χρονος Μαρκ Μαζάουερ είναι κατά πάσα πιθανότητα ο κορυφαίος ιστορικός της γενιάς του. Δεν είναι τυχαίο που ο πρύτανης της σύγχρονης ιστοριογραφίας Ερικ Χομπσμπάουμ τον θεωρεί διάδοχό του. Το έργο που τον επέβαλε διεθνώς ήταν η Σκοτεινή ήπειρος. Ο 20ός αιώνας της Ευρώπης που εξεδόθη το 1998 (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια). Εξι χρόνια αργότερα εξέδωσε το Θεσσαλονίκη. Πόλη των φαντασμάτων , που προκάλεσε τεράστια αίσθηση παγκοσμίως, όπως και στη χώρα μας. Ηταν το βιβλίο το οποίο ανέδειξε διεθνώς το ζήτημα της εξόντωσης του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης που ως τότε δεν είχε απασχολήσει τους επιστήμονες και τους ιστορικούς οι οποίοι μελετούν την υπόθεση του Ολοκαυτώματος. Προέβαλε όμως ταυτόχρονα και την ιστορία και τη σημασία της Θεσσαλονίκης, με την οποία ο Μαζάουερ έχει πολλούς δεσμούς, όπως και με την Ελλάδα γενικότερα.
Ο Μαζάουερ δεν είναι μόνον εξαίρετος ιστορικός, αλλά και θαυμάσιος συγγραφέας. Τα βιβλία του συνιστούν υποδείγματα επιστημονικής πληρότητας και ύφους. Με εξαίρετες σπουδές στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και Johns Ηopkins, είναι σήμερα καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Columbia. Παράλληλα, αρθρογραφεί στις εφημερίδες Financial Τimes και Ιndependent. Τον συναντήσαμε πρόσφατα στην Αθήνα όπου έδωσε δύο διαλέξεις και μας παραχώρησε συνέντευξη που μπορείτε να διαβάσετε στο Βήμα (27.06.2010).
Ο Μαζάουερ δεν είναι μόνον εξαίρετος ιστορικός, αλλά και θαυμάσιος συγγραφέας. Τα βιβλία του συνιστούν υποδείγματα επιστημονικής πληρότητας και ύφους. Με εξαίρετες σπουδές στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και Johns Ηopkins, είναι σήμερα καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Columbia. Παράλληλα, αρθρογραφεί στις εφημερίδες Financial Τimes και Ιndependent. Τον συναντήσαμε πρόσφατα στην Αθήνα όπου έδωσε δύο διαλέξεις και μας παραχώρησε συνέντευξη που μπορείτε να διαβάσετε στο Βήμα (27.06.2010).
Ενας Ιάπωνας με κυκλαδίτικο «δόγμα»
«Ο Νογκούτσι ήταν καλλιτέχνης της ουσίας, της συμπύκνωσης. Προσεγγίζοντας με το πλοίο την Ανδρο κι αντικρίζοντας ξαφνικά το τοπίο, τα βράχια και τους διάσπαρτους, «σκαρφαλωμένους» λευκούς ναΐσκους, ατενίζοντας δηλαδή την αιωνιότητα, σκέφτηκα πόσο πολύ ταιριάζει στο κυκλαδίτικο νησί σας. Σε όλη τη ζωή του, προσπαθούσε να συλλάβει και να αιχμαλωτίσει το πνεύμα της απεραντοσύνης και της αιωνιότητας. «Το λιγότερο είναι το περισσότερο», ήταν το δόγμα του, σε σχέση και με τα υλικά και με τη φύση».
Η Τζένι Ντίξον, διευθύντρια του νεοϋορκέζικου Ιδρύματος Ισάμου Νογκούτσι, δεν έκρυβε τη συγκίνηση ούτε τον ενθουσιασμό της, την Παρασκευή, ανήμερα των εγκαινίων της έκθεσης «Νογκούτσι: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στη Χώρα της Ανδρου.
Ο Ιάπωνας με τα... γαλανά μάτια Ισάμου Νογκούτσι (1904-1988), Αμερικανός από την, ιρλανδικής καταγωγής συγγραφέα, μητέρα του, και Ιάπωνας από τον ποιητή πατέρα του, εξώγαμο που πάντα κουβαλούσε το τραύμα της πατρικής απόρριψης, στην πρώτη «πανοραμική» έκθεση έργων του στην Ελλάδα, μια χώρα που λάτρεψε, είναι μια αποκάλυψη.
Πολυσχιδής, πλουραλιστής, διττός, στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης, ο μαθητής του Μπρανκούζι, χάρη στο πείσμα του, και στενός συνεργάτης της Μάρθας Γκράχαμ, λόγω της αγάπης του για τη ζωντανή σκηνή, είτε δημιουργούσε γλυπτά από μάρμαρο είτε σκηνικά από πέτρα, ξύλο και σκοινί είτε παραμυθένιους παιδότοπους και φωτιστικά από φύλλα μουριάς, πάντα «απαντήσεις αναζητούσε», όπως μου εξήγησε η κ. Ντίξον, που τον γνώρισε, ενώ ακόμη δημιουργούσε.
«Ο Νογκούτσι ήταν ένας διά βίου ερωτώμενος. Διάβαζε πολύ, έψαχνε ακατάπαυστα, αναζητώντας την Αρχή. Και διαρκώς μετατοπιζόταν. Τον ενδιέφερε ο βουδισμός. Ο Γιουνγκ. Η μυθολογία. Ενας από τους λόγους που χαίρομαι τόσο που ήρθε το έργο του στην Ελλάδα, είναι ότι ο ελληνικός μύθος υπήρξε μέρος της ανατροφής και της ταυτότητάς του».
Εξ ου ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης στο Μουσείο της Χώρας Ανδρου είναι αφιερωμένο στη δουλειά του πάνω στον ελληνικό μύθο, αλλά και στα έργα που δούλεψε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στη χώρα μας -όπως τα σκίτσα με το άγαλμα του Μοσχοφόρου. Τότε που η Ναταλία Μελά τον ξεναγούσε στην Ακρόπολη και ο Γιάννης Τσαρούχης τού σκάρωνε -με παστέλ αφιερώσεις- ανδρικές φιγούρες στον κατάλογο της έκθεσής του στον «Ζυγό», το 1978.
Στο ελληνικό ωστόσο «κομμάτι» του επικρατεί ένα εμβληματικό έργο: ο τοτεμικός «Ορφέας» από αλουμίνιο, δουλεμένος με αρχέγονες γιαπωνέζικες τεχνικές. Ελληνικό, λόγω θεματολογίας, κι εξίσου εντυπωσιακό, το corpus της συνεργασίας του με τη Μάρθα Γκράχαμ από το '35 ώς το '67, για 19 παραστάσεις της: «Κλυταιμνήστρα» το '58, «Αλκηστη» το '60, «Φαίδρα» το '62.
Στα highlights μιας έκθεσης που εστιάζει στο μικρό αλλά ουσιώδες, το «κύκνειο άσμα» του, γλυπτά μικρής κλίμακας από μάρμαρο, που δούλευε (1987-88) κρυφά στο εργαστήριό του και για πρώτη φορά εκτίθενται δημόσια. Λίγο νωρίτερα, έχοντας ήδη δοκιμαστεί στη μίξη και συναρμολόγηση χρωματιστών μαρμάρων σε βιόμορφα σχήματα, ο Νογκούτσι είχε επιστρέψει στον πατρογονικό άκαμπτο γιαπωνέζικο γρανίτη, δίνοντας μορφή σε γιαπωνέζικες βουδιστικές θεότητες.
Ως άνθρωπος, πώς ήταν; Το έργο του «προδίδει» έναν καλλιτέχνη εργασιομανή, ανήσυχο και σεμνό. «Επίμονος, και λάτρης της γυναίκας. Πέρασαν πολλές από τη ζωή του. Παρέμενε ερημίτης», αποκαλύπτει η κ. Ντίξον. Αισθανόταν περισσότερο Αμερικανός ή Ιάπωνας; «Ηθελε να είναι Αμερικανός. Ομως θεωρούσε ότι ήταν ένας διεθνής καλλιτέχνης, ένας παγκόσμιος πολίτης που ποτέ δεν ενεπλάκη σε -ισμούς».
Διάρκεια έκθεσης: έως 26 Σεπτεμβρίου 2010.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (28.06.2010).
Η Τζένι Ντίξον, διευθύντρια του νεοϋορκέζικου Ιδρύματος Ισάμου Νογκούτσι, δεν έκρυβε τη συγκίνηση ούτε τον ενθουσιασμό της, την Παρασκευή, ανήμερα των εγκαινίων της έκθεσης «Νογκούτσι: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στη Χώρα της Ανδρου.
Ο Ιάπωνας με τα... γαλανά μάτια Ισάμου Νογκούτσι (1904-1988), Αμερικανός από την, ιρλανδικής καταγωγής συγγραφέα, μητέρα του, και Ιάπωνας από τον ποιητή πατέρα του, εξώγαμο που πάντα κουβαλούσε το τραύμα της πατρικής απόρριψης, στην πρώτη «πανοραμική» έκθεση έργων του στην Ελλάδα, μια χώρα που λάτρεψε, είναι μια αποκάλυψη.
Πολυσχιδής, πλουραλιστής, διττός, στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης, ο μαθητής του Μπρανκούζι, χάρη στο πείσμα του, και στενός συνεργάτης της Μάρθας Γκράχαμ, λόγω της αγάπης του για τη ζωντανή σκηνή, είτε δημιουργούσε γλυπτά από μάρμαρο είτε σκηνικά από πέτρα, ξύλο και σκοινί είτε παραμυθένιους παιδότοπους και φωτιστικά από φύλλα μουριάς, πάντα «απαντήσεις αναζητούσε», όπως μου εξήγησε η κ. Ντίξον, που τον γνώρισε, ενώ ακόμη δημιουργούσε.
«Ο Νογκούτσι ήταν ένας διά βίου ερωτώμενος. Διάβαζε πολύ, έψαχνε ακατάπαυστα, αναζητώντας την Αρχή. Και διαρκώς μετατοπιζόταν. Τον ενδιέφερε ο βουδισμός. Ο Γιουνγκ. Η μυθολογία. Ενας από τους λόγους που χαίρομαι τόσο που ήρθε το έργο του στην Ελλάδα, είναι ότι ο ελληνικός μύθος υπήρξε μέρος της ανατροφής και της ταυτότητάς του».
Εξ ου ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης στο Μουσείο της Χώρας Ανδρου είναι αφιερωμένο στη δουλειά του πάνω στον ελληνικό μύθο, αλλά και στα έργα που δούλεψε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στη χώρα μας -όπως τα σκίτσα με το άγαλμα του Μοσχοφόρου. Τότε που η Ναταλία Μελά τον ξεναγούσε στην Ακρόπολη και ο Γιάννης Τσαρούχης τού σκάρωνε -με παστέλ αφιερώσεις- ανδρικές φιγούρες στον κατάλογο της έκθεσής του στον «Ζυγό», το 1978.
Στο ελληνικό ωστόσο «κομμάτι» του επικρατεί ένα εμβληματικό έργο: ο τοτεμικός «Ορφέας» από αλουμίνιο, δουλεμένος με αρχέγονες γιαπωνέζικες τεχνικές. Ελληνικό, λόγω θεματολογίας, κι εξίσου εντυπωσιακό, το corpus της συνεργασίας του με τη Μάρθα Γκράχαμ από το '35 ώς το '67, για 19 παραστάσεις της: «Κλυταιμνήστρα» το '58, «Αλκηστη» το '60, «Φαίδρα» το '62.
Στα highlights μιας έκθεσης που εστιάζει στο μικρό αλλά ουσιώδες, το «κύκνειο άσμα» του, γλυπτά μικρής κλίμακας από μάρμαρο, που δούλευε (1987-88) κρυφά στο εργαστήριό του και για πρώτη φορά εκτίθενται δημόσια. Λίγο νωρίτερα, έχοντας ήδη δοκιμαστεί στη μίξη και συναρμολόγηση χρωματιστών μαρμάρων σε βιόμορφα σχήματα, ο Νογκούτσι είχε επιστρέψει στον πατρογονικό άκαμπτο γιαπωνέζικο γρανίτη, δίνοντας μορφή σε γιαπωνέζικες βουδιστικές θεότητες.
Ως άνθρωπος, πώς ήταν; Το έργο του «προδίδει» έναν καλλιτέχνη εργασιομανή, ανήσυχο και σεμνό. «Επίμονος, και λάτρης της γυναίκας. Πέρασαν πολλές από τη ζωή του. Παρέμενε ερημίτης», αποκαλύπτει η κ. Ντίξον. Αισθανόταν περισσότερο Αμερικανός ή Ιάπωνας; «Ηθελε να είναι Αμερικανός. Ομως θεωρούσε ότι ήταν ένας διεθνής καλλιτέχνης, ένας παγκόσμιος πολίτης που ποτέ δεν ενεπλάκη σε -ισμούς».
Διάρκεια έκθεσης: έως 26 Σεπτεμβρίου 2010.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (28.06.2010).
Το botox «λειαίνει» και τα συναισθήματα
Εκτός από την αδρανοποίηση του μυ που προκαλεί τη ρυτίδα, το botox φέρεται να επιδρά και στην ψυχική σφαίρα, αφού σύμφωνα με επιστημονική έρευνα μειώνει και την ένταση κάποιων συναισθημάτων. «Όταν δεν καθίσταται δυνατή η έκφραση των συναισθημάτων μέσω του προσώπου, τότε αυτομάτως μειώνεται και η εκδήλωση των συναισθημάτων», εξηγεί ο υπεύθυνος της μελέτης, δρ Τζόσουα Ίαν Ντέιβις, από το τμήμα ψυχολογίας του Barnard College στη Νέα Υόρκη. «Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό είναι πλεονέκτημα, ενώ σε κάποιες άλλες μειονέκτημα», σχολιάζει χαριτολογώντας ο ίδιος.
Αυτός είναι και ο πιο βασικός λόγος για τον οποίοι οι ηθοποιοί δεν κάνουν botox: διότι ακυρώνουν την αρχή του επαγγέλματός τους. Οι ενέσεις botox λειαίνουν τις ρυτίδες παραλύοντας το μυ που κρατά διπλωμένη την επιδερμίδα. Έτσι, όταν ο μυς έχει παραλύσει μπορεί να φαίνεται λεία η επιφάνεια του δέρματος, αλλά όταν για παράδειγμα προσπαθήσει κάποιος να εκφράσει τη στεναχώρια ή δυσαρέσκεια του, δεν θα ενωθούν τα φρύδια, ώστε να λάβει τη συνήθη χαρακτηριστική έκφραση. Σε άλλη περίπτωση, εάν το botox έχει γίνει σε σημεία κοντά στο χείλος, δεν θα σηκώνονται οι άκρες των χειλιών για να φανεί το χαμόγελο.
«Θα χρειαστούμε περαιτέρω έρευνα ώστε να καταφέρουμε με ακρίβεια να καθορίσομε ποιος μυς αντιδρά σε ποιο συναίσθημα και ακολούθως πόσο μπορεί να επηρεαστεί», εξηγεί ο Ντέιβις. Το botox είναι η πρώτη μη επεμβατική χειρουργική επέμβαση σύμφωνα με την Ομοσπονδία Πλαστικών και Αισθητικών Ιατρών των ΗΠΑ.
Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Journal Emotions.
Πηγή: Τα Νέα (28.06.2010).
Αυτός είναι και ο πιο βασικός λόγος για τον οποίοι οι ηθοποιοί δεν κάνουν botox: διότι ακυρώνουν την αρχή του επαγγέλματός τους. Οι ενέσεις botox λειαίνουν τις ρυτίδες παραλύοντας το μυ που κρατά διπλωμένη την επιδερμίδα. Έτσι, όταν ο μυς έχει παραλύσει μπορεί να φαίνεται λεία η επιφάνεια του δέρματος, αλλά όταν για παράδειγμα προσπαθήσει κάποιος να εκφράσει τη στεναχώρια ή δυσαρέσκεια του, δεν θα ενωθούν τα φρύδια, ώστε να λάβει τη συνήθη χαρακτηριστική έκφραση. Σε άλλη περίπτωση, εάν το botox έχει γίνει σε σημεία κοντά στο χείλος, δεν θα σηκώνονται οι άκρες των χειλιών για να φανεί το χαμόγελο.
«Θα χρειαστούμε περαιτέρω έρευνα ώστε να καταφέρουμε με ακρίβεια να καθορίσομε ποιος μυς αντιδρά σε ποιο συναίσθημα και ακολούθως πόσο μπορεί να επηρεαστεί», εξηγεί ο Ντέιβις. Το botox είναι η πρώτη μη επεμβατική χειρουργική επέμβαση σύμφωνα με την Ομοσπονδία Πλαστικών και Αισθητικών Ιατρών των ΗΠΑ.
Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Journal Emotions.
Πηγή: Τα Νέα (28.06.2010).
Πικάσο: Η πολιτική του ήταν η τέχνη του
Ποια ήταν η σχέση του Πάμπλο Πικάσο με την πολιτική; Μια έκθεση στην Τate Liverpool με τον μάλλον απολογητικό τίτλο «Ρicasso: Peace and Freedom», αναζητεί τις πολιτικές διαστάσεις του έργου του μεγάλου ισπανού ζωγράφου. Και φαίνεται πως, όπως συμβαίνει με όλους, αυτά που καθορίζουν έναν πολιτικό χαρακτήρα είναι οι εμπειρίες και οι επιρροές του. Που στην περίπτωση του Πικάσο, μόνο ασήμαντες δεν ήταν.
Καλοκαίρι του 1936. Ο Πάμπλο Πικάσο βρισκόταν σε ένα μικρό χωριό της Κυανής Ακτής, τη Μουζέν, όπου τον είχε καλέσει ο Πολ Ελιάρ για παραθερισμό. Στην παρέα ήταν και ο βρετανός σουρεαλιστής Ρόλαντ Πενρόουζ και η τότε σύζυγός του, η σουρεαλίστρια ποιήτρια Βαλεντίν. Οι διακοπές τους ήταν ξέγνοιαστες, όλοι όμως γνώριζαν ότι ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα. Ο ισπανικός Εμφύλιος είχε αρχίσει τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς και τα δυσάρεστα νέα από το μέτωπο έφταναν καθημερινά. Σε λιγότερο από ένα χρόνο η βασκική πόλη Γκουέρνικα θα γινόταν στάχτη από τα γερμανικά βομβαρδιστικά.
Ο Πικάσο (όπως αναφέρει ο Πενρόουζ σε βιβλίο του για τον ζωγράφο) ανησυχούσε για την ασφάλεια της μητέρας και της αδερφής του, που ζούσαν στη Βαρκελώνη με τους ανιψιούς του, και διατηρούσε ακόμη άσβεστη την απέχθειά του για τον Φράνκο αλλά και για τον πόλεμο, αφού στις παιδικές μνήμες του περιλαμβάνονταν οι τραυματίες που επέστρεφαν από τον ισπανοαμερικανικό πόλεμο του 1898. Ως ισπανός πολίτης που ζούσε στη Γαλλία, ωστόσο, δεν στρατολογήθηκε από καμία πλευρά του ισπανικού Εμφυλίου ούτε προσφέρθηκε εθελοντικά. Αρκετοί από τους συγχρόνους του είχαν αρχίσει ήδη να πιστεύουν ότι ο πασιφισμός του μάλλον προερχόταν από αδιαφορία, παρά συνιστούσε ηθική αρχή. Λίγες πάντως εβδομάδες προτού πάει για δεύτερη φορά στην Κυανή Ακτή το καλοκαίρι του 1937 (αυτή τη φορά, την παρέα συμπλήρωνε η σύζυγος του Ελιάρ, Νους, η αμερικανίδα φωτογράφος Λι Μίλερ και ο Μαν Ρέι), ο ζωγράφος είχε ολοκληρώσει την Γκουέρνικα, που του είχε αναθέσει η ισπανική δημοκρατική κυβέρνηση για το περίπτερό της στη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού το 1937. Ο Πικάσο είχε ανταποκριθεί και η επεξεργασία του πίνακα κρατούσε όσο καιρό οι ειδήσεις από τη βασκική πόλη τον έβρισκαν στο Παρίσι. Λέγεται ότι ο πίνακας ήταν στο τελικό στάδιο όταν ο Πενρόουζ και ο γλύπτης Χένρι Μουρ επισκέφθηκαν τον ζωγράφο στο ατελιέ του στο Παρίσι. Ενώ περιεργάζονταν το έργο, ο Πικάσο έφυγε για λίγο και επέστρεψε με ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας, το οποίο καρφίτσωσε στα γυμνά οπίσθια μιας από τις γυναίκες του πίνακα. «Ορίστε», τους είχε είπε, «να οι αληθινές επιπτώσεις του φόβου».
Ο πίνακας μετά τη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού άρχισε να εκτίθεται σε διάφορους ευρωπαϊκούς χώρους. Ταξίδευε με την οικονομική υποστήριξη ανθρώπων που πίστευαν ότι η επίδειξή του ήταν ένας τρόπος συγκέντρωσης χρημάτων και ευαισθητοποίησης της διεθνούς κοινής γνώμης για τη δοκιμασία των Δημοκρατικών της Ισπανίας. Τον Ιανουάριο του 1939 παρουσιάστηκε στην γκαλερί του Whitechapel στο Εast Εnd του Λονδίνου με την υποστήριξη του Κλίμεντ Ατλι, αρχηγού της αντιπολίτευσης των Εργατικών. Το αντίτιμο για την είσοδο στην έκθεση ήταν ένα ζευγάρι παπούτσια για τους πρόσφυγες που κατέφθαναν από την Ισπανία και καθώς η κοσμοσυρροή ήταν εντυπωσιακή, τα παπούτσια στην είσοδο σχημάτιζαν στοίβες. Οσοι τα προσέφεραν, αισθάνονταν ότι ένας δεύτερος πόλεμος στην Ευ ρώπη ήταν αναπόφευκτος και ότι με δεδομένη τη στρατηγική σημασία του, το Λονδίνο θα ήταν από τις πρώτες πόλεις που θα δέχονταν μια εναέρια εισβολή.
Μετά την τελική νίκη των στρατευμάτων του Φράνκο τον Απρίλιο του 1939, ο πίνακας μεταφέρθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεισφέροντας στη συγκέντρωση οικονομικής βοήθειας για τους πρόσφυγες του Ισπανικού Εμφυλίου. Ωστόσο, η σχέση του Πικάσο με την πολιτική παρέμενε ακόμα αμφιλεγόμενη. Οπως στον Α΄ έτσι και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που είχε πια αρχίσει, ο Πικάσο δεν είχε συνεισφέρει με τον τρόπο που θα επιθυμούσαν οι αντίπαλες στρατιωτικές δυνάμεις και μάλλον αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο το περιοδικό «Νew Yorker» τον είχε αποκαλέσει «δειλό που γλίτωσε δύο μεγάλους πολέμους, ενώ οι φίλοι του υπέφεραν και πέθαιναν». Ο ίδιος πάντως υποστήριζε μέλη της αντίστασης, παρέχοντάς τους περιστασιακά καταφύγιο ή χρήματα. Η Γκεστάπο τον παρακολουθούσε στενά στο Παρίσι όπου ζούσε, αποτύγχανε όμως να τον στριμώξει με κάποια κατηγορία. Οι δραστηριότητές του ήταν έτσι κρυμμένες ώστε αρκετοί τον κατηγόρησαν και πάλι για παθητικότητα ή ακόμα και συνεργασία με τους κατακτητές. Το 1944, λίγο μετά την απελευθέρωση του Παρισιού ο Πικάσο, 63 χρονών πια, επέλεξε να ανακοινώσει τη συμμετοχή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, από το οποίο δεν αποχώρησε ποτέ. Τα χρόνια που ακολούθησαν σημαδεύτηκαν από την- ανεπαίσθητη στην αρχή και επιταχυνόμενη στη συνέχεια- αποσύνθεση του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Πικάσο όμως δεν σταμάτησε να δημιουργεί σχέδια και αφίσες για τις ανάγκες του.
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
Καλοκαίρι του 1936. Ο Πάμπλο Πικάσο βρισκόταν σε ένα μικρό χωριό της Κυανής Ακτής, τη Μουζέν, όπου τον είχε καλέσει ο Πολ Ελιάρ για παραθερισμό. Στην παρέα ήταν και ο βρετανός σουρεαλιστής Ρόλαντ Πενρόουζ και η τότε σύζυγός του, η σουρεαλίστρια ποιήτρια Βαλεντίν. Οι διακοπές τους ήταν ξέγνοιαστες, όλοι όμως γνώριζαν ότι ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα. Ο ισπανικός Εμφύλιος είχε αρχίσει τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς και τα δυσάρεστα νέα από το μέτωπο έφταναν καθημερινά. Σε λιγότερο από ένα χρόνο η βασκική πόλη Γκουέρνικα θα γινόταν στάχτη από τα γερμανικά βομβαρδιστικά.
Ο Πικάσο (όπως αναφέρει ο Πενρόουζ σε βιβλίο του για τον ζωγράφο) ανησυχούσε για την ασφάλεια της μητέρας και της αδερφής του, που ζούσαν στη Βαρκελώνη με τους ανιψιούς του, και διατηρούσε ακόμη άσβεστη την απέχθειά του για τον Φράνκο αλλά και για τον πόλεμο, αφού στις παιδικές μνήμες του περιλαμβάνονταν οι τραυματίες που επέστρεφαν από τον ισπανοαμερικανικό πόλεμο του 1898. Ως ισπανός πολίτης που ζούσε στη Γαλλία, ωστόσο, δεν στρατολογήθηκε από καμία πλευρά του ισπανικού Εμφυλίου ούτε προσφέρθηκε εθελοντικά. Αρκετοί από τους συγχρόνους του είχαν αρχίσει ήδη να πιστεύουν ότι ο πασιφισμός του μάλλον προερχόταν από αδιαφορία, παρά συνιστούσε ηθική αρχή. Λίγες πάντως εβδομάδες προτού πάει για δεύτερη φορά στην Κυανή Ακτή το καλοκαίρι του 1937 (αυτή τη φορά, την παρέα συμπλήρωνε η σύζυγος του Ελιάρ, Νους, η αμερικανίδα φωτογράφος Λι Μίλερ και ο Μαν Ρέι), ο ζωγράφος είχε ολοκληρώσει την Γκουέρνικα, που του είχε αναθέσει η ισπανική δημοκρατική κυβέρνηση για το περίπτερό της στη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού το 1937. Ο Πικάσο είχε ανταποκριθεί και η επεξεργασία του πίνακα κρατούσε όσο καιρό οι ειδήσεις από τη βασκική πόλη τον έβρισκαν στο Παρίσι. Λέγεται ότι ο πίνακας ήταν στο τελικό στάδιο όταν ο Πενρόουζ και ο γλύπτης Χένρι Μουρ επισκέφθηκαν τον ζωγράφο στο ατελιέ του στο Παρίσι. Ενώ περιεργάζονταν το έργο, ο Πικάσο έφυγε για λίγο και επέστρεψε με ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας, το οποίο καρφίτσωσε στα γυμνά οπίσθια μιας από τις γυναίκες του πίνακα. «Ορίστε», τους είχε είπε, «να οι αληθινές επιπτώσεις του φόβου».
Ο πίνακας μετά τη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού άρχισε να εκτίθεται σε διάφορους ευρωπαϊκούς χώρους. Ταξίδευε με την οικονομική υποστήριξη ανθρώπων που πίστευαν ότι η επίδειξή του ήταν ένας τρόπος συγκέντρωσης χρημάτων και ευαισθητοποίησης της διεθνούς κοινής γνώμης για τη δοκιμασία των Δημοκρατικών της Ισπανίας. Τον Ιανουάριο του 1939 παρουσιάστηκε στην γκαλερί του Whitechapel στο Εast Εnd του Λονδίνου με την υποστήριξη του Κλίμεντ Ατλι, αρχηγού της αντιπολίτευσης των Εργατικών. Το αντίτιμο για την είσοδο στην έκθεση ήταν ένα ζευγάρι παπούτσια για τους πρόσφυγες που κατέφθαναν από την Ισπανία και καθώς η κοσμοσυρροή ήταν εντυπωσιακή, τα παπούτσια στην είσοδο σχημάτιζαν στοίβες. Οσοι τα προσέφεραν, αισθάνονταν ότι ένας δεύτερος πόλεμος στην Ευ ρώπη ήταν αναπόφευκτος και ότι με δεδομένη τη στρατηγική σημασία του, το Λονδίνο θα ήταν από τις πρώτες πόλεις που θα δέχονταν μια εναέρια εισβολή.
Μετά την τελική νίκη των στρατευμάτων του Φράνκο τον Απρίλιο του 1939, ο πίνακας μεταφέρθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεισφέροντας στη συγκέντρωση οικονομικής βοήθειας για τους πρόσφυγες του Ισπανικού Εμφυλίου. Ωστόσο, η σχέση του Πικάσο με την πολιτική παρέμενε ακόμα αμφιλεγόμενη. Οπως στον Α΄ έτσι και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που είχε πια αρχίσει, ο Πικάσο δεν είχε συνεισφέρει με τον τρόπο που θα επιθυμούσαν οι αντίπαλες στρατιωτικές δυνάμεις και μάλλον αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο το περιοδικό «Νew Yorker» τον είχε αποκαλέσει «δειλό που γλίτωσε δύο μεγάλους πολέμους, ενώ οι φίλοι του υπέφεραν και πέθαιναν». Ο ίδιος πάντως υποστήριζε μέλη της αντίστασης, παρέχοντάς τους περιστασιακά καταφύγιο ή χρήματα. Η Γκεστάπο τον παρακολουθούσε στενά στο Παρίσι όπου ζούσε, αποτύγχανε όμως να τον στριμώξει με κάποια κατηγορία. Οι δραστηριότητές του ήταν έτσι κρυμμένες ώστε αρκετοί τον κατηγόρησαν και πάλι για παθητικότητα ή ακόμα και συνεργασία με τους κατακτητές. Το 1944, λίγο μετά την απελευθέρωση του Παρισιού ο Πικάσο, 63 χρονών πια, επέλεξε να ανακοινώσει τη συμμετοχή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, από το οποίο δεν αποχώρησε ποτέ. Τα χρόνια που ακολούθησαν σημαδεύτηκαν από την- ανεπαίσθητη στην αρχή και επιταχυνόμενη στη συνέχεια- αποσύνθεση του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Πικάσο όμως δεν σταμάτησε να δημιουργεί σχέδια και αφίσες για τις ανάγκες του.
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
Τα αρχαία ελληνικά δεν είναι νεκρή γλώσσα
Πίσω από το μεγάλο Ισπανικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας βρίσκεται μια μεγάλη μορφή των ευρωπαϊκών γραμμάτων: ο 88χρονος Ισπανός καθηγητής Φρανσίσκο Ροντρίγκες Αντράντος, με την ιδιότητα του διευθυντή σύνταξης.
Επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και μέλος της Ισπανικής Βασιλικής Ακαδημίας, παρουσίασε, πριν από λίγες μέρες, στην Ακαδημία, ως ξένος εταίρος, τον έβδομο τόμο του Ελληνο-Ισπανικού Λεξικού. Γι' αυτή του την προσπάθεια τιμήθηκε, το 1989, με το Βραβείο Ωνάση για τον Ανθρωπο και την Κοινωνία «Αριστοτέλης».
«Τα ελληνικά δεν είναι μια νεκρή γλώσσα», αποφαίνεται ο καθηγητής. Εχει γράψει, άλλωστε, την «Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις απαρχές ώς τις μέρες μας», που κυκλοφορεί και στα ελληνικά («Δ. Ν. Παπαδήμας»). «Πρέπει να καταλάβουν όλοι όσοι δεν ασχολούνται με τη γλωσσολογία», εξηγεί, «ότι η ελληνική και η κινεζική είναι οι μοναδικές ομιλούσες γλώσσες, ακόμη και σήμερα, των οποίων η ύπαρξη είναι γνωστή εδώ και 3.500 χρόνια».
Δεν ήταν, πάντως, οι μοναδικές γλώσσες που ομιλούνταν και γράφονταν επί αιώνες, αφού είχαμε τα σουμερικά, τα αιγυπτιακά, τα εβραϊκά και τα αραβικά. «Δεν υπάρχει αμφιβολία», υποστηρίζει ο καθηγητής Φ. Ρ. Αντράντος, «πως, αν κρίνουμε από την επίδραση που άσκησαν σ' όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, η ελληνική είναι η πρώτη γλώσσα του κόσμου. Τα ελληνικά δεν εξακολουθούν να ζουν σήμερα μόνο στην Ελλάδα, αλλά έχουν μία δεύτερη ζωή: το αλφάβητό τους, το λεξιλόγιό τους, το συντακτικό τους, τα λογοτεχνικά τους είδη είναι παρόντα σε όλες τις γλώσσες».
Ο Φ. Ρ. Αντράντος έχει καταλήξει ότι «τα ελληνικά προέρχονται από την τελευταία φάση της ινδοευρωπαϊκής εξάπλωσης στην Ευρώπη. Πρέπει να μελετηθούν διεξοδικά όσα βασικά χαρακτηριστικά μπορούμε να υποθέσουμε ότι συνέθεταν την κοινή ελληνική βάσει των οποίων μπόρεσε να μετατραπεί αργότερα στη σημαντική γλώσσα του πολιτισμού στην οποία διαμορφώθηκε».
Οσον αφορά το θέμα της ενότητας των ελληνικών, από τις απαρχές τους ώς σήμερα, ένα ζήτημα που πολλές φορές εκτρέπεται προς την παραφιλολογία, η άποψη του Φ. Ρ. Αντράντος είναι σαφής. Ο Ισπανός καθηγητής δεν αρνείται ότι υπήρξε μια εξέλιξη. «Αλλά αν συγκρίνουμε τις διάφορες "ελληνικές" γλώσσες», εξηγεί, «από τη μυκηναϊκή και την ομηρική ώς τη σημερινή "κοινή ελληνική", οι διαφορές δεν είναι και τόσο ουσιαστικές. Το φωνηεντικό σύστημα απλοποιήθηκε -δεν υπάρχουν μακρά και βραχέα ούτε δίφθογγοι, ούτε μουσικός τόνος-, εξελίχτηκε λίγο το συμφωνικό σύστημα, μειώθηκε η μορφολογία. Ωστόσο, οι βασικές κατηγορίες και το βασικό λεξιλόγιο παραμένουν ίδια».
Πηγή: Ελευθεροτυπία (25.06.2010).
Επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και μέλος της Ισπανικής Βασιλικής Ακαδημίας, παρουσίασε, πριν από λίγες μέρες, στην Ακαδημία, ως ξένος εταίρος, τον έβδομο τόμο του Ελληνο-Ισπανικού Λεξικού. Γι' αυτή του την προσπάθεια τιμήθηκε, το 1989, με το Βραβείο Ωνάση για τον Ανθρωπο και την Κοινωνία «Αριστοτέλης».
«Τα ελληνικά δεν είναι μια νεκρή γλώσσα», αποφαίνεται ο καθηγητής. Εχει γράψει, άλλωστε, την «Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις απαρχές ώς τις μέρες μας», που κυκλοφορεί και στα ελληνικά («Δ. Ν. Παπαδήμας»). «Πρέπει να καταλάβουν όλοι όσοι δεν ασχολούνται με τη γλωσσολογία», εξηγεί, «ότι η ελληνική και η κινεζική είναι οι μοναδικές ομιλούσες γλώσσες, ακόμη και σήμερα, των οποίων η ύπαρξη είναι γνωστή εδώ και 3.500 χρόνια».
Δεν ήταν, πάντως, οι μοναδικές γλώσσες που ομιλούνταν και γράφονταν επί αιώνες, αφού είχαμε τα σουμερικά, τα αιγυπτιακά, τα εβραϊκά και τα αραβικά. «Δεν υπάρχει αμφιβολία», υποστηρίζει ο καθηγητής Φ. Ρ. Αντράντος, «πως, αν κρίνουμε από την επίδραση που άσκησαν σ' όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, η ελληνική είναι η πρώτη γλώσσα του κόσμου. Τα ελληνικά δεν εξακολουθούν να ζουν σήμερα μόνο στην Ελλάδα, αλλά έχουν μία δεύτερη ζωή: το αλφάβητό τους, το λεξιλόγιό τους, το συντακτικό τους, τα λογοτεχνικά τους είδη είναι παρόντα σε όλες τις γλώσσες».
Ο Φ. Ρ. Αντράντος έχει καταλήξει ότι «τα ελληνικά προέρχονται από την τελευταία φάση της ινδοευρωπαϊκής εξάπλωσης στην Ευρώπη. Πρέπει να μελετηθούν διεξοδικά όσα βασικά χαρακτηριστικά μπορούμε να υποθέσουμε ότι συνέθεταν την κοινή ελληνική βάσει των οποίων μπόρεσε να μετατραπεί αργότερα στη σημαντική γλώσσα του πολιτισμού στην οποία διαμορφώθηκε».
Οσον αφορά το θέμα της ενότητας των ελληνικών, από τις απαρχές τους ώς σήμερα, ένα ζήτημα που πολλές φορές εκτρέπεται προς την παραφιλολογία, η άποψη του Φ. Ρ. Αντράντος είναι σαφής. Ο Ισπανός καθηγητής δεν αρνείται ότι υπήρξε μια εξέλιξη. «Αλλά αν συγκρίνουμε τις διάφορες "ελληνικές" γλώσσες», εξηγεί, «από τη μυκηναϊκή και την ομηρική ώς τη σημερινή "κοινή ελληνική", οι διαφορές δεν είναι και τόσο ουσιαστικές. Το φωνηεντικό σύστημα απλοποιήθηκε -δεν υπάρχουν μακρά και βραχέα ούτε δίφθογγοι, ούτε μουσικός τόνος-, εξελίχτηκε λίγο το συμφωνικό σύστημα, μειώθηκε η μορφολογία. Ωστόσο, οι βασικές κατηγορίες και το βασικό λεξιλόγιο παραμένουν ίδια».
Πηγή: Ελευθεροτυπία (25.06.2010).
«Μυστικά» επιβίωσης στον καιρό της κρίσης
Οι αγορές με μέτρο, αλλά και μια σειρά από... κόλπα και πρακτικές συνήθειες, όπως οι έξυπνες αγορές μέσω Ιντερνετ, ο περιορισμός των μετακινήσεων με το αυτοκίνητο, η εξοικονόμηση ενέργειας στις συσκευές του σπιτιού και η «ανακύκλωση» του φαγητού που μένει είναι μερικά από τα «όπλα» που οι ειδικοί συνιστούν στους πολίτες στη μάχη με την κρίση.
Πόσες φορές δεν έχουμε αγοράσει κάποιο προϊόν την ώρα που μπορεί να βρίσκεται άλλη μια ολόκληρη συσκευασία στο ντουλάπι μας; Η απάντηση, σύμφωνα με τη διατροφολόγο κ. Κωσταλένια Καλλιανιώτη, είναι «πολλές». «Γι΄ αυτό και πριν ξεκινήσει κανείς για το σούπερ μάρκετ, καλό είναι να κάνει έναν έλεγχο στην τροφοθήκη και το ψυγείο, προκειμένου να δει τις ποσότητες τροφίμων που χρειάζεται». Με αυτόν τον τρόπο, λέει, δεν θα κάνει άσκοπες αγορές και θα εξοικονομήσει χρήματα.
Οπως επισημαίνει η διατροφολόγος, η πρώτη εξοικονόμηση χρημάτων γίνεται λίγο πριν να βγουν οι καταναλωτές για ψώνια. «Βασικός κανόνας είναι να μην ψωνίζουν με άδειο στομάχι, αφού όταν πεινάει κάποιος είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί».
Οικονομία στο φαγητό όμως γίνεται, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, κυρίως στο μαγείρεμα. «Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως αν έχουμε στο ψυγείο ντομάτες που έχουν ωριμάσει πολύ, καλό είναι να τις πολτοποιήσουμε και να φτιάξουμε σπιτική σάλτσα που θα φυλάξουμε στην κατάψυξη. Θα πρέπει να αξιοποιούμε και το φαγητό της προηγούμενης μέρας, αρκεί να έχουμε φαντασία και να σκεφτόμαστε δημιουργικά» λέει η κ. Καλλιανιώτη.
Οικονομία με πετάλι. Εδώ και περίπου δύο χρόνια η κ. Μαρία Κοντογιάννη που ασχολείται με κινηματογραφικές παραγωγές έχει περιορίσει σημαντικά τις μετακινήσεις της με το αυτοκίνητο. Χρησιμοποιεί περισσότερο το ποδήλατό της σε συνδυασμό με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. «Δεν το έκανα για οικονομικούς λόγους» λέει στα «ΝΕΑ». Προσθέτει όμως πως ήδη διαπιστώνει ότι το ποδήλατο ωφελεί- εκτός από τον οργανισμό της και το περιβάλλον- και την... τσέπη της. Ειδικά αυτή την περίοδο που η τιμή της βενζίνης έχει φτάσει στα ύψη.
Το... πετάλι ως αντίδοτο στη σπατάλη της βενζίνης επιλέγουν όλο και περισσότεροι πολίτες το τελευταίο διάστημα. Κι αυτό γιατί η χώρα μας πλέον έχει την ακριβότερη τιμή αμόλυβδης βενζίνης στην Ευρώπη και οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο έχουν γίνει εξαιρετικά «τσουχτερές». «Οποτε χρειάζεται να κατέβω στο κέντρο της Αθήνας για δουλειές, χρησιμοποιώ το ποδήλατο ή τα μέσα μεταφοράς. 80% των μετακινήσεών μου τις πραγματοποιώ με αυτόν τον τρόπο. Αλλωστε μένω στο Ν. Ψυχικό. Πλέον γεμίζω το αυτοκίνητό μου βενζίνη μόνο μία φορά τον μήνα. Κι αυτό διότι το χρησιμοποιώ για πιο μακρινές διαδρομές ή για εκδρομές» τονίζει η κ. Κοντογιάννη.
Οσο για το εάν θα συνιστούσε στους πολίτες να περιορίσουν το Ι.Χ. και να κάνουν... πετάλι, λέει με νόημα: «Τους παροτρύνω να το κάνουν. Από εμάς αρχίουν όλα». Συμμερίζεται τους φόβους και τους δισταγμούς που έχουν αρκετοί πολίτες επειδή στους δρόμους δεν υπάρχουν υποδομές για τα ποδήλατα. Τονίζει όμως ότι μπορούν να ξεπεραστούν. «Εγώ για παράδειγμα χρησιμοποιώ συχνά τα πεζοδρόμια», λέει.
Καλό είναι οι πολίτες να αλλάξουν συνήθειες μετακίνησης- να περιορίσουν δηλαδή το Ι.Χ. και να επιλέγουν περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς- αφού αυτό θα ωφελήσει και το περιβάλλον και την τσέπη τους, συμφωνεί ο συγκοινωνιολόγος κ. Πάνος Παπαδάκος. Τονίζει όμως πως ταυτόχρονα και η Πολιτεία πρέπει να δείξει στους πολίτες ότι τα μέσα μεταφοράς είναι αξιόπιστα και εξυπηρετούν. «Θα πρέπει δηλαδή η Πολιτεία να οργανώσει ένα σύστημα που δεν θα επιτρέπει την παράνομη στάθμευση, να μεριμνά ώστε να είναι συνεχώς ανοιχτές οι λεωφορειολωρίδες».
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
Πόσες φορές δεν έχουμε αγοράσει κάποιο προϊόν την ώρα που μπορεί να βρίσκεται άλλη μια ολόκληρη συσκευασία στο ντουλάπι μας; Η απάντηση, σύμφωνα με τη διατροφολόγο κ. Κωσταλένια Καλλιανιώτη, είναι «πολλές». «Γι΄ αυτό και πριν ξεκινήσει κανείς για το σούπερ μάρκετ, καλό είναι να κάνει έναν έλεγχο στην τροφοθήκη και το ψυγείο, προκειμένου να δει τις ποσότητες τροφίμων που χρειάζεται». Με αυτόν τον τρόπο, λέει, δεν θα κάνει άσκοπες αγορές και θα εξοικονομήσει χρήματα.
Οπως επισημαίνει η διατροφολόγος, η πρώτη εξοικονόμηση χρημάτων γίνεται λίγο πριν να βγουν οι καταναλωτές για ψώνια. «Βασικός κανόνας είναι να μην ψωνίζουν με άδειο στομάχι, αφού όταν πεινάει κάποιος είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί».
Οικονομία στο φαγητό όμως γίνεται, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, κυρίως στο μαγείρεμα. «Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως αν έχουμε στο ψυγείο ντομάτες που έχουν ωριμάσει πολύ, καλό είναι να τις πολτοποιήσουμε και να φτιάξουμε σπιτική σάλτσα που θα φυλάξουμε στην κατάψυξη. Θα πρέπει να αξιοποιούμε και το φαγητό της προηγούμενης μέρας, αρκεί να έχουμε φαντασία και να σκεφτόμαστε δημιουργικά» λέει η κ. Καλλιανιώτη.
Οικονομία με πετάλι. Εδώ και περίπου δύο χρόνια η κ. Μαρία Κοντογιάννη που ασχολείται με κινηματογραφικές παραγωγές έχει περιορίσει σημαντικά τις μετακινήσεις της με το αυτοκίνητο. Χρησιμοποιεί περισσότερο το ποδήλατό της σε συνδυασμό με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. «Δεν το έκανα για οικονομικούς λόγους» λέει στα «ΝΕΑ». Προσθέτει όμως πως ήδη διαπιστώνει ότι το ποδήλατο ωφελεί- εκτός από τον οργανισμό της και το περιβάλλον- και την... τσέπη της. Ειδικά αυτή την περίοδο που η τιμή της βενζίνης έχει φτάσει στα ύψη.
Το... πετάλι ως αντίδοτο στη σπατάλη της βενζίνης επιλέγουν όλο και περισσότεροι πολίτες το τελευταίο διάστημα. Κι αυτό γιατί η χώρα μας πλέον έχει την ακριβότερη τιμή αμόλυβδης βενζίνης στην Ευρώπη και οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο έχουν γίνει εξαιρετικά «τσουχτερές». «Οποτε χρειάζεται να κατέβω στο κέντρο της Αθήνας για δουλειές, χρησιμοποιώ το ποδήλατο ή τα μέσα μεταφοράς. 80% των μετακινήσεών μου τις πραγματοποιώ με αυτόν τον τρόπο. Αλλωστε μένω στο Ν. Ψυχικό. Πλέον γεμίζω το αυτοκίνητό μου βενζίνη μόνο μία φορά τον μήνα. Κι αυτό διότι το χρησιμοποιώ για πιο μακρινές διαδρομές ή για εκδρομές» τονίζει η κ. Κοντογιάννη.
Οσο για το εάν θα συνιστούσε στους πολίτες να περιορίσουν το Ι.Χ. και να κάνουν... πετάλι, λέει με νόημα: «Τους παροτρύνω να το κάνουν. Από εμάς αρχίουν όλα». Συμμερίζεται τους φόβους και τους δισταγμούς που έχουν αρκετοί πολίτες επειδή στους δρόμους δεν υπάρχουν υποδομές για τα ποδήλατα. Τονίζει όμως ότι μπορούν να ξεπεραστούν. «Εγώ για παράδειγμα χρησιμοποιώ συχνά τα πεζοδρόμια», λέει.
Καλό είναι οι πολίτες να αλλάξουν συνήθειες μετακίνησης- να περιορίσουν δηλαδή το Ι.Χ. και να επιλέγουν περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς- αφού αυτό θα ωφελήσει και το περιβάλλον και την τσέπη τους, συμφωνεί ο συγκοινωνιολόγος κ. Πάνος Παπαδάκος. Τονίζει όμως πως ταυτόχρονα και η Πολιτεία πρέπει να δείξει στους πολίτες ότι τα μέσα μεταφοράς είναι αξιόπιστα και εξυπηρετούν. «Θα πρέπει δηλαδή η Πολιτεία να οργανώσει ένα σύστημα που δεν θα επιτρέπει την παράνομη στάθμευση, να μεριμνά ώστε να είναι συνεχώς ανοιχτές οι λεωφορειολωρίδες».
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
Κυριακή 27 Ιουνίου 2010
Η λογοτεχνία του τραύματος
Με το βιβλίο της «Τραύμα και μνήμη. Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων» (Πόλις, σελ. 164), η Βενετία Αποστολίδου μπαίνει σε ένα καινούργιο μελετητικό πεδίο - την εξέταση του λογοτεχνικού έργου των Ελλήνων προσφύγων, το οποίο επί δεκαετίες αγνοήθηκε τόσο από την κριτική όσο και από την Αριστερά. Κι επίσης εισηγείται τη χρήση καινούργιων αναλυτικών εργαλείων, όπως «μνημονική κοινότητα» και «λογοτεχνία του τραύματος». Ειδικότερα εξετάζει τα έργα των Ελλήνων προσφύγων που μίλησαν για την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, για τη ζωή στις χώρες της κομμουνιστικής υπερορίας και για τον επαναπατρισμό. Εξετάζει ακόμα τα έργα των νεότερων συγγραφέων που θεματοποίησαν την εμπειρία των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων, δημιουργώντας μια εικόνα γι' αυτούς. Και τέλος, σχολιάζει τη συνολική λογοτεχνία για τον Εμφύλιο, στην οποία εντάσσεται και η λογοτεχνία των προσφύγων. Η αισθητική ποιότητα του μεγαλύτερου τμήματος της λογοτεχνίας των προσφύγων δεν απασχολεί τη συγγραφέα, καθώς θεωρεί πως τα σοβαρά ελαττώματά της τα διαπίστωσαν εγκαίρως καθιερωμένοι πρόσφυγες λογοτέχνες όπως λόγου χάρη η Μέλπω Αξιώτη.
Τούτου λεχθέντος, η λογοτεχνία των προσφύγων θεωρείται προνομιακός ενδιάμεσος χώρος στον οποίο δοκιμάζονται οι πρώτες μνήμες και ερμηνείες των συλλογικών τραυμάτων, οι οποίες αργότερα θα περάσουν στη δημόσια αντιπαράθεση και την ιστοριογραφία. Δεδομένου ότι οι Ελληνες πρόσφυγες οργανώθηκαν από την αρχή σε κοινότητες, η ελληνική παραγωγή κειμένων άρχισε σχετικά νωρίς -από το 1953- σε αντίθεση προς άλλες λογοτεχνίες του τραύματος. Αποτέλεσε μιαν αφήγηση με παρηγορητική λειτουργία, που βοήθησε τους επιζήσαντες να προσδώσουν νόημα στο οδυνηρό παρελθόν και να το συνδέσουν με το δύσκολο παρόν τους. Εκ των πραγμάτων, όμως, η λογοτεχνική τους δραστηριότητα συνάντησε εξαιρετικές δυσχέρειες. Διότι όφειλε να μην απομακρύνεται από την πολιτική γραμμή του κόμματος όπως κάθε φορά την αντιλαμβάνονταν οι επίσημοι ερμηνευτές της. Οφειλε να μη δυσαρεστεί πολιτικά τις φιλοξενούσες κομμουνιστικές χώρες επικρίνοντας τις συνθήκες ζωής τους. Κι ακόμα -πολύ βασικό- όφειλε να συνεχίσει να προσδίδει θετικό νόημα σε ολόκληρη την πολιτικοστρατιωτική περιπέτεια στην οποία συμμετείχαν, διότι διαφορετικά θα έκανε ακόμα πιο επαχθές το δυσβάστακτο τίμημα το οποίο οι πρόσφυγες ήδη κατέβαλλαν. Η κρίσιμη άλλωστε μετασταλινική 6η Ολομέλεια του 1956, η οποία άσκησε κριτική στα λάθη της προηγούμενης ηγεσίας για τον Εμφύλιο, αντί να διευκολύνει, δυσκόλεψε τη λογοτεχνική δραστηριότητα. Διότι συνέχισε να παρεμποδίζει τη διαχείριση των τραυματικών εμπειριών των ανταρτών προκειμένου να μην προσφερθεί προπαγανδιστικό υλικό στον ιδεολογικό αντίπαλο κι ακόμα για να μην υπονομευτεί ο καινούργιος πολιτικός στόχος της δημιουργίας πατριωτικών μετώπων. Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι περίεργο, παρατηρεί η Αποστολίδου, ότι ορισμένα από τα υπό εξέτασιν έργα αποτέλεσαν προσπάθεια δικαίωσης του Εμφυλίου με κάθε δυνατό τρόπο - με την εθνικοποίηση της αριστερής δράσης και την πλήρη ενοχοποίηση των αντιπάλων (λ.χ. Κώστας Μπόσης, Γιώργης Γρίβας). Δεν είναι παράξενο ότι ελάχιστοι κατέγραψαν λογοτεχνικά τις εμπειρίες της ζωής τους στις φιλοξενούσες κομμουνιστικές χώρες (λ.χ. Ελλη Αλεξίου, Κώστας Μπόσης). Και ότι με μία μόνον εξαίρεση -τους «Ανυπεράσπιστους» του Δημήτρη Χατζή- δεν έχουμε έργα θεραπευτικής επεξεργασίας του τραύματος, έργα δηλαδή τα οποία, υπερβαίνοντας τη θυματοποίηση του εαυτού, αναγνωρίζουν εκτός από το προσωπικό τραύμα και το τραύμα του Αλλου.
Στον ελλαδικό χώρο, αντιθέτως, η συγγραφέας παρατηρεί ότι τα πρώτα έργα που γράφτηκαν για τον Εμφύλιο από μη αριστερούς συγγραφείς (Μ. Λυμπεράκη, Ρ. Αποστολίδης, Αλ. Κοτζιάς, Ρ. Ρούφος, Θ. Δ. Φραγκόπουλος) δεν ταυτίστηκαν ούτε με τον λόγο των νικητών ούτε με τον λόγο των ηττημένων, αλλά χάραξαν έναν προσωπικό δρόμο προσέγγισης του τραύματος. Τα πρώτα έργα των αριστερών (Ζ. Σκάρου, Κ. Κοτζιά και Α. Φραγκιά) έκαναν μόνον έμμεση αναφορά στον Εμφύλιο εξ αιτίας της λογοκρισίας, της απουσίας εμπειρίας του βουνού και των πολιτικών προτεραιοτήτων του κόμματος. Στη δεκαετία του '60, οι «Ακυβέρνητες πολιτείες» του Στρ. Τσίρκα εγκαινίασαν μια νέα μνημονική παράδοση στους κόλπους της Αριστεράς - την «παράδοση της αμφισβήτησης». «Το κιβώτιο» του Αρη Αλεξάνδρου ανέδειξε ακόμα μία υπαρξιακή διάσταση του Εμφυλίου ως μεταφορά του αιωνίου ανθρώπινου δράματος. Και οι επεξεργασίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, καθώς η παραγωγή λογοτεχνικών έργων για τον Εμφύλιο και τους πολιτικούς πρόσφυγες παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια άνθηση.
Πηγή: Η Καθημερινή (27.06.2010).
Τούτου λεχθέντος, η λογοτεχνία των προσφύγων θεωρείται προνομιακός ενδιάμεσος χώρος στον οποίο δοκιμάζονται οι πρώτες μνήμες και ερμηνείες των συλλογικών τραυμάτων, οι οποίες αργότερα θα περάσουν στη δημόσια αντιπαράθεση και την ιστοριογραφία. Δεδομένου ότι οι Ελληνες πρόσφυγες οργανώθηκαν από την αρχή σε κοινότητες, η ελληνική παραγωγή κειμένων άρχισε σχετικά νωρίς -από το 1953- σε αντίθεση προς άλλες λογοτεχνίες του τραύματος. Αποτέλεσε μιαν αφήγηση με παρηγορητική λειτουργία, που βοήθησε τους επιζήσαντες να προσδώσουν νόημα στο οδυνηρό παρελθόν και να το συνδέσουν με το δύσκολο παρόν τους. Εκ των πραγμάτων, όμως, η λογοτεχνική τους δραστηριότητα συνάντησε εξαιρετικές δυσχέρειες. Διότι όφειλε να μην απομακρύνεται από την πολιτική γραμμή του κόμματος όπως κάθε φορά την αντιλαμβάνονταν οι επίσημοι ερμηνευτές της. Οφειλε να μη δυσαρεστεί πολιτικά τις φιλοξενούσες κομμουνιστικές χώρες επικρίνοντας τις συνθήκες ζωής τους. Κι ακόμα -πολύ βασικό- όφειλε να συνεχίσει να προσδίδει θετικό νόημα σε ολόκληρη την πολιτικοστρατιωτική περιπέτεια στην οποία συμμετείχαν, διότι διαφορετικά θα έκανε ακόμα πιο επαχθές το δυσβάστακτο τίμημα το οποίο οι πρόσφυγες ήδη κατέβαλλαν. Η κρίσιμη άλλωστε μετασταλινική 6η Ολομέλεια του 1956, η οποία άσκησε κριτική στα λάθη της προηγούμενης ηγεσίας για τον Εμφύλιο, αντί να διευκολύνει, δυσκόλεψε τη λογοτεχνική δραστηριότητα. Διότι συνέχισε να παρεμποδίζει τη διαχείριση των τραυματικών εμπειριών των ανταρτών προκειμένου να μην προσφερθεί προπαγανδιστικό υλικό στον ιδεολογικό αντίπαλο κι ακόμα για να μην υπονομευτεί ο καινούργιος πολιτικός στόχος της δημιουργίας πατριωτικών μετώπων. Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι περίεργο, παρατηρεί η Αποστολίδου, ότι ορισμένα από τα υπό εξέτασιν έργα αποτέλεσαν προσπάθεια δικαίωσης του Εμφυλίου με κάθε δυνατό τρόπο - με την εθνικοποίηση της αριστερής δράσης και την πλήρη ενοχοποίηση των αντιπάλων (λ.χ. Κώστας Μπόσης, Γιώργης Γρίβας). Δεν είναι παράξενο ότι ελάχιστοι κατέγραψαν λογοτεχνικά τις εμπειρίες της ζωής τους στις φιλοξενούσες κομμουνιστικές χώρες (λ.χ. Ελλη Αλεξίου, Κώστας Μπόσης). Και ότι με μία μόνον εξαίρεση -τους «Ανυπεράσπιστους» του Δημήτρη Χατζή- δεν έχουμε έργα θεραπευτικής επεξεργασίας του τραύματος, έργα δηλαδή τα οποία, υπερβαίνοντας τη θυματοποίηση του εαυτού, αναγνωρίζουν εκτός από το προσωπικό τραύμα και το τραύμα του Αλλου.
Στον ελλαδικό χώρο, αντιθέτως, η συγγραφέας παρατηρεί ότι τα πρώτα έργα που γράφτηκαν για τον Εμφύλιο από μη αριστερούς συγγραφείς (Μ. Λυμπεράκη, Ρ. Αποστολίδης, Αλ. Κοτζιάς, Ρ. Ρούφος, Θ. Δ. Φραγκόπουλος) δεν ταυτίστηκαν ούτε με τον λόγο των νικητών ούτε με τον λόγο των ηττημένων, αλλά χάραξαν έναν προσωπικό δρόμο προσέγγισης του τραύματος. Τα πρώτα έργα των αριστερών (Ζ. Σκάρου, Κ. Κοτζιά και Α. Φραγκιά) έκαναν μόνον έμμεση αναφορά στον Εμφύλιο εξ αιτίας της λογοκρισίας, της απουσίας εμπειρίας του βουνού και των πολιτικών προτεραιοτήτων του κόμματος. Στη δεκαετία του '60, οι «Ακυβέρνητες πολιτείες» του Στρ. Τσίρκα εγκαινίασαν μια νέα μνημονική παράδοση στους κόλπους της Αριστεράς - την «παράδοση της αμφισβήτησης». «Το κιβώτιο» του Αρη Αλεξάνδρου ανέδειξε ακόμα μία υπαρξιακή διάσταση του Εμφυλίου ως μεταφορά του αιωνίου ανθρώπινου δράματος. Και οι επεξεργασίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, καθώς η παραγωγή λογοτεχνικών έργων για τον Εμφύλιο και τους πολιτικούς πρόσφυγες παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια άνθηση.
Πηγή: Η Καθημερινή (27.06.2010).
Οι αξίες της νέας δημοσιογραφίας
Στις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα είδαμε για πρώτη φορά την εκτεταμένη χρήση του Διαδικτύου από υποψηφίους, κόμματα, αλλά και ψηφοφόρους. Σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ ή η Βρετανία, το φαινόμενο αυτό βρίσκεται ήδη σε πλήρη άνθηση, κάτι που αναμένουμε να δούμε και εδώ στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, όποτε και εάν γίνει. «Η αξία της δικτυακής δημοσιογραφίας» ήταν το συνέδριο που διοργάνωσε την περασμένη εβδομάδα το ΒΒC, αναγνωρίζοντας έτσι τις σημαντικές αλλαγές που σημειώνονται στον χώρο της ενημέρωσης. Αφορμή και εκεί ήταν η εκτεταμένη χρήση του Ιντερνετ για παρουσίαση ειδήσεων κατά τις εκλογές του περασμένου Μαΐου. Την Παρασκευή 8 Μαΐου, δύο ημέρες μετά την ημέρα της ψηφοφορίας, η ιστοσελίδα του ΒΒC είχε περισσότερες από 11,5 εκατομμύρια μοναδικές επισκέψεις και οι χρήστες διάβασαν πάνω από 100 εκατομμύρια σελίδες με ειδήσεις. Το συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν ένα και κατηγορηματικό: Το Ιντερνετ δεν προσέθεσε απλά στην ειδησεογραφική κάλυψη, αλλά την έχει αλλάξει σημαντικά. Η πολιτική ενημέρωση διαθέτει πλέον ένα μέσο με μεγάλη αλληλεπίδραση και ευρεία συμμετοχή. Η έρευνα που παρουσιάστηκε διήρκεσε τέσσερα χρόνια και έγινε από το Ρolis, το δημοσιογραφικό think-tank του Τμήματος Μέσων και Επικοινωνίας του London Scholl of Εconomics. Εν μέσω μια ευρύτερης κρίσης, που υπάρχει και στον χώρο της δημοσιογραφίας, αναζητήθηκαν οι νέες αξίες που συνδέουν τα καινούργια μέσα με τα παραδοσιακά.
Μεταξύ των συμπερασμάτων είναι τα εξής: Υπάρχει πλέον άμεση σύνδεση των νέων με τα παλαιά ΜΜΕ, γεγονός που επιτρέπει τη συμμετοχή του κοινού σε όλα τα στάδια της παραγωγής ειδήσεων. Βασίζεται στην αλληλεπίδραση. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο δημοσιογράφος, αλλά και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί, έχει αλλάξει εντελώς. Ο νέος αυτός τρόπος συνδέει τα παραδοσιακά μέσα με ένα ευρύτερο δίκτυο ανεξάρτητων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Προσφέρει τη δυνατότητα αλλαγής του ρόλου της δημοσιογραφίας στην κοινωνία.
Στο συνέδριο τονίστηκε επανειλημμένα η σημασία της «εξειδίκευσης» των θεμάτων, ούτως ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να βρίσκει πιο εύκολα όσα καλύπτουν τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Τώρα πια, αντί το κοινό να προσφύγει σε ένα μικρό φάσμα ειδήσεων, ένα τεράστιο ειδησεογραφικό δίκτυο δημιουργείται γύρω από κάθε άτομο. Οπως τόνισε ο επικεφαλής του ΒΒC, Πίτερ Χόροκς, «τα Μέσα, κάποτε, ήταν φτιαγμένα σαν κάστρα. Ηταν περιχαρακωμένα και προσέφεραν σε όσους βρίσκονταν γύρω τους τη σύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο. Ομως αυτό άλλαξε πολύ. Σήμερα τα Μέσα αποτελούν ένα δίκτυο και λειτουργούν μαζί με τους καταναλωτές, μέσω αυτών και γι΄ αυτούς. Αυτή είναι σίγουρα η μεγαλύτερη επανάσταση στα ΜΜΕ. Τίποτα δεν είναι πια όπως το γνωρίζαμε».
Ενα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τα κοινωνικά media μπορεί να περάσει ως λιγότερο σημαντικό στα παραδοσιακά ΜΜΕ. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα έρευνας του κέντρου Ρew, που αναδεικνύει πόσο διαφορετικές θεματικές προτεραιότητες έχουν από τη μια οι εφημερίδες ή τα ραδιόφωνα και από την άλλη τα μπλογκ και το Τwitter. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση ότι τα δημοφιλή θέματα διαφέρουν από μέσο σε μέσο. Για παράδειγμα, στο Twitter κυριαρχεί η τεχνολογία ενώ στα μπλογκ και τις εφημερίδες η πολιτική και η διακυβέρνηση. Με λίγα λόγια, οι πολίτες που παλαιότερα μπορούσαν να χαρακτηριστούν με μια λέξη ως «κοινό», επιλέγουν το μέσο το οποίο θα χρησιμοποιήσουν ανάλογα με το είδος της ενημέρωσης την οποία θέλουν να έχουν. Οι ίδιοι άνθρωποι εάν θέλουν κοινωνικές ειδήσεις θα πάνε σε μπλογκ, εάν θέλουν πολιτικές σε εφημερίδα ή, εάν θέλουν να μάθουν για γκάτζετ, θα μπουν στο Τwitter. Αρα, η «πίστη» προς ένα ειδησεογραφικό μέσο φαίνεται να περνά πλέον σε δεύτερη μοίρα - πιο σημαντική αναδεικνύεται η ανάγκη του κάθε πολίτη για συγκεκριμένη ενημέρωση.
Πηγή: Τα Νέα (26.06.2010).
Μεταξύ των συμπερασμάτων είναι τα εξής: Υπάρχει πλέον άμεση σύνδεση των νέων με τα παλαιά ΜΜΕ, γεγονός που επιτρέπει τη συμμετοχή του κοινού σε όλα τα στάδια της παραγωγής ειδήσεων. Βασίζεται στην αλληλεπίδραση. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο δημοσιογράφος, αλλά και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί, έχει αλλάξει εντελώς. Ο νέος αυτός τρόπος συνδέει τα παραδοσιακά μέσα με ένα ευρύτερο δίκτυο ανεξάρτητων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Προσφέρει τη δυνατότητα αλλαγής του ρόλου της δημοσιογραφίας στην κοινωνία.
Στο συνέδριο τονίστηκε επανειλημμένα η σημασία της «εξειδίκευσης» των θεμάτων, ούτως ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να βρίσκει πιο εύκολα όσα καλύπτουν τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Τώρα πια, αντί το κοινό να προσφύγει σε ένα μικρό φάσμα ειδήσεων, ένα τεράστιο ειδησεογραφικό δίκτυο δημιουργείται γύρω από κάθε άτομο. Οπως τόνισε ο επικεφαλής του ΒΒC, Πίτερ Χόροκς, «τα Μέσα, κάποτε, ήταν φτιαγμένα σαν κάστρα. Ηταν περιχαρακωμένα και προσέφεραν σε όσους βρίσκονταν γύρω τους τη σύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο. Ομως αυτό άλλαξε πολύ. Σήμερα τα Μέσα αποτελούν ένα δίκτυο και λειτουργούν μαζί με τους καταναλωτές, μέσω αυτών και γι΄ αυτούς. Αυτή είναι σίγουρα η μεγαλύτερη επανάσταση στα ΜΜΕ. Τίποτα δεν είναι πια όπως το γνωρίζαμε».
Ενα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τα κοινωνικά media μπορεί να περάσει ως λιγότερο σημαντικό στα παραδοσιακά ΜΜΕ. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα έρευνας του κέντρου Ρew, που αναδεικνύει πόσο διαφορετικές θεματικές προτεραιότητες έχουν από τη μια οι εφημερίδες ή τα ραδιόφωνα και από την άλλη τα μπλογκ και το Τwitter. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση ότι τα δημοφιλή θέματα διαφέρουν από μέσο σε μέσο. Για παράδειγμα, στο Twitter κυριαρχεί η τεχνολογία ενώ στα μπλογκ και τις εφημερίδες η πολιτική και η διακυβέρνηση. Με λίγα λόγια, οι πολίτες που παλαιότερα μπορούσαν να χαρακτηριστούν με μια λέξη ως «κοινό», επιλέγουν το μέσο το οποίο θα χρησιμοποιήσουν ανάλογα με το είδος της ενημέρωσης την οποία θέλουν να έχουν. Οι ίδιοι άνθρωποι εάν θέλουν κοινωνικές ειδήσεις θα πάνε σε μπλογκ, εάν θέλουν πολιτικές σε εφημερίδα ή, εάν θέλουν να μάθουν για γκάτζετ, θα μπουν στο Τwitter. Αρα, η «πίστη» προς ένα ειδησεογραφικό μέσο φαίνεται να περνά πλέον σε δεύτερη μοίρα - πιο σημαντική αναδεικνύεται η ανάγκη του κάθε πολίτη για συγκεκριμένη ενημέρωση.
Πηγή: Τα Νέα (26.06.2010).
Ο βρετανός ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον μιλά για την ελληνική κρίση
Ο διάσημος βρετανός ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα για να δώσει διάλεξη σχετικά με την ελληνική κρίση. Ο κ. Φέργκιουσον, καθηγητής στο Χάρβαρντ, δεν διστάζει να διατυπώνει αιρετικές απόψεις. Μας μίλησε για το «τέλος του σκληρού ευρώ», για τον ρόλο της Γερμανίας, αλλά και για το «δύσκολο» μέλλον των σχέσεων Αμερικής και Κίνας.
Διαβάστε τη συνέντευξή του στο Βήμα (27.06.2010).
Διαβάστε τη συνέντευξή του στο Βήμα (27.06.2010).
Μπορεί να μας «σώσει» η Τέχνη;
ΙΣΩΣ καμία άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα να μην έχει τόσο πολύ μυθοποιηθεί όσο η Τέχνη έτσι καθώς περιβάλλεται από μιαν αύρα που γεννάει, καλλιεργεί επιθυμίες και προσδοκίες. Αποτελεί μέρος του μύθου ότι η Τέχνη έχει τη δύναμη να εξασφαλίσει καταφύγιο, παρηγοριά, ανάταση, λύτρωση, διέξοδο και θεραπεία. Με τέτοιους ρόλους έχουν ανά τον αιώνα συνδέσει την Τέχνη διάφορες κοινότητες, ομάδες, ιδεολογίες, πολιτικά συστήματα ή άτομα, ανάμεσα στα οποία ξεχωριστή θέση κατέχουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες συντηρώντας, ενισχύοντας αλλά και αμφισβητώντας τον μύθο της Τέχνης.
Η παράδοση του ευρωπαϊκού ουμανισμού συνδέθηκε με μια προοπτική της Τέχνης θετική για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Ευρύτερα επικράτησε η ιδέα ότι η Τέχνη προσφέρεται ως φορέας ελπίδας και αισιοδοξίας ή ότι μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τον διαφωτισμό και τη διάδοση ενός ωραίου σκοπού. Γι΄ αυτό και σε κάθε δύσκολη ώρα, κάτω από το βάρος μιας κοινωνικής ή πολιτισμικής κρίσης, επίσης μέσα σε μεγάλες συγκρούσεις, επανακάμπτει το ζήτημα της αναγκαιότητας της Τέχνης μαζί με το αίτημα να αρθρωθεί για ακόμη μία φορά ο λόγος για τον προορισμό, τον προσανατολισμό και τις δυνατότητές της.
Πέρα όμως από τις επιδιώξεις των καλλιτεχνών, πέρα από τις προβολές των ανθρώπων όσον αφορά τα έργα της Τέχνης ή τις συλλογικές παραστάσεις για την κοινωνική λειτουργία της Τέχνης, η πραγματικότητα της καλλιτεχνικής εργασίας και δράσης μέσα στην κοινωνία είναι γεμάτη από παράδοξα, αντιφάσεις, διαλεκτικές αντιθέσεις. Ετσι η Τέχνη μπορεί σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό περίγυρο να βοηθήσει αλλά και να βλάψει. Να ενθουσιάσει αλλά και να απογοητεύσει. Να παρηγορήσει τον κρατούμενο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά και να διασκεδάσει τον δεσμοφύλακά του. Η Τέχνη μπορεί να προωθήσει την κριτική σκέψη του ανθρώπου, μπορεί όμως και να τον τυφλώσει υπηρετώντας μια πολιτική προπαγάνδα. Τελικά, μέτρο της Τέχνης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος καθώς μέσα στους μηχανισμούς παραγωγής και κατανάλωσής της κινείται προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Προς μια μεταφυσική της Τέχνης ή προς άλλες νοητικές συλλήψεις, προς μια Τέχνη κατευναστική ή προς μια Τέχνη που κάνει την κρίση να φαίνεται βαθύτερη.
«Το Βήμα» (27.06.2010) στο αφιέρωμά του ζήτησε από ανθρώπους της Τέχνης να δώσουν τη δική τους απάντηση στο ερώτημα αν η Τέχνη είναι το αντίδοτο ή η σωτηρία τον καιρό της κρίσης.
Η παράδοση του ευρωπαϊκού ουμανισμού συνδέθηκε με μια προοπτική της Τέχνης θετική για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Ευρύτερα επικράτησε η ιδέα ότι η Τέχνη προσφέρεται ως φορέας ελπίδας και αισιοδοξίας ή ότι μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τον διαφωτισμό και τη διάδοση ενός ωραίου σκοπού. Γι΄ αυτό και σε κάθε δύσκολη ώρα, κάτω από το βάρος μιας κοινωνικής ή πολιτισμικής κρίσης, επίσης μέσα σε μεγάλες συγκρούσεις, επανακάμπτει το ζήτημα της αναγκαιότητας της Τέχνης μαζί με το αίτημα να αρθρωθεί για ακόμη μία φορά ο λόγος για τον προορισμό, τον προσανατολισμό και τις δυνατότητές της.
Πέρα όμως από τις επιδιώξεις των καλλιτεχνών, πέρα από τις προβολές των ανθρώπων όσον αφορά τα έργα της Τέχνης ή τις συλλογικές παραστάσεις για την κοινωνική λειτουργία της Τέχνης, η πραγματικότητα της καλλιτεχνικής εργασίας και δράσης μέσα στην κοινωνία είναι γεμάτη από παράδοξα, αντιφάσεις, διαλεκτικές αντιθέσεις. Ετσι η Τέχνη μπορεί σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό περίγυρο να βοηθήσει αλλά και να βλάψει. Να ενθουσιάσει αλλά και να απογοητεύσει. Να παρηγορήσει τον κρατούμενο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά και να διασκεδάσει τον δεσμοφύλακά του. Η Τέχνη μπορεί να προωθήσει την κριτική σκέψη του ανθρώπου, μπορεί όμως και να τον τυφλώσει υπηρετώντας μια πολιτική προπαγάνδα. Τελικά, μέτρο της Τέχνης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος καθώς μέσα στους μηχανισμούς παραγωγής και κατανάλωσής της κινείται προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Προς μια μεταφυσική της Τέχνης ή προς άλλες νοητικές συλλήψεις, προς μια Τέχνη κατευναστική ή προς μια Τέχνη που κάνει την κρίση να φαίνεται βαθύτερη.
«Το Βήμα» (27.06.2010) στο αφιέρωμά του ζήτησε από ανθρώπους της Τέχνης να δώσουν τη δική τους απάντηση στο ερώτημα αν η Τέχνη είναι το αντίδοτο ή η σωτηρία τον καιρό της κρίσης.
«Brain Training»: οποία απογοήτευση!
Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια νοητικής εξάσκησης, τα λεγόμενα brain training games, δεν μας κάνουν εξυπνότερους, όπως ισχυρίζονται οι εταιρείες που τα παράγουν. Αυτό υποστηρίζει πρόσφατη βρετανική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα του περιοδικού «Nature».
Την τελευταία πενταετία οι εταιρείες παραγωγής «έξυπνων» ηλεκτρονικών παιχνιδιών, έχοντας ήδη κατακτήσει το παιδικό και εφηβικό κοινό, αποφάσισαν να επεκταθούν και σε ένα πιο «ώριμο» κοινό, λανσάροντας ηλεκτρονικά παιχνίδια που «γυμνάζουν το μυαλό». Πρόκειται για προγράμματα που είτε τα αγοράζει κάποιος και τα εγκαθιστά στον υπολογιστή του είτε μπορεί να τα «παίξει» online έναντι κάποιας, μικρής συνήθως, αμοιβής. Τι το διαφορετικό όμως προσφέρουν αυτά τα παιχνίδια; Οπως διατείνονται οι κατασκευαστές τους, «ακονίζουν το μυαλό» μέσω της επίλυσης σταυρόλεξων, Sudoku, αριθμητικών πράξεων και γρίφων, αλλά και μέσω της εξάσκησης της μνήμης και της παρατηρητικότητας. Το διασημότερο μάλιστα από αυτά, το «Brain Training», σχεδιασμένο από την ιαπωνική Nintendo για τη φορητή παιχνιδομηχανή DS, φέρει την υπογραφή του Ιάπωνα νευροεπιστήμονα δρα Ryuta Kawashima.
Η αποτελεσματικότητα όμως αυτών των παιχνιδιών όσον αφορά την εν γένει βελτίωση των νοητικών επιδόσεων όσων τα χρησιμοποιούν αμφισβητείται από πολλούς νευροεπιστήμονες. Οπως υποστηρίζουν οι Βρετανοί επιστήμονες που διεξήγαγαν την έρευνα, όσοι παίζουν συστηματικά αυτά τα παιχνίδια γίνονται σιγά σιγά όλο και πιο ικανοί στην επίλυση των συγκεκριμένων ασκήσεων, δεν παρουσιάζουν όμως αυξημένες επιδόσεις στα καθιερωμένα τεστ ελέγχου των νοητικών δεξιοτήτων.
Η πρόσφατη έρευνα πραγματοποιήθηκε από μεγάλη ομάδα γνωσιακών ψυχολόγων και νευροεπιστημόνων του Medical Research Council του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ με την υποστήριξη του BBC. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει μέχρι σήμερα με αντικείμενο τα ηλεκτρονικά παιχνίδια νοητικής εκγύμνασης: σε αυτήν συμμετείχαν εθελοντικά πάνω από 11.000 τηλεθεατές της επιτυχημένης βρετανικής τηλεοπτικής εκπομπής επιστημονικού περιεχομένου «Bang goes the theory». Το «πείραμα» κράτησε έξι εβδομάδες και οι τηλεθεατές, ηλικίας από 18 έως 60 ετών, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: η πρώτη εξασκήθηκε με ένα παιχνίδι τύπου brain trainer επί δέκα λεπτά την ημέρα τρεις φορές την εβδομάδα· στη δεύτερη ομάδα δόθηκε μια σειρά από προβλήματα που απαιτούν την ενεργοποίηση γενικότερων νοητικών ικανοτήτων, όπως η ικανότητα συλλογισμού, επίλυσης προβλημάτων, λήψης αποφάσεων· από την τρίτη ομάδα, τέλος, ζητήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις γενικής παιδείας χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο.
Μετά το πέρας των έξι εβδομάδων καμία από τις τρεις ομάδες δεν παρουσίασε εμφανή βελτίωση των νοητικών της επιδόσεων στα τεστ γενικών νοητικών δεξιοτήτων. Βελτίωση εμφάνισαν αποκλειστικά τα άτομα της πρώτης ομάδας αλλά μόνο στην επίλυση των συγκεκριμένων προβλημάτων στα οποία είχαν εξασκηθεί. Κατά τον Adrian Owen, επιστημονικό υπεύθυνο της έρευνας, αυτό σημαίνει ότι η εξάσκηση στα ηλεκτρονικά παιχνίδια νοητικής εκγύμνασης δεν επηρεάζει ούτε ωφελεί τις υπόλοιπες νοητικές ικανότητες, συνεπώς η ιδέα ότι όταν εξασκείται κάποιος σε αυτά θα γίνει εξυπνότερος, είναι τελείως αβάσιμη. Συμπληρώνει βέβαια ότι τα παιχνίδια αυτά ούτε ωφελούν αλλά ούτε και βλάπτουν τον εγκέφαλό μας. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι για να μην αφήνουμε τον εγκέφαλό μας να «σκουριάζει». Και εν πάση περιπτώσει, αν κάποιος διασκεδάζει με αυτό τον τρόπο, έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει. Ας μην αυταπατάται όμως ότι επειδή ανεβάζει τη βαθμολογία του σε αυτά τα παιχνίδια, γίνεται αυτομάτως και εξυπνότερος από άλλους ανθρώπους που δεν ασχολούνται με αυτό το είδος ψυχαγωγίας.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (26.06.2010).
Την τελευταία πενταετία οι εταιρείες παραγωγής «έξυπνων» ηλεκτρονικών παιχνιδιών, έχοντας ήδη κατακτήσει το παιδικό και εφηβικό κοινό, αποφάσισαν να επεκταθούν και σε ένα πιο «ώριμο» κοινό, λανσάροντας ηλεκτρονικά παιχνίδια που «γυμνάζουν το μυαλό». Πρόκειται για προγράμματα που είτε τα αγοράζει κάποιος και τα εγκαθιστά στον υπολογιστή του είτε μπορεί να τα «παίξει» online έναντι κάποιας, μικρής συνήθως, αμοιβής. Τι το διαφορετικό όμως προσφέρουν αυτά τα παιχνίδια; Οπως διατείνονται οι κατασκευαστές τους, «ακονίζουν το μυαλό» μέσω της επίλυσης σταυρόλεξων, Sudoku, αριθμητικών πράξεων και γρίφων, αλλά και μέσω της εξάσκησης της μνήμης και της παρατηρητικότητας. Το διασημότερο μάλιστα από αυτά, το «Brain Training», σχεδιασμένο από την ιαπωνική Nintendo για τη φορητή παιχνιδομηχανή DS, φέρει την υπογραφή του Ιάπωνα νευροεπιστήμονα δρα Ryuta Kawashima.
Η αποτελεσματικότητα όμως αυτών των παιχνιδιών όσον αφορά την εν γένει βελτίωση των νοητικών επιδόσεων όσων τα χρησιμοποιούν αμφισβητείται από πολλούς νευροεπιστήμονες. Οπως υποστηρίζουν οι Βρετανοί επιστήμονες που διεξήγαγαν την έρευνα, όσοι παίζουν συστηματικά αυτά τα παιχνίδια γίνονται σιγά σιγά όλο και πιο ικανοί στην επίλυση των συγκεκριμένων ασκήσεων, δεν παρουσιάζουν όμως αυξημένες επιδόσεις στα καθιερωμένα τεστ ελέγχου των νοητικών δεξιοτήτων.
Η πρόσφατη έρευνα πραγματοποιήθηκε από μεγάλη ομάδα γνωσιακών ψυχολόγων και νευροεπιστημόνων του Medical Research Council του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ με την υποστήριξη του BBC. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει μέχρι σήμερα με αντικείμενο τα ηλεκτρονικά παιχνίδια νοητικής εκγύμνασης: σε αυτήν συμμετείχαν εθελοντικά πάνω από 11.000 τηλεθεατές της επιτυχημένης βρετανικής τηλεοπτικής εκπομπής επιστημονικού περιεχομένου «Bang goes the theory». Το «πείραμα» κράτησε έξι εβδομάδες και οι τηλεθεατές, ηλικίας από 18 έως 60 ετών, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: η πρώτη εξασκήθηκε με ένα παιχνίδι τύπου brain trainer επί δέκα λεπτά την ημέρα τρεις φορές την εβδομάδα· στη δεύτερη ομάδα δόθηκε μια σειρά από προβλήματα που απαιτούν την ενεργοποίηση γενικότερων νοητικών ικανοτήτων, όπως η ικανότητα συλλογισμού, επίλυσης προβλημάτων, λήψης αποφάσεων· από την τρίτη ομάδα, τέλος, ζητήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις γενικής παιδείας χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο.
Μετά το πέρας των έξι εβδομάδων καμία από τις τρεις ομάδες δεν παρουσίασε εμφανή βελτίωση των νοητικών της επιδόσεων στα τεστ γενικών νοητικών δεξιοτήτων. Βελτίωση εμφάνισαν αποκλειστικά τα άτομα της πρώτης ομάδας αλλά μόνο στην επίλυση των συγκεκριμένων προβλημάτων στα οποία είχαν εξασκηθεί. Κατά τον Adrian Owen, επιστημονικό υπεύθυνο της έρευνας, αυτό σημαίνει ότι η εξάσκηση στα ηλεκτρονικά παιχνίδια νοητικής εκγύμνασης δεν επηρεάζει ούτε ωφελεί τις υπόλοιπες νοητικές ικανότητες, συνεπώς η ιδέα ότι όταν εξασκείται κάποιος σε αυτά θα γίνει εξυπνότερος, είναι τελείως αβάσιμη. Συμπληρώνει βέβαια ότι τα παιχνίδια αυτά ούτε ωφελούν αλλά ούτε και βλάπτουν τον εγκέφαλό μας. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι για να μην αφήνουμε τον εγκέφαλό μας να «σκουριάζει». Και εν πάση περιπτώσει, αν κάποιος διασκεδάζει με αυτό τον τρόπο, έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει. Ας μην αυταπατάται όμως ότι επειδή ανεβάζει τη βαθμολογία του σε αυτά τα παιχνίδια, γίνεται αυτομάτως και εξυπνότερος από άλλους ανθρώπους που δεν ασχολούνται με αυτό το είδος ψυχαγωγίας.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (26.06.2010).
Μπαμπάδες εν δράσει
Αδειες αρκετών μηνών για τους πατέρες προβλέπει η σουηδική νομοθεσία, συμβάλλοντας σε έναν ορισμό του ανδρισμού. Οι Σουηδοί βρίσκουν όλο και πιο ελκυστική την ιδέα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, την ώρα που η σύζυγος εργάζεται...
O Μάικλ Κάρλσον διαθέτει ένα όχημα για το χιόνι, δύο κυνηγετικά σκυλιά και πέντε όπλα. Στον ελεύθερο χρόνο του, ο αρχιφύλακας κυνηγά ελάφια και ανταλλάσσει απόψεις με άλλους πατέρες για το πώς θα αποχωριστεί το παιδί την πάνα του. Κρατώντας τη μόλις δύο μηνών Σίρι στα χέρια του, δεν μπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν εάν δεν έπαιρνε πατρική άδεια. «Ολοι παίρνουν τέτοια άδεια», λέει. Από το κέντρο της Στοκχόλμης έως αυτό το χωριό, στα νότια του Αρκτικού Κύκλου, το 85% των σουηδών πατεράδων παίρνουν άδεια μετά τη γέννηση των παιδιών τους. Οσοι δεν το κάνουν, δέχονται την κριτική συγγενών και φίλων. Ενώ άλλες χώρες ασχολούνται ακόμα με τη μητρική άδεια και τα δικαιώματα των γυναικών, η Σουηδία ίσως αποτελεί μια ματιά στο μέλλον.
Στη πατρίδα των Βίκινγκς, στην καρδιά του θέματος της ισότητας των φύλων βρίσκονται οι άνδρες. Ο κεντροδεξιός υπουργός Οικονομικών με την κοτσίδα αυτοχαρακτηρίζεται φεμινιστής, στις διαφημίσεις για καθαριστικά σπανίως εμφανίζονται γυναίκες και στα νηπιαγωγεία απαγορεύονται τα βιβλία που περιέχουν διακρίσεις φύλου στα ζώα. Εδώ και 40 χρόνια οι κυβερνήσεις όλων των πολιτικών αποχρώσεων έχουν ψηφίσει νόμους που δίνουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα στη δουλειά και στους άνδρες ίσα δικαιώματα στο σπίτι. Ομως τη βαθιά κοινωνική αλλαγή την προκάλεσαν νόμοι οι οποίοι προβλέπουν τουλάχιστον δύο μήνες πληρωμένης άδειας αποκλειστικά για τον πατέρα.
Οι εταιρείες έχουν φτάσει να αναμένουν από τους υπαλλήλους τους να πάρουν γονεϊκή άδεια ανεξαρτήτως φύλου και δεν τιμωρούν τους άνδρες εργαζομένους όταν έρχεται η ώρα των προαγωγών. Αυτό βοηθά τους μισθούς των γυναικών και η αλλαγή στον ρόλο των πατέρων θεωρείται ότι έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην πτώση των ποσοστών διαζυγίου. Ομως το πιο εντυπωσιακό είναι ο νέος ορισμός του ανδρισμού που δημιουργείται. «Πολλοί άνδρες δεν θέλουν πλέον να καθορίζονται από τη δουλειά τους», λέει ο Μπενγκτ Βέστερμπεργκ, που ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Σουηδίας το 1995 καθιέρωσε τον ένα μήνα πατρικής άδειας. «Πολλές γυναίκες περιμένουν τώρα από τους συζύγους τους να πάρουν άδεια για να φροντίσουν τα παιδιά».
Νέο είδος ανδρισμού. Η Μπιργκίτα Ολσον, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, προσθέτει: «Οι “μάτσο” με τις αξίες των δεινοσαύρων δεν περιλαμβάνονται καν στον κατάλογο των γυναικείων περιοδικών με τα 10 στοιχεία που κάνουν έναν άνδρα επιθυμητό». Η Ολσον- που προτρέπει τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. να δώσουν μεγαλύτερη αξία στους πατεράδες- είναι εννέα μηνών έγκυος και ο σύζυγός της, καθηγητής Νομικής, θα πάρει άδεια όταν γεννηθεί το παιδί τους. «Τώρα οι άνδρες μπορούν να τα έχουν όλα - να είναι επιτυχημένοι και στην καριέρα τους και ως γονείς», λέει. «Πρόκειται για ένα νέο είδος ανδρισμού. Πιο ωφέλιμο και πλήρες». Πίσω, στο χωριό του Κάρλσον, η σύζυγός του Σοφία λέει ότι βρίσκει τον άνδρα της πιο γοητευτικό «όταν βρίσκεται στο δάσος με την καραμπίνα στον ώμο του και το μωρό στην πλάτη».
Ανασφάλεια. Σε αυτό τον νέο κόσμο των φύλων, ορισμένες γυναίκες παραπονιούνται ότι οι σουηδοί άνδρες είναι πολύ πολιτικά ορθοί πλέον για να φλερτάρουν σε μπαρ. Και κάποιοι άνδρες παραδέχονται ότι περιστασιακά τους βασανίζει ανασφάλεια. «Ξέρω ότι η γυναίκα μου περιμένει να πάρω γονεϊκή άδεια», λέει ένας γνωστός δημοσιογράφος του ραδιοφώνου που πρόσφατα πήρε έξι μήνες άδεια για το τρίτο του παιδί. «Ομως εάν ήμουν σε ένα έρημο νησί με εκείνη και τον Ταρζάν, ελπίζω ότι θα διάλεγε εμένα».
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
O Μάικλ Κάρλσον διαθέτει ένα όχημα για το χιόνι, δύο κυνηγετικά σκυλιά και πέντε όπλα. Στον ελεύθερο χρόνο του, ο αρχιφύλακας κυνηγά ελάφια και ανταλλάσσει απόψεις με άλλους πατέρες για το πώς θα αποχωριστεί το παιδί την πάνα του. Κρατώντας τη μόλις δύο μηνών Σίρι στα χέρια του, δεν μπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν εάν δεν έπαιρνε πατρική άδεια. «Ολοι παίρνουν τέτοια άδεια», λέει. Από το κέντρο της Στοκχόλμης έως αυτό το χωριό, στα νότια του Αρκτικού Κύκλου, το 85% των σουηδών πατεράδων παίρνουν άδεια μετά τη γέννηση των παιδιών τους. Οσοι δεν το κάνουν, δέχονται την κριτική συγγενών και φίλων. Ενώ άλλες χώρες ασχολούνται ακόμα με τη μητρική άδεια και τα δικαιώματα των γυναικών, η Σουηδία ίσως αποτελεί μια ματιά στο μέλλον.
Στη πατρίδα των Βίκινγκς, στην καρδιά του θέματος της ισότητας των φύλων βρίσκονται οι άνδρες. Ο κεντροδεξιός υπουργός Οικονομικών με την κοτσίδα αυτοχαρακτηρίζεται φεμινιστής, στις διαφημίσεις για καθαριστικά σπανίως εμφανίζονται γυναίκες και στα νηπιαγωγεία απαγορεύονται τα βιβλία που περιέχουν διακρίσεις φύλου στα ζώα. Εδώ και 40 χρόνια οι κυβερνήσεις όλων των πολιτικών αποχρώσεων έχουν ψηφίσει νόμους που δίνουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα στη δουλειά και στους άνδρες ίσα δικαιώματα στο σπίτι. Ομως τη βαθιά κοινωνική αλλαγή την προκάλεσαν νόμοι οι οποίοι προβλέπουν τουλάχιστον δύο μήνες πληρωμένης άδειας αποκλειστικά για τον πατέρα.
Οι εταιρείες έχουν φτάσει να αναμένουν από τους υπαλλήλους τους να πάρουν γονεϊκή άδεια ανεξαρτήτως φύλου και δεν τιμωρούν τους άνδρες εργαζομένους όταν έρχεται η ώρα των προαγωγών. Αυτό βοηθά τους μισθούς των γυναικών και η αλλαγή στον ρόλο των πατέρων θεωρείται ότι έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην πτώση των ποσοστών διαζυγίου. Ομως το πιο εντυπωσιακό είναι ο νέος ορισμός του ανδρισμού που δημιουργείται. «Πολλοί άνδρες δεν θέλουν πλέον να καθορίζονται από τη δουλειά τους», λέει ο Μπενγκτ Βέστερμπεργκ, που ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Σουηδίας το 1995 καθιέρωσε τον ένα μήνα πατρικής άδειας. «Πολλές γυναίκες περιμένουν τώρα από τους συζύγους τους να πάρουν άδεια για να φροντίσουν τα παιδιά».
Νέο είδος ανδρισμού. Η Μπιργκίτα Ολσον, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, προσθέτει: «Οι “μάτσο” με τις αξίες των δεινοσαύρων δεν περιλαμβάνονται καν στον κατάλογο των γυναικείων περιοδικών με τα 10 στοιχεία που κάνουν έναν άνδρα επιθυμητό». Η Ολσον- που προτρέπει τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. να δώσουν μεγαλύτερη αξία στους πατεράδες- είναι εννέα μηνών έγκυος και ο σύζυγός της, καθηγητής Νομικής, θα πάρει άδεια όταν γεννηθεί το παιδί τους. «Τώρα οι άνδρες μπορούν να τα έχουν όλα - να είναι επιτυχημένοι και στην καριέρα τους και ως γονείς», λέει. «Πρόκειται για ένα νέο είδος ανδρισμού. Πιο ωφέλιμο και πλήρες». Πίσω, στο χωριό του Κάρλσον, η σύζυγός του Σοφία λέει ότι βρίσκει τον άνδρα της πιο γοητευτικό «όταν βρίσκεται στο δάσος με την καραμπίνα στον ώμο του και το μωρό στην πλάτη».
Ανασφάλεια. Σε αυτό τον νέο κόσμο των φύλων, ορισμένες γυναίκες παραπονιούνται ότι οι σουηδοί άνδρες είναι πολύ πολιτικά ορθοί πλέον για να φλερτάρουν σε μπαρ. Και κάποιοι άνδρες παραδέχονται ότι περιστασιακά τους βασανίζει ανασφάλεια. «Ξέρω ότι η γυναίκα μου περιμένει να πάρω γονεϊκή άδεια», λέει ένας γνωστός δημοσιογράφος του ραδιοφώνου που πρόσφατα πήρε έξι μήνες άδεια για το τρίτο του παιδί. «Ομως εάν ήμουν σε ένα έρημο νησί με εκείνη και τον Ταρζάν, ελπίζω ότι θα διάλεγε εμένα».
Διαβάστε περισσότερα στα Νέα (26.06.2010).
Σάββατο 26 Ιουνίου 2010
Νιώθετε μοναξιά; Νοικιάστε έναν φίλο στο Ιnternet
Νιώθετε μόνοι ή βρεθήκατε χωρίς παρέα σε μια άγνωστη πόλη; Ιστοσελίδες όπως η Rentafriend. com ισχυρίζονται ότι έχουν λύση για το πρόβλημά σας: προτείνουν να νοικιάσετε έναν φίλο για μερικές ώρες. Σε μια εποχή που το 20% του αμερικανικού πληθυσμού (60 εκατομμύρια άτομα) λέει ότι νιώθει μοναξιά οι απόψεις διίστανται για το κατά πόσον ιστοσελίδες μπορούν πράγματι να καλύψουν την ανθρώπινη ανάγκη για συντροφικότητα.
Η Rentafriend.com δέχεται πάντως 100.000 επισκέψεις ημερησίως και έχει σχεδόν 2.000 μόνιμα μέλη που πληρώνουν 20 ευρώ τον μήνα ή 56 ευρώ τον χρόνο για έναν κωδικό που τους επι τρέπει να διαλέγουν μέσω των προφίλ τους όποιον από τους 167.000 προσφερόμενους επί πληρωμή φίλους θεωρούν ότι τους ταιριάζει. Το κόστος για κάθε ώρα «φιλίας» ποικίλλει από 16 ως 40 ευρώ την ώρα, αλλά τόσο οι τιμές όσο και οι λεπτομέρειες της συνάντησης είναι διαπραγματεύσιμες.
Οι νοικιασμένοι φίλοι προσφέρονται «να σας ξεναγήσουν σε μια πόλη που δεν γνωρίζετε, να σας συνοδεύσουν σε μια κοινωνική εκδήλωση ή ένα πάρτι, να σας συστήσουν σε νέα άτομα, να έρθουν μαζί σας στον κινηματογράφο, για φαγητό ή για ποτό, να σας μυήσουν σε ένα νέο χόμπι ή μια δραστηριότητα ή απλώς να σας κάνουν συντροφιά». Οι περισσότεροι είναι ηλικίας 20-35 ετών, αν και δεν λείπουν οι 40άρηδες και οι 50άρηδες. Ο εμπνευστής της ιστοσελίδας Σκοτ Ρόζενμπαουμ λέει ότι δέχεται καθημερινά δεκάδες μηνύματα στα οποία τον ρωτούν αν η ενοικίαση φίλων είναι νόμιμη και αν η φιλία είναι πλατωνική. «Δεν μπορώ να είμαι 100% βέβαιος ότι δεν θα υπάρξει φλερτ, σίγουρα όμως υπάρχει μηδενική ανοχή αν προσπαθήσει κάποιος να εκμεταλλευτεί τη γνωριμία για να πληρώσει για σεξ» λέει.
Oι χρήστες δηλώνουν ευχαριστημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. «Λόγω δουλειάς βρίσκομαι σε διαφορετική πόλη κάθε εβδομάδα. Δεν μου αρέσει να τρώω μόνος στα εστιατόρια και έτσι “νοικιάζω” μια φίλη που με ξεναγεί στα καλύτερα μέρη» λέει ο Αμερικανός Κρίστοφερ Μπάρτον.
Παρ΄ όλα αυτά, δεν βλέπουν όλοι με καλό μάτι τέτοιες πρωτοβουλίες. «Η ιδέα μοιάζει τραγική και σουρεαλιστική, ίσως περισσότερο από το να πληρώνει κανείς για υπηρεσίες ερωτικού χαρακτήρα, διότι αντιπροσωπεύει το χειρότερο είδος κοινωνικής απομόνωσης. Ο κίνδυνος δεν είναι η ίδια η ιστοσελίδααλλά αυτό που συμβολίζει. Αγοράζουμε προσωρινά υποκατάστατα διότι ως κοινωνία μάς λείπουν οι στενοί και ουσιώδεις δεσμοί» λέει ο Ορι Μπράφμαν, συγγραφέας του βιβλίου «Κλικ: Η μαγεία των άμεσων γνωριμιών».
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Σημεία των καιρών;
Η Rentafriend.com δέχεται πάντως 100.000 επισκέψεις ημερησίως και έχει σχεδόν 2.000 μόνιμα μέλη που πληρώνουν 20 ευρώ τον μήνα ή 56 ευρώ τον χρόνο για έναν κωδικό που τους επι τρέπει να διαλέγουν μέσω των προφίλ τους όποιον από τους 167.000 προσφερόμενους επί πληρωμή φίλους θεωρούν ότι τους ταιριάζει. Το κόστος για κάθε ώρα «φιλίας» ποικίλλει από 16 ως 40 ευρώ την ώρα, αλλά τόσο οι τιμές όσο και οι λεπτομέρειες της συνάντησης είναι διαπραγματεύσιμες.
Οι νοικιασμένοι φίλοι προσφέρονται «να σας ξεναγήσουν σε μια πόλη που δεν γνωρίζετε, να σας συνοδεύσουν σε μια κοινωνική εκδήλωση ή ένα πάρτι, να σας συστήσουν σε νέα άτομα, να έρθουν μαζί σας στον κινηματογράφο, για φαγητό ή για ποτό, να σας μυήσουν σε ένα νέο χόμπι ή μια δραστηριότητα ή απλώς να σας κάνουν συντροφιά». Οι περισσότεροι είναι ηλικίας 20-35 ετών, αν και δεν λείπουν οι 40άρηδες και οι 50άρηδες. Ο εμπνευστής της ιστοσελίδας Σκοτ Ρόζενμπαουμ λέει ότι δέχεται καθημερινά δεκάδες μηνύματα στα οποία τον ρωτούν αν η ενοικίαση φίλων είναι νόμιμη και αν η φιλία είναι πλατωνική. «Δεν μπορώ να είμαι 100% βέβαιος ότι δεν θα υπάρξει φλερτ, σίγουρα όμως υπάρχει μηδενική ανοχή αν προσπαθήσει κάποιος να εκμεταλλευτεί τη γνωριμία για να πληρώσει για σεξ» λέει.
Oι χρήστες δηλώνουν ευχαριστημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. «Λόγω δουλειάς βρίσκομαι σε διαφορετική πόλη κάθε εβδομάδα. Δεν μου αρέσει να τρώω μόνος στα εστιατόρια και έτσι “νοικιάζω” μια φίλη που με ξεναγεί στα καλύτερα μέρη» λέει ο Αμερικανός Κρίστοφερ Μπάρτον.
Παρ΄ όλα αυτά, δεν βλέπουν όλοι με καλό μάτι τέτοιες πρωτοβουλίες. «Η ιδέα μοιάζει τραγική και σουρεαλιστική, ίσως περισσότερο από το να πληρώνει κανείς για υπηρεσίες ερωτικού χαρακτήρα, διότι αντιπροσωπεύει το χειρότερο είδος κοινωνικής απομόνωσης. Ο κίνδυνος δεν είναι η ίδια η ιστοσελίδααλλά αυτό που συμβολίζει. Αγοράζουμε προσωρινά υποκατάστατα διότι ως κοινωνία μάς λείπουν οι στενοί και ουσιώδεις δεσμοί» λέει ο Ορι Μπράφμαν, συγγραφέας του βιβλίου «Κλικ: Η μαγεία των άμεσων γνωριμιών».
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Σημεία των καιρών;
Μεγάλοι έλληνες λογοτέχνες στο Διαδίκτυο
Ολοκληρώθηκαν οι ιστότοποι του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου για τους λογοτέχνες Νίκο Καββαδία, Στρατή Τσίρκα, Γιάννη Ρίτσο, Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και Μ. Καραγάτση, στους οποίους εκπαιδευτικοί, μαθητές και κάθε ενδιαφερόμενος για τη λογοτεχνία μπορεί να βρει χρονολόγια, εργογραφίες, κριτικές, βιβλιογραφία, αποσπάσματα από έργα τους, πληροφορίες για μεταφράσεις κ.ά. «Ανεβάζοντας λογοτεχνικές ιστοσελίδες στον κόμβο του το ΕΚΕΒΙ έχει σκοπό να προσελκύσει τους πιο νέους αναγνώστες, που ξέρουμε όλοι ότι χρησιμοποιούν πολύ το Ιnternet για την ενημέρωση και την εκπαίδευσή τους. Το Ιnternet είναι σήμερα η ασφαλέστερη οδός, το πιο σίγουρο μέσον για να πλησιάσουμε τους νέους και να τους ανοίξουμε την όρεξη για διάβασμα. Το ΕΚΕΒΙ το ξέρει και θα εκμεταλλευθεί τις νέες τεχνολογίες προς όφελος της αναγνωσιμότητας» είπε στο «Βήμα» η διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ κυρία Κατρίν Βελισσάρη.
Ιδιαίτερα πλούσιος είναι ο ιστότοπος για τον Γιάννη Ρίτσο με φωτογραφικά, ηχητικά και άλλα ντοκουμέντα, ενώ οι λάτρεις του Πεντζίκη έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν στον ιστότοπο και έργα του εικαστικού Πεντζίκη. Οι ιστότοποι δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο των αφιερωμάτων σε μεγάλους έλληνες συγγραφείς που έχει καθιερώσει κάθε χρόνο το ΕΚΕΒΙ και σε αυτούς αναμένεται να συμπληρωθούν νέοι για τους Γιώργο Θεοτοκά, Νίκο Καζαντζάκη, Κωστή Παλαμά, Ανδρέα Εμπειρίκο, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Γρηγόριο Ξενόπουλο, Αγγελο Σικελιανό, Γιώργο Σεφέρη, οι οποίοι έχουν τιμηθεί στο παρελθόν στο πλαίσιο των αφιερωμάτων του ΕΚΕΒΙ. Τους ιστότοπους μπορεί να βρει όποιος ενδιαφέρεται στις διευθύνσεις: http://kavvadias. ekebi.gr, http://tsirkas. ekebi.gr, http://ritsos. ekebi.gr, http: //pentzikis. ekebi.gr, http: //karagatsis. ekebi.gr Κυκλοφόρησε επίσης από το ΕΚΕΒΙ το λεύκωμα για τον Γιάννη Ρίτσο, τον ποιητή στον οποίο ήταν αφιερωμένη η περσινή χρονιά. Αν και οι οικονομικές δυσκολίες του ΕΚΕΒΙ είχαν αποτέλεσμα την καθυστερημένη κυκλοφορία του, το λεύκωμα μας αποζημιώνει με πλούσιο ενημερωτικό και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, ανθολόγηση ποιημάτων του, κριτικές και μαρτυρίες και πλούσια βιβλιογραφία, με τη φροντίδα της φιλολόγου Χρύσας Προκοπάκη, του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργη Γιατρομανωλάκη και της βιβλιογράφου Αικατερίνης Μακρυνικόλα.
Τα αφιερώματα, οι ιστότοποι και η έκδοση λευκωμάτων, έργα που έχουν διάρκεια, μένουν στον χρόνο και σχετίζονται με την εκπαίδευση φέρνοντας τους νέους σε επαφή με τη λογοτεχνική μας παράδοση είναι από τις δράσεις που σκοπεύει να συνεχίσει το ΕΚΕΒΙ, παρά τη μείωση των διαθέσιμων κονδυλίων για εφέτος.
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Ιδιαίτερα πλούσιος είναι ο ιστότοπος για τον Γιάννη Ρίτσο με φωτογραφικά, ηχητικά και άλλα ντοκουμέντα, ενώ οι λάτρεις του Πεντζίκη έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν στον ιστότοπο και έργα του εικαστικού Πεντζίκη. Οι ιστότοποι δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο των αφιερωμάτων σε μεγάλους έλληνες συγγραφείς που έχει καθιερώσει κάθε χρόνο το ΕΚΕΒΙ και σε αυτούς αναμένεται να συμπληρωθούν νέοι για τους Γιώργο Θεοτοκά, Νίκο Καζαντζάκη, Κωστή Παλαμά, Ανδρέα Εμπειρίκο, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Γρηγόριο Ξενόπουλο, Αγγελο Σικελιανό, Γιώργο Σεφέρη, οι οποίοι έχουν τιμηθεί στο παρελθόν στο πλαίσιο των αφιερωμάτων του ΕΚΕΒΙ. Τους ιστότοπους μπορεί να βρει όποιος ενδιαφέρεται στις διευθύνσεις: http://kavvadias. ekebi.gr, http://tsirkas. ekebi.gr, http://ritsos. ekebi.gr, http: //pentzikis. ekebi.gr, http: //karagatsis. ekebi.gr Κυκλοφόρησε επίσης από το ΕΚΕΒΙ το λεύκωμα για τον Γιάννη Ρίτσο, τον ποιητή στον οποίο ήταν αφιερωμένη η περσινή χρονιά. Αν και οι οικονομικές δυσκολίες του ΕΚΕΒΙ είχαν αποτέλεσμα την καθυστερημένη κυκλοφορία του, το λεύκωμα μας αποζημιώνει με πλούσιο ενημερωτικό και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, ανθολόγηση ποιημάτων του, κριτικές και μαρτυρίες και πλούσια βιβλιογραφία, με τη φροντίδα της φιλολόγου Χρύσας Προκοπάκη, του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργη Γιατρομανωλάκη και της βιβλιογράφου Αικατερίνης Μακρυνικόλα.
Τα αφιερώματα, οι ιστότοποι και η έκδοση λευκωμάτων, έργα που έχουν διάρκεια, μένουν στον χρόνο και σχετίζονται με την εκπαίδευση φέρνοντας τους νέους σε επαφή με τη λογοτεχνική μας παράδοση είναι από τις δράσεις που σκοπεύει να συνεχίσει το ΕΚΕΒΙ, παρά τη μείωση των διαθέσιμων κονδυλίων για εφέτος.
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Αλλαξαν το κλίμα ηφαιστειακές εκρήξεις πριν από 40.000.000 χρόνια
Σφοδρές ηφαιστειακές εκρήξεις που συγκλόνισαν τη Βόρεια Αμερική πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια, φαίνεται πως επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το κλίμα της Γης. Σύμφωνα με έρευνα ειδικών από το πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνας, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην επιθεώρηση «Νature», τα ίχνη εκείνων των εκρήξεων είναι ακόμη και σήμερα ορατά σε πετρώματα της αμερικανικής ηπείρου, όπως στις πεδιάδες της Νεμπράσκας, τις οποίες επισκέφθηκαν οι επιστήμονες.
Εκείνες οι ηφαιστειακές εκρήξεις, όπως τονίζει ο δρ Χούιμινγκ Μπάο από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου, απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα. Και παρά το γεγονός ότι οι φυσικές συνέπειες εκείνων των εκρήξεων, όπως ο σχηματισμός νεφών από στάχτη, είχαν βραχυπρόθεσμη επίδραση στην ατμόσφαιρα, οι χημικές συνέπειες διήρκεσαν πολύ περισσότερο επηρεάζοντας καθοριστικά το κλίμα.
Το διοξείδιο του θείου είναι ένα από τα σημαντικότερα αέρια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα ύστερα από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Μόλις απελευθερωθεί, το αέριο αυτό οξειδώνεται και μετατρέπεται σε θειικά αερολύματα τα οποία επιβαρύνουν το περιβάλλον ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν τη στιγμή της έκρηξης.
Οι ειδικοί λένε πως οι εκρήξεις πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια απελευθέρωσαν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του θείου απ΄ ό,τι οι εκρήξεις που συνέβησαν σε διάφορα σημεία του πλανήτη τους τελευταίους αιώνες. Και προβλέπουν ότι το ίδιο θα συμβεί όταν ξαναεκραγεί- άγνωστο πότε- το τεράστιο ηφαίστειο στο Γιέλοουστοουν στην Αμερική.
Πηγή: Τα Νέα (26.06.2010).
Εκείνες οι ηφαιστειακές εκρήξεις, όπως τονίζει ο δρ Χούιμινγκ Μπάο από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου, απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα. Και παρά το γεγονός ότι οι φυσικές συνέπειες εκείνων των εκρήξεων, όπως ο σχηματισμός νεφών από στάχτη, είχαν βραχυπρόθεσμη επίδραση στην ατμόσφαιρα, οι χημικές συνέπειες διήρκεσαν πολύ περισσότερο επηρεάζοντας καθοριστικά το κλίμα.
Το διοξείδιο του θείου είναι ένα από τα σημαντικότερα αέρια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα ύστερα από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Μόλις απελευθερωθεί, το αέριο αυτό οξειδώνεται και μετατρέπεται σε θειικά αερολύματα τα οποία επιβαρύνουν το περιβάλλον ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν τη στιγμή της έκρηξης.
Οι ειδικοί λένε πως οι εκρήξεις πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια απελευθέρωσαν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του θείου απ΄ ό,τι οι εκρήξεις που συνέβησαν σε διάφορα σημεία του πλανήτη τους τελευταίους αιώνες. Και προβλέπουν ότι το ίδιο θα συμβεί όταν ξαναεκραγεί- άγνωστο πότε- το τεράστιο ηφαίστειο στο Γιέλοουστοουν στην Αμερική.
Πηγή: Τα Νέα (26.06.2010).
Δέκα χρόνια από την ανάγνωση του DNA
Στις 26 Ιουνίου συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τότε που ανακοινώθηκε η ανάγνωση του ανθρωπίνου γονιδιώματος και η γενετική επανάσταση, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και την ολοένα αυξανόμενη πολυπλοκότητά της, ετοιμάζεται να κάνει άλματα. Μια νέα αμερικανική έρευνα - επίκαιρη με την επέτειο των δέκατων «γενεθλίων»- έρχεται να δείξει ότι κάθε άνθρωπος είναι, από γονιδιακή άποψη, πολύ πιο μοναδικός από ό,τι θεωρούσαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Μέριλαντ, υπό τον καθηγητή γενετικής Σκοτ Ντιβάιν, σε εργασία τους στο περιοδικό “Cell” (Κύτταρο), σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, αναφέρουν ότι τα τμήματα του DNA, τα οποία αποτελούνται από γονίδια που αλλάζουν θέση (μεταθετά γονίδια, μεταθετόνια ή τρανσποζόνια) είναι πολύ πιο συνηθισμένα από ό,τι νόμιζαν ως τώρα οι βιολόγοι. Κάθε άνθρωπος έχει ένα τελείως ξεχωριστό πρότυπο αυτών των μεταθετών γονιδίων, με συνέπεια να είναι ακόμα πιο μοναδικός σε σχέση με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις.
Οι ερευνητές βρήκαν εξάλλου για πρώτη φορά ένα απρόσμενα μεγάλο αριθμό αυτών των μεταθετών γονιδίων στους καρκινικούς όγκους των πνευμόνων και εκτιμούν ότι ίσως αυτό ρίξει περισσότερο φως στη νόσο και βοηθήσει την ογκολογική έρευνα.
Σύμφωνα με τον Ντιβάιν, «υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία στα ανθρώπινα γονιδιώματα από ό,τι οι επιστήμονες πίστευαν αρχικά» και εξέφρασε την ελπίδα ότι η νέα ανακάλυψη θα βοηθήσει τη γενετική επανάσταση να αναπτύξει ακόμα πιο εξατομικευμένα φάρμακα για κάθε ασθενή.
Τα μεταθετά γονίδια είναι αλληλουχίες του γενετικού κώδικα που μπορούν να αντιγράψουν τους εαυτούς τους. «Πηδάνε» από το ένα μέρος στο άλλο, στο DΝΑ των χρωμοσωμάτων. Η μελέτη ανακάλυψε μοναδικά μεταθετά γονίδια σε περισσότερους από το 90% των 76 ανθρώπων, που μελέτησε το γονιδίωμά τους. Αυτές οι μεταλλάξεις μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία άλλων γονιδίων.
Το 45% περίπου του ανθρωπίνου γονιδιώματος, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτελείται από αλληλουχίες μεταθετών γονιδίων, όμως οι περισσότερες είναι πια ανενεργές και περνάνε αμετάβλητες από την μια γενιά στην άλλη. Όμως μερικές συνεχίζουν να αλλάζουν θέση. Η μελέτη αποκάλυψε ότι υπάρχουν κατά μέσο όρο 15 νέες μεταθέσεις γονιδίων σε κάθε άτομο, μερικές εκ των οποίων προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία ορισμένων άλλων γονιδίων κι έτσι προκαλούν ασθένειες.
Κάθε άνθρωπος έχει περίπου 20.000 ίδια γονίδια, όμως κάθε γονίδιο αποτελείται από πολλά ζεύγη βάσεων (το γονιδίωμα έχει 3 δισεκατομμύρια ζευγάρια από τις ουσίες A, C, T και G), με συνέπεια τα γονίδια να υφίστανται μικρές μεταλλάξεις, μοναδικές για τον κάθε άνθρωπο. Επιπλέον, το τμήμα του DNA που βρίσκεται εκτός των γονιδίων, επηρεάζει τα γονίδια και τον οργανισμό μας με τρόπους που μόλις τώρα αρχίζουν να γίνονται κατανοητοί.
Χάρη στις προόδους της τεχνολογίας, το κόστος ανάγνωσης του γονιδιώματος ενός ανθρώπου, το οποίο ήταν εκατομμύρια δολάρια πριν από λίγα χρόνια, έχει πια πέσει κάτω από τα 10.000 δολάρια. Όμως παραμένει το κρίσιμο ερώτημα πώς μπορεί να αξιοποιηθεί πρακτικά η «χαρτογράφηση» των γονιδίων ενός ανθρώπου.
Πηγή: Η Καθημερινή (25.06.2010).
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Μέριλαντ, υπό τον καθηγητή γενετικής Σκοτ Ντιβάιν, σε εργασία τους στο περιοδικό “Cell” (Κύτταρο), σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, αναφέρουν ότι τα τμήματα του DNA, τα οποία αποτελούνται από γονίδια που αλλάζουν θέση (μεταθετά γονίδια, μεταθετόνια ή τρανσποζόνια) είναι πολύ πιο συνηθισμένα από ό,τι νόμιζαν ως τώρα οι βιολόγοι. Κάθε άνθρωπος έχει ένα τελείως ξεχωριστό πρότυπο αυτών των μεταθετών γονιδίων, με συνέπεια να είναι ακόμα πιο μοναδικός σε σχέση με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις.
Οι ερευνητές βρήκαν εξάλλου για πρώτη φορά ένα απρόσμενα μεγάλο αριθμό αυτών των μεταθετών γονιδίων στους καρκινικούς όγκους των πνευμόνων και εκτιμούν ότι ίσως αυτό ρίξει περισσότερο φως στη νόσο και βοηθήσει την ογκολογική έρευνα.
Σύμφωνα με τον Ντιβάιν, «υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία στα ανθρώπινα γονιδιώματα από ό,τι οι επιστήμονες πίστευαν αρχικά» και εξέφρασε την ελπίδα ότι η νέα ανακάλυψη θα βοηθήσει τη γενετική επανάσταση να αναπτύξει ακόμα πιο εξατομικευμένα φάρμακα για κάθε ασθενή.
Τα μεταθετά γονίδια είναι αλληλουχίες του γενετικού κώδικα που μπορούν να αντιγράψουν τους εαυτούς τους. «Πηδάνε» από το ένα μέρος στο άλλο, στο DΝΑ των χρωμοσωμάτων. Η μελέτη ανακάλυψε μοναδικά μεταθετά γονίδια σε περισσότερους από το 90% των 76 ανθρώπων, που μελέτησε το γονιδίωμά τους. Αυτές οι μεταλλάξεις μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία άλλων γονιδίων.
Το 45% περίπου του ανθρωπίνου γονιδιώματος, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτελείται από αλληλουχίες μεταθετών γονιδίων, όμως οι περισσότερες είναι πια ανενεργές και περνάνε αμετάβλητες από την μια γενιά στην άλλη. Όμως μερικές συνεχίζουν να αλλάζουν θέση. Η μελέτη αποκάλυψε ότι υπάρχουν κατά μέσο όρο 15 νέες μεταθέσεις γονιδίων σε κάθε άτομο, μερικές εκ των οποίων προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία ορισμένων άλλων γονιδίων κι έτσι προκαλούν ασθένειες.
Κάθε άνθρωπος έχει περίπου 20.000 ίδια γονίδια, όμως κάθε γονίδιο αποτελείται από πολλά ζεύγη βάσεων (το γονιδίωμα έχει 3 δισεκατομμύρια ζευγάρια από τις ουσίες A, C, T και G), με συνέπεια τα γονίδια να υφίστανται μικρές μεταλλάξεις, μοναδικές για τον κάθε άνθρωπο. Επιπλέον, το τμήμα του DNA που βρίσκεται εκτός των γονιδίων, επηρεάζει τα γονίδια και τον οργανισμό μας με τρόπους που μόλις τώρα αρχίζουν να γίνονται κατανοητοί.
Χάρη στις προόδους της τεχνολογίας, το κόστος ανάγνωσης του γονιδιώματος ενός ανθρώπου, το οποίο ήταν εκατομμύρια δολάρια πριν από λίγα χρόνια, έχει πια πέσει κάτω από τα 10.000 δολάρια. Όμως παραμένει το κρίσιμο ερώτημα πώς μπορεί να αξιοποιηθεί πρακτικά η «χαρτογράφηση» των γονιδίων ενός ανθρώπου.
Πηγή: Η Καθημερινή (25.06.2010).
Οι 16 ισχυρότερες γυναίκες στον κόσμο
Η άσκηση της εξουσίας ταυτίστηκε με τον άνδρα για τόσο πολύ καιρό ώστε ο αγώνας για να γίνουν οι γυναίκες «το άλλο μισό της πολιτικής» υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες ανατροπές της Ιστορίας. Η αρχή έγινε τον Ιούλιο του 1960 στη Σρι Λάνκα, όταν η Σιριμάβο Μπανταρανάικε εξελέγη η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στον κόσμο.
Η νίκη της γκρέμισε τα στερεότυπα αιώνων δείχνοντας τον δρόμο της εξουσίας στην Ιντιρα Γκάντι, στη Μάργκαρετ Θάτσερ και στις σιδηρές κυρίες που ακολούθησαν. Σήμερα, μετά την εκλογή της Τζούλια Γκίλαρντ στην πρωθυπουργία της Αυστραλίας, σε αυτό το κλειστό κλαμπ ανήκουν 16 γυναίκες ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων.
Πρώτη είναι βέβαια η Ανγκελα Μέρκελ. Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο, η καγκελάριος της Γερμανίας θεωρείται μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες στον πλανήτη. Πιο βόρεια, η Φινλανδία εξέλεξε το 2000 την πρώτη γυναίκα πρόεδρο στην ιστορία της.
Αν και η ηγέτις των Σοσιαλδημοκρατών Τάρια Χάλονεν κέρδισε τις εκλογές με 46% των ψήφων, στη διάρκεια της θητείας της η δημοτικότητά της εκτινάχθηκε στο 88%, με αποτέλεσμα να επανεκλεγεί πανηγυρικά το 2006. Αυτή την εβδομάδα όρκισε και την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό της χώρας, τη Μάρι Κιβινιέμι.
Η Ισλανδία απέκτησε την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό στην ιστορία της τον Φεβρουάριο του 2009. Η Γιοχάνα Σιγκουρνταρντοτίρ, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, δηλώνει μάλιστα ανοιχτά ότι είναι ομοφυλόφιλη.
Η Μαίρη Μακ Αλίζ είναι η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος της Ιρλανδίας, αλλά η πρώτη γυναίκα στον κόσμο που διαδέχθηκε μια άλλη, τη Μαίρη Ρόμπινσον, στην κορυφή της ηγεσίας του κράτους. Κατάγεται από τη Βόρεια Ιρλανδία και κυβερνά από το 1997, υπηρετώντας σήμερα δεύτερη συνεχή θητεία.
Η πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε δεν μασάει τα λόγια της και έχει μαύρη ζώνη στο καράτε. Εξελέγη τον Ιούλιο του 2009, με μια σαρωτική νίκη.
Η πρώην δημοσιογράφος Γιαντράνσκα Κοσόρ ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού της Κροατίας το 2009, μετά την παραίτηση του προκατόχου της Ιβο Σάναντερ, ο οποίος την πρότεινε για τη θέση του.
Μετά τις ταραχές του περασμένου Απριλίου και την ανατροπή του Κουρμανμπέκ Μπακίγεφ , προσωρινή πρόεδρος της Κιργιζίας ανέλαβε η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ρόζα Οτουνμπάγεβα . Εχει αναλάβει να οδηγήσει στις κάλπες, το 2011, την ταραγμένη χώρα του Καυκάσου. Η Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρτσνερ είναι η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος της Αργεντινής μετά την Ιζαμπέλ Μαρτίνες ντε Περόν (1974-1976), αλλά η πρώτη που εξελέγη σε αυτό το αξίωμα. Ανέλαβε την εξουσία τον Οκτώβριο του 2007 διαδεχόμενη τον σύζυγό της Νέστορ Κίρτσνερ .
Τον περασμένο Μάιο η Λάουρα Τσιντσίλα έσπασε πρώτη το ανδρικό μονοπώλιο στην προεδρία της Κόστα Ρίκα. Υπήρξε μια από τους δύο αντιπροέδρους του απερχόμενου Οσκαρ Αρίας Σάντσες και εξελέγη στη θέση του με μεγάλη πλειοψηφία.
Μετά την Κορασόν Ακίνο, η Γκλόρια Μακαπαγκάλ Αρόγιο είναι η δεύτερη κυρία που ανέλαβε την προεδρία των Φιλιππινών. Κόρη του πρώην προέδρου Ντιοσντάντο Μακαπαγκάλ, ορκίστηκε για πρώτη φορά το 2001, επανεξελέγη το 2004 και είναι η δεύτερη μακροβιότερη πρόεδρος στην ιστορία της χώρας.
Η χώρα της Ιντιρα Γκάντι εξέλεξε πρώτη γυναίκα πρόεδρο την Πρατίμπα Πάτιλ. Πρώην κυβερνήτις της επαρχίας του Ρατζαστάν, εργαζόταν ως δικηγόρος προτού αναμειχθεί στην πολιτική.
Η Χασίνα Ουαζέντ έχει εντυπωσιακή πολιτική πορεία. Υπηρετεί τη δεύτερη θητεία της ως πρωθυπουργού του Μπανγκλαντές. Εξελέγη πρόεδρος του κόμματός της το 1981 ενώ βρισκόταν αυτοεξόριστη στη Βρετανία, όπου είχε καταφύγει μετά τη σφαγή της οικογένειάς της στο πραξικόπημα του 1975.
Η Κάμλα Περσάδ-Μπισεσάρ είναι η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε την πρωθυπουργία της Δημοκρατίας του Τρινιντάντ και Τομπάγκο. Ορκίστηκε τον περασμένο Μάιο, επικεφαλής ενός συνασπισμού πέντε κομμάτων.
Αν και δεν θεωρείται αρχηγός κράτους, η Ντόρις Λόιτχαρτ έχει αναλάβει για εφέτος την κυλιόμενη προεδρία της Ελβετικής Συνομοσπονδίας.
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Η νίκη της γκρέμισε τα στερεότυπα αιώνων δείχνοντας τον δρόμο της εξουσίας στην Ιντιρα Γκάντι, στη Μάργκαρετ Θάτσερ και στις σιδηρές κυρίες που ακολούθησαν. Σήμερα, μετά την εκλογή της Τζούλια Γκίλαρντ στην πρωθυπουργία της Αυστραλίας, σε αυτό το κλειστό κλαμπ ανήκουν 16 γυναίκες ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων.
Πρώτη είναι βέβαια η Ανγκελα Μέρκελ. Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο, η καγκελάριος της Γερμανίας θεωρείται μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες στον πλανήτη. Πιο βόρεια, η Φινλανδία εξέλεξε το 2000 την πρώτη γυναίκα πρόεδρο στην ιστορία της.
Αν και η ηγέτις των Σοσιαλδημοκρατών Τάρια Χάλονεν κέρδισε τις εκλογές με 46% των ψήφων, στη διάρκεια της θητείας της η δημοτικότητά της εκτινάχθηκε στο 88%, με αποτέλεσμα να επανεκλεγεί πανηγυρικά το 2006. Αυτή την εβδομάδα όρκισε και την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό της χώρας, τη Μάρι Κιβινιέμι.
Η Ισλανδία απέκτησε την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό στην ιστορία της τον Φεβρουάριο του 2009. Η Γιοχάνα Σιγκουρνταρντοτίρ, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, δηλώνει μάλιστα ανοιχτά ότι είναι ομοφυλόφιλη.
Η Μαίρη Μακ Αλίζ είναι η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος της Ιρλανδίας, αλλά η πρώτη γυναίκα στον κόσμο που διαδέχθηκε μια άλλη, τη Μαίρη Ρόμπινσον, στην κορυφή της ηγεσίας του κράτους. Κατάγεται από τη Βόρεια Ιρλανδία και κυβερνά από το 1997, υπηρετώντας σήμερα δεύτερη συνεχή θητεία.
Η πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε δεν μασάει τα λόγια της και έχει μαύρη ζώνη στο καράτε. Εξελέγη τον Ιούλιο του 2009, με μια σαρωτική νίκη.
Η πρώην δημοσιογράφος Γιαντράνσκα Κοσόρ ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού της Κροατίας το 2009, μετά την παραίτηση του προκατόχου της Ιβο Σάναντερ, ο οποίος την πρότεινε για τη θέση του.
Μετά τις ταραχές του περασμένου Απριλίου και την ανατροπή του Κουρμανμπέκ Μπακίγεφ , προσωρινή πρόεδρος της Κιργιζίας ανέλαβε η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ρόζα Οτουνμπάγεβα . Εχει αναλάβει να οδηγήσει στις κάλπες, το 2011, την ταραγμένη χώρα του Καυκάσου. Η Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρτσνερ είναι η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος της Αργεντινής μετά την Ιζαμπέλ Μαρτίνες ντε Περόν (1974-1976), αλλά η πρώτη που εξελέγη σε αυτό το αξίωμα. Ανέλαβε την εξουσία τον Οκτώβριο του 2007 διαδεχόμενη τον σύζυγό της Νέστορ Κίρτσνερ .
Τον περασμένο Μάιο η Λάουρα Τσιντσίλα έσπασε πρώτη το ανδρικό μονοπώλιο στην προεδρία της Κόστα Ρίκα. Υπήρξε μια από τους δύο αντιπροέδρους του απερχόμενου Οσκαρ Αρίας Σάντσες και εξελέγη στη θέση του με μεγάλη πλειοψηφία.
Μετά την Κορασόν Ακίνο, η Γκλόρια Μακαπαγκάλ Αρόγιο είναι η δεύτερη κυρία που ανέλαβε την προεδρία των Φιλιππινών. Κόρη του πρώην προέδρου Ντιοσντάντο Μακαπαγκάλ, ορκίστηκε για πρώτη φορά το 2001, επανεξελέγη το 2004 και είναι η δεύτερη μακροβιότερη πρόεδρος στην ιστορία της χώρας.
Η χώρα της Ιντιρα Γκάντι εξέλεξε πρώτη γυναίκα πρόεδρο την Πρατίμπα Πάτιλ. Πρώην κυβερνήτις της επαρχίας του Ρατζαστάν, εργαζόταν ως δικηγόρος προτού αναμειχθεί στην πολιτική.
Η Χασίνα Ουαζέντ έχει εντυπωσιακή πολιτική πορεία. Υπηρετεί τη δεύτερη θητεία της ως πρωθυπουργού του Μπανγκλαντές. Εξελέγη πρόεδρος του κόμματός της το 1981 ενώ βρισκόταν αυτοεξόριστη στη Βρετανία, όπου είχε καταφύγει μετά τη σφαγή της οικογένειάς της στο πραξικόπημα του 1975.
Η Κάμλα Περσάδ-Μπισεσάρ είναι η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε την πρωθυπουργία της Δημοκρατίας του Τρινιντάντ και Τομπάγκο. Ορκίστηκε τον περασμένο Μάιο, επικεφαλής ενός συνασπισμού πέντε κομμάτων.
Αν και δεν θεωρείται αρχηγός κράτους, η Ντόρις Λόιτχαρτ έχει αναλάβει για εφέτος την κυλιόμενη προεδρία της Ελβετικής Συνομοσπονδίας.
Πηγή: Το Βήμα (26.06.2010).
Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010
Η λιτότητα βλάπτει σοβαρά την υγεία
Οι περικοπές δαπανών στο πλαίσιο του περιορισμού των κοινωνικών παροχών, στις οποίες έχουν προχωρήσει πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με στόχο να θέσουν υπό έλεγχο τα μεγάλα δημόσια ελλείμματά τους, έχουν μετρήσιμες επιπτώσεις στην υγεία και μπορεί να κοστίσουν μέχρι και ζωές πολιτών, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, υπό τον κοινωνιολόγο Ντέηβιντ Στάκλερ, παρουσίασαν σχετική μελέτη στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό "British Medical Journal", σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, στην οποία αναφέρουν ότι τα επίπεδα κοινωνικών παροχών (δαπανών) σχετίζονται στενά με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ιδίως από ασθένειες όπως η καρδιοπάθεια και ο αλκοολισμός.
Η ομάδα του Στάκλερ μελέτησε στοιχεία του ΟΟΣΑ για την εξέλιξη των κοινωνικών δαπανών, σε σύγκριση με τα προβλήματα υγείας και τους θανάτους σε 15 ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των ετών 1980 - 2005. Αναλύοντας τις διαχρονικές τάσεις, οι ερευνητές συμπέραναν ότι όταν οι δημόσιες κοινωνικές παροχές (δαπάνες) ήσαν υψηλές, οι θάνατοι μειώνονταν, ενώ όταν οι δαπάνες περικόπτονταν, οι θάνατοι αυξάνονταν σημαντικά.
Η έρευνα υπολόγισε ότι, κατά προσέγγιση, για κάθε 80 ευρώ ανά άτομο που περικόπτονται από τις κοινωνικές δαπάνες του κράτους, οι θάνατοι που σχετίζονται με τον αλκοολισμό, αυξάνονται κατά 2,8% και οι θάνατοι από καρδιά κατά 1,2% περίπου.
«Η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι απλοί άνθρωποι μπορεί να πληρώσουν το τελικό τίμημα για τις περικοπές του προϋπολογισμού, φθάνοντας ακόμα και στο σημείο να χάσουν τη ζωή τους», δήλωσε ο Στάκλερ. Οι θάνατοι από καρδιά είναι η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ενώ οι ασθένειες λόγω αλκοολισμού ιεραρχούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην όγδοη θέση στον κατάλογο με τις δέκα κυριότερες αιτίες θανάτου διεθνώς.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι στις ανεπτυγμένες χώρες τα προβλήματα υγείας, τόσο λόγω καρδιάς όσο και λόγω αλκοολισμού, είναι πιο διαδεδομένα μεταξύ των φτωχότερων ανθρώπων.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (25.06.2010).
Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, υπό τον κοινωνιολόγο Ντέηβιντ Στάκλερ, παρουσίασαν σχετική μελέτη στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό "British Medical Journal", σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, στην οποία αναφέρουν ότι τα επίπεδα κοινωνικών παροχών (δαπανών) σχετίζονται στενά με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ιδίως από ασθένειες όπως η καρδιοπάθεια και ο αλκοολισμός.
Η ομάδα του Στάκλερ μελέτησε στοιχεία του ΟΟΣΑ για την εξέλιξη των κοινωνικών δαπανών, σε σύγκριση με τα προβλήματα υγείας και τους θανάτους σε 15 ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των ετών 1980 - 2005. Αναλύοντας τις διαχρονικές τάσεις, οι ερευνητές συμπέραναν ότι όταν οι δημόσιες κοινωνικές παροχές (δαπάνες) ήσαν υψηλές, οι θάνατοι μειώνονταν, ενώ όταν οι δαπάνες περικόπτονταν, οι θάνατοι αυξάνονταν σημαντικά.
Η έρευνα υπολόγισε ότι, κατά προσέγγιση, για κάθε 80 ευρώ ανά άτομο που περικόπτονται από τις κοινωνικές δαπάνες του κράτους, οι θάνατοι που σχετίζονται με τον αλκοολισμό, αυξάνονται κατά 2,8% και οι θάνατοι από καρδιά κατά 1,2% περίπου.
«Η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι απλοί άνθρωποι μπορεί να πληρώσουν το τελικό τίμημα για τις περικοπές του προϋπολογισμού, φθάνοντας ακόμα και στο σημείο να χάσουν τη ζωή τους», δήλωσε ο Στάκλερ. Οι θάνατοι από καρδιά είναι η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ενώ οι ασθένειες λόγω αλκοολισμού ιεραρχούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην όγδοη θέση στον κατάλογο με τις δέκα κυριότερες αιτίες θανάτου διεθνώς.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι στις ανεπτυγμένες χώρες τα προβλήματα υγείας, τόσο λόγω καρδιάς όσο και λόγω αλκοολισμού, είναι πιο διαδεδομένα μεταξύ των φτωχότερων ανθρώπων.
Πηγή: Ελευθεροτυπία (25.06.2010).
Η προσωπικότητα αποτυπώνεται στον εγκέφαλο
Πολλές φορές μιλάμε για κάποιον γνωστό μας που είναι «η ψυχή της παρέας» ή για κάποιον άλλον που είναι μονίμως νευριασμένος. Τα χαρακτηριστικά αυτά της προσωπικότητας, τα οποία γίνονται εμφανή στις κοινωνικές συναναστροφές μας, είναι όμως «καταγεγραμμένα» και στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου της Μινεσότας μια απεικόνιση του εγκεφάλου μπορεί να δείξει τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου με βάση το μέγεθος διαφορετικών περιοχών του. Οσο μεγαλύτερη είναι σε μέγεθος μια περιοχή του εγκεφάλου τόσο ισχυρότερη εκτιμάται ότι είναι σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να περιγραφεί ο χαρακτήρας κάποιου. Οι ψυχολόγοι έχουν λοιπόν ενώσει παρεμφερή χαρακτηριστικά σε πέντε μεγάλες κατηγορίες: νευρωτισμός, εξωστρέφεια, ανοιχτότητα- ειλικρίνεια, αλτρουισμός- συνεργατικότητα, οργανωτικότητα- ευσυνειδησία (στα αγγλικά οι πέντε αυτές κατηγορίες αποκαλούνται «Βig Five»).
Οι ερευνητές από τη Μινεσότα με επικεφαλής τον δρα Κόλιν ντε Γιανγκ προχώρησαν σε απεικόνιση του εγκεφάλου 116 εθελοντών. Προέκυψε σύνδεση μεταξύ του μεγέθους συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου και της προσωπικότητας σε ό,τι αφορούσε τέσσερις από τις πέντε κατηγορίες (εκτός από εκεί νη της ανοιχτότητας- ειλικρίνειας). Για παράδειγμα τα άτομα με αλτρουισμό και συμπόνια για τους άλλους φάνηκε ότι διαθέτουν μεγάλο οπίσθιο τμήμα της έλικας του προσαγωγίου- πρόκειται για μια περιοχή του εγκεφάλου που θεωρείται ότι εμπλέκεται στην κατανόηση των πεποιθήσεων των άλλων ανθρώπων.
Οσοι είχαν υψηλό σκορ στον νευρωτισμό εμφάνιζαν μεγαλύτερο από το κανονικό μέσο τμήμα της έλικας του προσαγωγίου. Πρόκειται για μια περιοχή που συνδέεται με την ανίχνευση των λαθών και την απόκριση στον συναισθηματικό αλλά και στον φυσικό πόνο.
Τα νευρωτικά άτομα παρουσίαζαν επίσης μικρότερο ραχιαίοέσω προμετωπιαίο φλοιό, περιοχή που συνδέεται με τη ρύθμιση του συναισθήματος.
Τα εξωστρεφή άτομα διέθεταν μεγαλύτερο μέσο κογχομετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή που εμπλέκεται στην επεξεργασία της ανταμοιβής. Πιστεύεται ότι οι εξωστρεφείς τύποι είναι πιο ευαίσθητοι στο θέμα της ανταμοιβής με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν μεγαλύτερη κοινωνική αλληλεπίδραση.
Τα οργανωτικά και ευσυνείδητα άτομα, τα οποία είναι συνήθως πολύ μεθοδικά και με υψηλό αίσθημα αυτοπειθαρχίας, είχαν μεγαλύτερη μέση μετωπιαία έλικα, περιοχή που συνδέεται με τη μνήμη και τον σχεδιασμό.
Ενα χάπι το οποίο θα μας δίνει δύναμη ώστε να ξεπερνάμε τους φόβους μας ίσως αναπτυχθεί στο μέλλον μετά την ανακάλυψη από ερευνητές του Ινστιτούτου Επιστημών Weizmann στο Ισραήλ μιας περιοχής του εγκεφάλου η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των φοβιών μας- από τις φοβίες στα φίδια και τις αράχνες έως εκείνες που αφορούν το να μιλά κάποιος μπροστά σε κοινό. Πρόκειται για την περιοχή Βrodmann 25 (sgΑCC) η οποία εμπλέκεται στην επεξεργασία των συναισθημάτων.
«Πιστεύουμε ότι η δραστηριότητα της sgΑCC αντικατοπτρίζει την προσπάθεια που κάνει το άτομο να ξεπεράσει τους φόβους του» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Ούρι Νίλι και προσέθεσε ότι ίσως μελλοντικά η ενίσχυση της δραστηριότητας της περιοχής μέσω φαρμάκων μπορεί να δώσει περισσότερο... κουράγιο σε όσους το χρειάζονται.
Πηγή: Το Βήμα (25.06.2010).
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να περιγραφεί ο χαρακτήρας κάποιου. Οι ψυχολόγοι έχουν λοιπόν ενώσει παρεμφερή χαρακτηριστικά σε πέντε μεγάλες κατηγορίες: νευρωτισμός, εξωστρέφεια, ανοιχτότητα- ειλικρίνεια, αλτρουισμός- συνεργατικότητα, οργανωτικότητα- ευσυνειδησία (στα αγγλικά οι πέντε αυτές κατηγορίες αποκαλούνται «Βig Five»).
Οι ερευνητές από τη Μινεσότα με επικεφαλής τον δρα Κόλιν ντε Γιανγκ προχώρησαν σε απεικόνιση του εγκεφάλου 116 εθελοντών. Προέκυψε σύνδεση μεταξύ του μεγέθους συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου και της προσωπικότητας σε ό,τι αφορούσε τέσσερις από τις πέντε κατηγορίες (εκτός από εκεί νη της ανοιχτότητας- ειλικρίνειας). Για παράδειγμα τα άτομα με αλτρουισμό και συμπόνια για τους άλλους φάνηκε ότι διαθέτουν μεγάλο οπίσθιο τμήμα της έλικας του προσαγωγίου- πρόκειται για μια περιοχή του εγκεφάλου που θεωρείται ότι εμπλέκεται στην κατανόηση των πεποιθήσεων των άλλων ανθρώπων.
Οσοι είχαν υψηλό σκορ στον νευρωτισμό εμφάνιζαν μεγαλύτερο από το κανονικό μέσο τμήμα της έλικας του προσαγωγίου. Πρόκειται για μια περιοχή που συνδέεται με την ανίχνευση των λαθών και την απόκριση στον συναισθηματικό αλλά και στον φυσικό πόνο.
Τα νευρωτικά άτομα παρουσίαζαν επίσης μικρότερο ραχιαίοέσω προμετωπιαίο φλοιό, περιοχή που συνδέεται με τη ρύθμιση του συναισθήματος.
Τα εξωστρεφή άτομα διέθεταν μεγαλύτερο μέσο κογχομετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή που εμπλέκεται στην επεξεργασία της ανταμοιβής. Πιστεύεται ότι οι εξωστρεφείς τύποι είναι πιο ευαίσθητοι στο θέμα της ανταμοιβής με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν μεγαλύτερη κοινωνική αλληλεπίδραση.
Τα οργανωτικά και ευσυνείδητα άτομα, τα οποία είναι συνήθως πολύ μεθοδικά και με υψηλό αίσθημα αυτοπειθαρχίας, είχαν μεγαλύτερη μέση μετωπιαία έλικα, περιοχή που συνδέεται με τη μνήμη και τον σχεδιασμό.
Ενα χάπι το οποίο θα μας δίνει δύναμη ώστε να ξεπερνάμε τους φόβους μας ίσως αναπτυχθεί στο μέλλον μετά την ανακάλυψη από ερευνητές του Ινστιτούτου Επιστημών Weizmann στο Ισραήλ μιας περιοχής του εγκεφάλου η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των φοβιών μας- από τις φοβίες στα φίδια και τις αράχνες έως εκείνες που αφορούν το να μιλά κάποιος μπροστά σε κοινό. Πρόκειται για την περιοχή Βrodmann 25 (sgΑCC) η οποία εμπλέκεται στην επεξεργασία των συναισθημάτων.
«Πιστεύουμε ότι η δραστηριότητα της sgΑCC αντικατοπτρίζει την προσπάθεια που κάνει το άτομο να ξεπεράσει τους φόβους του» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Ούρι Νίλι και προσέθεσε ότι ίσως μελλοντικά η ενίσχυση της δραστηριότητας της περιοχής μέσω φαρμάκων μπορεί να δώσει περισσότερο... κουράγιο σε όσους το χρειάζονται.
Πηγή: Το Βήμα (25.06.2010).
Ο Πειραιάς διάλεξε σχέδια για τον πύργο του
Να είναι λευκός- σαν τον πύργο της Θεσσαλονίκης«εκπέμποντας» ολόγυρα αντένες; Να μοιάζει με πολύχρωμη κυψέλη ή να είναι σαν καταρράκτης από φως και νερό; Στην πρόσκληση- και πρόκληση- για την αποκατάσταση του ψηλού κτιρίου των 22 ορόφων, το οποίο εδώ και 30 χρόνια παραμένει αναξιοποίητο στο λιμάνι του Πειραιά, δόθηκε μόλις χθες η απάντηση με τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του διεθνούς διαγωνισμού που είχε προκηρυχθεί τον περασμένο Ιανουάριο. Δύο νέοι αρχιτέκτονες, ο Γερμανός Ματίας Χόλβιχ και ο Αμερικανός Μαρκ Κούσνερ, είναι οι νικητές και ως πιστοί του σύγχρονου δόγματος για ανακύκλωση και μετασκευή της αρχιτεκτονικής προτείνουν ένα κτίριο με οικολογικό προσανατολισμό, το οποίο μοιάζει να πάλλεται στον χώρο προσθέτοντας το στοιχείο της κίνησης.
Με ύψος 84 μέτρα- πρόκειται για το δεύτερο ψηλότερο κτίριο στη χώρα- ο Πύργος φιλοδοξεί να γίνει το σημείο αναφοράς του Πειραιά, ενώ ο στόχος είναι μέσα από την ανακατασκευή των όψεών του να αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα για όλη την περιοχή. Παράλληλα πάντως ο διαγωνισμός «Πύργος Πειραιά 2010- Αλλάζοντας την (πρόσ)ΟΨΗ», που διοργανώθηκε από την εταιρεία DuΡont και το περιοδικό «GreekΑrchitects.gr», στόχευσε στην αξιοποίηση 30.000 τ.μ. σημαντικής εμπορικής αξίας προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Σκοπός του διαγωνισμού ήταν επομένως να κατατεθούν προτάσεις οι οποίες θα αναδεικνύουν μια συνεκτική και ξεκάθαρη θέση για τον τρόπο με τον οποίο συνδιαλέγεται η μορφή του Πύργου με το αστικό τοπίο του Πειραιά, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο η νέα αυτή «όψη» συμμετέχει και διαμορφώνει εν μέρει τη σχέση του λιμανιού, ως σημαντικής εισόδου και εξόδου από την πρωτεύουσα, με το αστικό συγκρότημα της Αθήνας.
Τέσσερις ήταν τελικώς οι προτάσεις που διακρίθηκαν- στο τρίτο βραβείο υπήρξε ισοψηφία- σε σύνολο 380 που έλαβαν μέρος (949 μελετητές από 44 χώρες) στον διαγωνισμό. «Εναανοιχτό παράθυρο στην ευρηματικότητα και στην τολμηρή έκφραση, που όρισε και το περιεχόμενο των συμμετοχών αυτού του διαγωνισμού», όπως τον χαρακτήρισε χθες ο κ. Μανώλης Αναστασάκης, αρχιτέκτων, μέλος της οργανωτικής επιτροπής. «Ενας συνολικός απολογισμός των κατατεθειμένων προτάσεων οδηγείται έτσι σε συγκρίσεις περισσότερο με έργα πρωτοποριακά και ερευνητικάκαι λιγότερο με τα υλοποιημένα έργα της τρέχουσας αρχιτεκτονικής παραγωγής» πρόσθεσε.
Ολες οι συμμετοχές παρουσιάζονται σε έκθεση στον Πολυχώρο Πολιτισμού Αθηναΐς (Καστοριάς 34-36, Βοτανικός) ως τις 27 Ιουνίου.
Πηγή: Το Βήμα (25.06.2010).
Με ύψος 84 μέτρα- πρόκειται για το δεύτερο ψηλότερο κτίριο στη χώρα- ο Πύργος φιλοδοξεί να γίνει το σημείο αναφοράς του Πειραιά, ενώ ο στόχος είναι μέσα από την ανακατασκευή των όψεών του να αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα για όλη την περιοχή. Παράλληλα πάντως ο διαγωνισμός «Πύργος Πειραιά 2010- Αλλάζοντας την (πρόσ)ΟΨΗ», που διοργανώθηκε από την εταιρεία DuΡont και το περιοδικό «GreekΑrchitects.gr», στόχευσε στην αξιοποίηση 30.000 τ.μ. σημαντικής εμπορικής αξίας προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Σκοπός του διαγωνισμού ήταν επομένως να κατατεθούν προτάσεις οι οποίες θα αναδεικνύουν μια συνεκτική και ξεκάθαρη θέση για τον τρόπο με τον οποίο συνδιαλέγεται η μορφή του Πύργου με το αστικό τοπίο του Πειραιά, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο η νέα αυτή «όψη» συμμετέχει και διαμορφώνει εν μέρει τη σχέση του λιμανιού, ως σημαντικής εισόδου και εξόδου από την πρωτεύουσα, με το αστικό συγκρότημα της Αθήνας.
Τέσσερις ήταν τελικώς οι προτάσεις που διακρίθηκαν- στο τρίτο βραβείο υπήρξε ισοψηφία- σε σύνολο 380 που έλαβαν μέρος (949 μελετητές από 44 χώρες) στον διαγωνισμό. «Εναανοιχτό παράθυρο στην ευρηματικότητα και στην τολμηρή έκφραση, που όρισε και το περιεχόμενο των συμμετοχών αυτού του διαγωνισμού», όπως τον χαρακτήρισε χθες ο κ. Μανώλης Αναστασάκης, αρχιτέκτων, μέλος της οργανωτικής επιτροπής. «Ενας συνολικός απολογισμός των κατατεθειμένων προτάσεων οδηγείται έτσι σε συγκρίσεις περισσότερο με έργα πρωτοποριακά και ερευνητικάκαι λιγότερο με τα υλοποιημένα έργα της τρέχουσας αρχιτεκτονικής παραγωγής» πρόσθεσε.
Ολες οι συμμετοχές παρουσιάζονται σε έκθεση στον Πολυχώρο Πολιτισμού Αθηναΐς (Καστοριάς 34-36, Βοτανικός) ως τις 27 Ιουνίου.
Πηγή: Το Βήμα (25.06.2010).
Ο όρος «άτομα με ειδικές ανάγκες» προσβάλλει τους ανθρώπους με αναπηρία
Δεκάδες Έλληνες πολίτες με αναπηρία αθροίζουν τις υπογραφές τους σε έγγραφο που θα αποσταλεί στα τέλη του Ιουνίου προς την ανώνυμη εταιρεία “Αττικό μετρό”, αξιώνοντας την αντικατάσταση του όρου “άτομα με ειδικές ανάγκες” που χρησιμοποιείται στις ηχητικές ανακοινώσεις της εταιρείας από τον όρο “άτομα με αναπηρία”. Το όλο ζήτημα είναι πολύ πιο σοβαρό από ότι με πρώτη ανάγνωση δείχνει, δεν είναι ζήτημα τήρησης των τύπων αλλά ζήτημα ουσίας.
Καταρχάς ο όρος άτομα με ειδικές ανάγκες συνιστά κενολογία. Η επικράτηση επί σειρά ετών του όρου , παρέπεμπε στην αδυναμία/ανικανότητα της πολιτείας να δημιουργήσει / εξασφαλίσει πρόσβαση σε θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα και αγαθά για τους ανθρώπους με αναπηρία. Βαπτίζονταν λοιπόν “ειδικές” οι θεμελιώδεις/γενικές ανάγκες των ανθρώπων με αναπηρία (στην εκπαίδευση, εργασία κ.ο.κ.) επειδή η πολιτεία δεν τις κάλυπτε, ως εκ της βασικής περί ισότητας αρχής του συντάγματος όφειλε και οφείλει.
Ο όρος, λοιπόν, ήταν άλλοθι της πολιτειακής ανεπάρκειας και ως τέτοιος σε εποχές όπου η διακιωματική προσέγγιση της αναπηρίας εξακολουθούσε κοινωνικά ζητούμενη είχε επικρατήσει. Υπό την έννοια αυτή, η εμμονή στην αναπαραγωγή του όρου “άτομα με ειδικές ανάγκες” παραπέμπει στις εποχές επικράτησης των πατερναλιστικών αντιλήψεων για την αναπηρία και διευκολύνει επικοινωνιακά την συνέχιση των συνταγματικών παραβιάσεων έναντι των ανθρώπων με αναπηρία της ελληνικής πολιτείας.
Ακόμα και εάν, όμως, κάποιοι δεν διαθέτουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν το παραπάνω σκεπτικό, υπάρχει ένα επιχείρημα ακόμα πιο “αυτονόητο” επί του οποίου αδυναμία κατανόησης δε νοείται. Οι ίδιοι οι άνθρωποι με αναπηρία λοιπόν, διά των επισήμων φορέων τους, έχουν ορίσει ως παρωχημένο και αντιδραστικό τον όρο “άτομα με ειδικές ανάγκες” και τον έχουν αντικαταστήσει με τον όρο “άτομα με αναπηρία” εδώ και μιά δεκαετία. Συνεπώς, η επιμονή στην χρήση του παρωχημένου/αντιδραστικού όρου συνειδητά σημαίνει ευθεία αγνόηση των ανθρώπων με αναπηρία, άρνηση του δικαιώματός τους στον αυτοπροσδιορισμό, κάθετη εναντίον τους προσβολή που παραπέμπει σε ξεκάθαρες ενδόμυχες ρατσιστικές αντιλήψεις.
Η τρίτη σημαντική όψη της διαμαρτυρίας προς την “ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ” Α.Ε. – μέχρι το πρωϊνό της 23ης Ιουνίου την υπέγραφαν 40 άνθρωποι – έχει να κάνει με το μέγεθος της παραβίασης του δικαιώματος των ανθρώπων με αναπηρία στον αυτοπροσδιορισμό. Η εταιρεία/αποδέκτης της διαμαρτυρίας, δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα στην χρήση του παρωχημένου/καταδικαστέου όρου. Κατά συνέπεια το περιεχόμενο της διαμαρτυρίας και το συνακόλουθο αίτημα αποκατάστασης της προσβολής σε βάρος των ανθρώπων με αναπηρία, έχει επί της ουσίας πάμπολλους αποδέκτες.
Το κείμενο έχει συντάξει η νομικός με απώλεια όρασης Πωλίνα Παπανικολάου, ψυχή της όλης προσπάθειας να αναχαιτιστεί – επιτέλους – το κύμα ρατσισμού και χυδαιότητας που εκπορεύεται από την καταχρηστική/βάναυση χρήση του όρου “άτομα με ειδικές ανάγκες”. Το κυρίως σώμα του έχει ως ακολούθως :
“Η εμπέδωση ενός πολιτισμού αμοιβαίας κατανόησης και συναντίληψης πρωτίστως προσαπαιτεί την διαμόρφωση και συναρμογή ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας. Αρχής γενομένης από την ορθή χρήση σε καθημερινή βάση ενός λεξιλογίου, απολύτως συνάδοντος με την ανθρωποκεντρική προσέγγιση, που τάσσουν διεθνώς οι εξελίξεις στον χώρο των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.
Η χρήση του όρου «άτομα με ειδικές ανάγκες» στις ηχητικές ανακοινώσεις ειδοποίησης του φορέα σας, αφενός δεν ανταποκρίνεται στην σύγχρονη επιστημονική, πολιτική και κοινωνική μεταχείριση της αναπηρίας ως συνθήκης εφόσον αντικατοπτρίζει προ ετών εγκαταλειφθήσες ιατρο-κεντρικές προσεγγίσεις πατερναλιστικού χαρακτήρα που αισθιάζουν μονοδιάστατα στο έλλειμμα και την μειονεξία, αφετέρου έχει αντικατασταθεί από τον όρο «άτομα με αναπηρία» με την Ομόφωνη Απόφαση της 22ης Μαϊου 2001 όλων των Κρατών Μελών της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, η οποία στην 54η Διάσκεψη της προέβη στην ριζική αναμόρφωση του εν λόγω ορισμού συμπεριλαμβάνοντας στο περιεχόμενο του και την αλληλεπίδραση των τυχών τιθέμενων εμποδίων, στρέφοντας το ενδιαφέρον της Παγκόσμιας Κοινότητας από την βλάβη στην ένταξη, στην ισότητα πρόσβασης και εν τέλει στον προσεταιρισμό σε όλα τα επίπεδα με όρους αξιοπρέπειας.
Σημειώνεται μάλιστα προς ενίσχυση της ανωτέρω επιχειρηματολογίας μας, ότι τον εδώ προτεινόμενο όρο ενστερνίστηκαν τόσο τα Ηνωμένα Έθνη στο άρθρο 1 παρ. 2 της οικίας Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που υπεγράφη και από την χώρα μας στην Νέα Υόρκη στις 13 Δεκεμβρίου του 2006, το Συμβούλιο της Ευρώπης κατά τρόπο πανηγυρικό στην Σύσταση του REC (2006) 5, ο Συνταγματικός μας Νομοθέτης, ο οποίος τον κατοχυρώνει στην παρ. 6 του άρθρου 21 Συντ. 1975/1986/2001/2008 όσο και οι φορείς εκπροσώπησης του Διεθνούς, Ευρωπαϊκού και Εθνικού Αναπηρικού Κινήματος.
Ως ισότιμα μέλη της Ελληνικής Κοινωνίας προσδοκούμε την δημιουργία πρόσφορου εδάφους για την ανάπτυξη συνειδησιακών εκτυπώσεων χωρίς στερεότυπα και αρνητικές αναπαραστάσεις για την συνθήκη της αναπηρίας, με το βλέμμα στραμμένο πάντα στον άνθρωπο, σε κάθε άνθρωπο χωρίς διακρίσεις.”
Πηγή: Ελευθεροτυπία (24.06.2010).
Καταρχάς ο όρος άτομα με ειδικές ανάγκες συνιστά κενολογία. Η επικράτηση επί σειρά ετών του όρου , παρέπεμπε στην αδυναμία/ανικανότητα της πολιτείας να δημιουργήσει / εξασφαλίσει πρόσβαση σε θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα και αγαθά για τους ανθρώπους με αναπηρία. Βαπτίζονταν λοιπόν “ειδικές” οι θεμελιώδεις/γενικές ανάγκες των ανθρώπων με αναπηρία (στην εκπαίδευση, εργασία κ.ο.κ.) επειδή η πολιτεία δεν τις κάλυπτε, ως εκ της βασικής περί ισότητας αρχής του συντάγματος όφειλε και οφείλει.
Ο όρος, λοιπόν, ήταν άλλοθι της πολιτειακής ανεπάρκειας και ως τέτοιος σε εποχές όπου η διακιωματική προσέγγιση της αναπηρίας εξακολουθούσε κοινωνικά ζητούμενη είχε επικρατήσει. Υπό την έννοια αυτή, η εμμονή στην αναπαραγωγή του όρου “άτομα με ειδικές ανάγκες” παραπέμπει στις εποχές επικράτησης των πατερναλιστικών αντιλήψεων για την αναπηρία και διευκολύνει επικοινωνιακά την συνέχιση των συνταγματικών παραβιάσεων έναντι των ανθρώπων με αναπηρία της ελληνικής πολιτείας.
Ακόμα και εάν, όμως, κάποιοι δεν διαθέτουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν το παραπάνω σκεπτικό, υπάρχει ένα επιχείρημα ακόμα πιο “αυτονόητο” επί του οποίου αδυναμία κατανόησης δε νοείται. Οι ίδιοι οι άνθρωποι με αναπηρία λοιπόν, διά των επισήμων φορέων τους, έχουν ορίσει ως παρωχημένο και αντιδραστικό τον όρο “άτομα με ειδικές ανάγκες” και τον έχουν αντικαταστήσει με τον όρο “άτομα με αναπηρία” εδώ και μιά δεκαετία. Συνεπώς, η επιμονή στην χρήση του παρωχημένου/αντιδραστικού όρου συνειδητά σημαίνει ευθεία αγνόηση των ανθρώπων με αναπηρία, άρνηση του δικαιώματός τους στον αυτοπροσδιορισμό, κάθετη εναντίον τους προσβολή που παραπέμπει σε ξεκάθαρες ενδόμυχες ρατσιστικές αντιλήψεις.
Η τρίτη σημαντική όψη της διαμαρτυρίας προς την “ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ” Α.Ε. – μέχρι το πρωϊνό της 23ης Ιουνίου την υπέγραφαν 40 άνθρωποι – έχει να κάνει με το μέγεθος της παραβίασης του δικαιώματος των ανθρώπων με αναπηρία στον αυτοπροσδιορισμό. Η εταιρεία/αποδέκτης της διαμαρτυρίας, δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα στην χρήση του παρωχημένου/καταδικαστέου όρου. Κατά συνέπεια το περιεχόμενο της διαμαρτυρίας και το συνακόλουθο αίτημα αποκατάστασης της προσβολής σε βάρος των ανθρώπων με αναπηρία, έχει επί της ουσίας πάμπολλους αποδέκτες.
Το κείμενο έχει συντάξει η νομικός με απώλεια όρασης Πωλίνα Παπανικολάου, ψυχή της όλης προσπάθειας να αναχαιτιστεί – επιτέλους – το κύμα ρατσισμού και χυδαιότητας που εκπορεύεται από την καταχρηστική/βάναυση χρήση του όρου “άτομα με ειδικές ανάγκες”. Το κυρίως σώμα του έχει ως ακολούθως :
“Η εμπέδωση ενός πολιτισμού αμοιβαίας κατανόησης και συναντίληψης πρωτίστως προσαπαιτεί την διαμόρφωση και συναρμογή ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας. Αρχής γενομένης από την ορθή χρήση σε καθημερινή βάση ενός λεξιλογίου, απολύτως συνάδοντος με την ανθρωποκεντρική προσέγγιση, που τάσσουν διεθνώς οι εξελίξεις στον χώρο των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.
Η χρήση του όρου «άτομα με ειδικές ανάγκες» στις ηχητικές ανακοινώσεις ειδοποίησης του φορέα σας, αφενός δεν ανταποκρίνεται στην σύγχρονη επιστημονική, πολιτική και κοινωνική μεταχείριση της αναπηρίας ως συνθήκης εφόσον αντικατοπτρίζει προ ετών εγκαταλειφθήσες ιατρο-κεντρικές προσεγγίσεις πατερναλιστικού χαρακτήρα που αισθιάζουν μονοδιάστατα στο έλλειμμα και την μειονεξία, αφετέρου έχει αντικατασταθεί από τον όρο «άτομα με αναπηρία» με την Ομόφωνη Απόφαση της 22ης Μαϊου 2001 όλων των Κρατών Μελών της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, η οποία στην 54η Διάσκεψη της προέβη στην ριζική αναμόρφωση του εν λόγω ορισμού συμπεριλαμβάνοντας στο περιεχόμενο του και την αλληλεπίδραση των τυχών τιθέμενων εμποδίων, στρέφοντας το ενδιαφέρον της Παγκόσμιας Κοινότητας από την βλάβη στην ένταξη, στην ισότητα πρόσβασης και εν τέλει στον προσεταιρισμό σε όλα τα επίπεδα με όρους αξιοπρέπειας.
Σημειώνεται μάλιστα προς ενίσχυση της ανωτέρω επιχειρηματολογίας μας, ότι τον εδώ προτεινόμενο όρο ενστερνίστηκαν τόσο τα Ηνωμένα Έθνη στο άρθρο 1 παρ. 2 της οικίας Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που υπεγράφη και από την χώρα μας στην Νέα Υόρκη στις 13 Δεκεμβρίου του 2006, το Συμβούλιο της Ευρώπης κατά τρόπο πανηγυρικό στην Σύσταση του REC (2006) 5, ο Συνταγματικός μας Νομοθέτης, ο οποίος τον κατοχυρώνει στην παρ. 6 του άρθρου 21 Συντ. 1975/1986/2001/2008 όσο και οι φορείς εκπροσώπησης του Διεθνούς, Ευρωπαϊκού και Εθνικού Αναπηρικού Κινήματος.
Ως ισότιμα μέλη της Ελληνικής Κοινωνίας προσδοκούμε την δημιουργία πρόσφορου εδάφους για την ανάπτυξη συνειδησιακών εκτυπώσεων χωρίς στερεότυπα και αρνητικές αναπαραστάσεις για την συνθήκη της αναπηρίας, με το βλέμμα στραμμένο πάντα στον άνθρωπο, σε κάθε άνθρωπο χωρίς διακρίσεις.”
Πηγή: Ελευθεροτυπία (24.06.2010).
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Αναρτήσεις
