Ενα μουσείο κραυγή για τη Στυμφαλία

Το πρώτο μουσείο περιβάλλοντος στην Ελλάδα ανοίγει τις πύλες του από το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς. Εδράζεται εκεί ακριβώς όπου ο μύθος αναφέρει ότι τεράστια τρομακτικά πτηνά με ψηλά πόδια και σιδερένιες φτερούγες έτρωγαν ζώα και μικρά παιδιά. Οι στυμφαλίδες όρνιθες είχαν γίνει τόσες πολλές που όταν πετούσαν όλες μαζί έκρυβαν τον ήλιο. Αυτά τα πτηνά ήταν που αφάνισε με τα φαρμακερά βέλη του ο Ηρακλής. Σήμερα η Στυμφαλία δεν απειλείται από... όρνιθες αλλά από την εγκατάλειψη. Στη θέση των θάμνων όπου κρύβονταν οι όρνιθες βρίσκονται πυκνά καλάμια που πρέπει να καθαριστούν. Στην ευαισθητοποίηση, ως εκ τούτου, αποσκοπεί το μουσείο το οποίο εγκαινιάζεται εκεί ακριβώς όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, πραγματοποιήθηκε ο ένατος άθλος του Ηρακλή, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Καρόλου Παπούλια.

Η λίμνη Στυμφαλία, τεράστιας οικολογικής αξίας, χρειάζεται μαζική επιστράτευση για να εξακολουθήσει να ζει. Αυτός ο νοτιότερος ορεινός υγροβιότοπος των Βαλκανίων που περιβάλλεται από επιβλητικούς όγκους, απειλείται από μικροοργανισμούς του πλούσιου οργανικού της κόσμου που έχουν δημιουργήσει πυκνά καλάμια τα οποία την εμποδίζουν να «αναπνεύσει». Αυτή είναι, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς κυρία Ασπασία Λούβη, η κυριότερη αποστολή του μουσείου: «Να αποτελέσει, εκτός από πόλο έλξης επισκεπτών, πόλο ενέργειας και δράσης για τον καθαρισμό και τη διάσωση της λίμνης».

Το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας αναφέρεται αποκλειστικά στη συγκεκριμένη περιοχή. «Το σοβαρότερο έκθεμά μας είναι η παρουσίαση της πανίδας και της χλωρίδας της λίμνης» τονίζει η κυρία Λούβη. Στον μεγάλο εκθεσιακό χώρο του αναπτύσσονται δύο ενότητες. Η πρώτη αφορά το περιβάλλον της περιοχής και η δεύτερη αποτυπώνει τον τρόπο που αυτό επηρέασε την ανάπτυξη της ανθρώπινης δραστηριότητας, και ειδικότερα των παραδοσιακών επαγγελμάτων. «Ο μουσειακός χώρος μάς μιλάει, μεταξύ άλλων, για τα γεωλογικά φαινόμενα που δημιούργησαν τη λίμνη, τους ανθρώπους και τους οικισμούς που συνδέθηκαν μαζί της. Μας παρουσιάζει το Αδριάνειο Υδραγωγείο, έργο του Αδριανού, το γοτθικό μνημείο των κιστερκιανών μοναχών της περιόδου της Φραγκοκρατίας αλλά και τις ήπιες δραστηριότητες, όπως η κτηνοτροφία ή οι καλλιέργειες που αναπτύχθηκαν τριγύρω από τη λίμνη. Δραστηριότητες επέτρεψαν στο ευρύτερο περιβάλλον να δασωθεί. Αυτός είναι και ο σκοπός του μουσείου» καταλήγει η κυρία Λούβη. Το μουσείο αποτελεί αποτέλεσμα μεγάλης προσπάθειας που χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης με την αρωγή της Τράπεζας Πειραιώς, ενώ στόχος του ιδρύματος του ομίλου είναι επίσης η δημιουργία του Μουσείου Μαστίχας στη Χίο, του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα και του Μουσείου Τεχνολογίας Ελληνικής Τυπογραφίας στην Κέρκυρα.

Το μουσείο χτίστηκε στην πλαγιά ενός από τους κατάφυτους λόφους που περιβάλλουν τη λίμνη. Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού υπήρξε η ίδια η λίμνη, προς την οποία έχει εξασφαλιστεί απρόσκοπτη θέα. Το κτίριο προβάλλει από το επικλινές έδαφος, δηλώνοντας έντονα την παρουσία του ως σημείου υποδοχής του επισκέπτη. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν φυσικά υλικά, ενώ για τον σχεδιασμό του αξιοποιήθηκαν θετικά στοιχεία του τοπικού κλίματος όπως οι δροσεροί άνεμοι για τη φυσική ψύξη και η ηλιακή ενέργεια για τους χειμερινούς μήνες. Για τους λόγους αυτούς, το κτίριο, έργο των αρχιτεκτόνων Τάση Παπαϊωάννου και Δημήτρη Ησαΐα, τιμήθηκε με ειδική μνεία στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2008 του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και συμπεριλήφθηκε στην έκδοση «Τhe Ρhaedon Αtlas of 21st Century World Αrchitecture».

Πηγή: Το Βήμα (05.06.2010).